Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva

Kemeron va Kvinn korporativ madaniyatining tipologiyasi 
Mavjud prinsiplar va qadriyatlarga asoslanib, rahbar o‘zini o‘rab 
turgan hamma narsani quradi: global yo‘nalishdan faoliyat sohasini 
tanlash (qaysi biznesda va qanday maqsadlarda), sheriklar va xodimlar 
(kimga ishonishingiz mumkin? Qaysi turda insonlar xushyoqishni 
ilhomlantiradimi?). Tizim bilan munosabatlarni o‘rnatish; eng kichik 
detallarga qadar – muzokaralarning asosiy uslubi, dam olish usuli, 
kiyim va aksessuarlarni tanlash, ichki dizayn. Kompaniya xodimlari 
uchun menejerning xulq-atvori o‘zini va kompaniyadagi o‘rnini 
anglashni, vaqtga, tavakkalga, pulga bo‘lgan munosabatni, kompa-
niyaga sodiqligini va ish uchun motivatsiyani va shaxsiy tashabbusni 
belgilaydi. Bularning barchasi korporativ madaniyatning namoyon 
bo‘lishi bo‘lib, uning turini aniqlash uchun ishlatilishi mumkin. 
Kemeron va Kvinn korporativ madaniyatning quyidagi turlarini 
ajratadilar: klan, adratik, bozor va ierarxik madaniyat. Ushbu 
tipologiya quyidagi ko‘rsatmalar asosida ta’kidlanadi: kompaniyaning 
ichki yoki tashqi jarayonlarga yo‘naltirilganligi, moslashuvchanlik, 
individuallik yoki barqarorlik, boshqaruv bilan birlashtirilgan. 
Klan
(oila) madaniyati
insonlarga g‘amxo‘rlik qilishga va har 
birining o‘ziga xosligi va o‘ziga xosligini ichki hurmat qilishga 
qaratilgan tashkilot uchun xarakterlidir. Ushbu madaniyatning asosiy 
qiymati bu jamoadir. Ko‘pincha bu mijozlar bozorida ishlaydigan 
kompaniyalar: chakana savdo, xizmatlar. 
Adxokratik
madaniyat
tashkilotdagi o‘ziga xos madaniyat bozorda tashqi pozitsiyalarga, 

---

26 
iste’molchilarga e’tibor berish orqali, muammolarni hal qilishda 
yuqori moslashuvchanlik bilan namoyon bo‘ladi. Ushbu turdagi 
madaniyat har doim barmog‘ini pulsda ushlab turishi kerak bo‘lgan 
yuqori texnologiyali ishlab chiqarish tashkilotlari uchun odatiy holdir.