Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Yalpi talab egri chizig‘i va yalpi taklif egri chizig‘i kesishgan nuqta 
umumiqtisodiy muvozanatni ifodalab, bu holatga narxning muvozanatli 
darajasi va milliy ishlab chiqarishning muvozanatli real hajmi orqali 
erishiladi. 

---

450 
15.6-rasm. Yalpi talab va yalpi taklif o‘rtasidagi muvozanat
1
 
 
Iqtisodiyot doimiy ravishda makroiqtisodiy muvozanat tomon harakat qiladi 
va ma’lum darajada bu tenglik ta’minlab turiladi. Biroq, yalpi talab va yalpi 
taklifga ta’sir etuvchi omillarning o‘zgarib turishi natijasida muvozanat buziladi va 
iqtisodiyot yangi muvozanat tomon harakat qiladi.
Yalpi talab va yalpi taklif muvozanati yalpi taklif egri chizig‘ining qaysi 
kesmasida ro‘y berishiga qarab o‘ziga xos xususiyat kasb etadi. 
Yalpi talab egri chizig‘i yalpi taklif egri chizig‘ini yotiq kesmada kesib o‘tsa, 
narx darajasi milliy ishlab chiqarish muvozanatli real hajmining shakllanishiga 
hech qanday ta’sir ko‘rsatmaydi. Bunda yalpi talab miqdorining o‘sishi milliy 
ishlab chiqarish real hajmining oshishiga, uning kamayishi esa bu hajmning 
kamayishiga olib keladi. Biroq, bu o‘zgarishlar iqtisodiyotdagi umumiy narx 
darajasining o‘zgarishisiz ro‘y beradi (15.7-rasm).

1
Manba: Muallif tomonidan tuzilgan. 

YALPI TALAB MIQDORI 
 
Istе'mol tovarlari va xizmatlari 
 
Invеstitsiya tovarlari va ishchi kuchi 
 
Ijtimoiy nafliligi 
(turlari, miqdori va sifati)
Qiymati (miqdor*narxi)
Ijtimoiy nafliligi (turlari, miqdori va 
sifati) 
Qiymati (miqdor*narxi) 
Ijtimoiy nafliligi jihatidan
Qiymat jihatidan
Istе'mol tovarlari va xizmatlari 
 
Invеstitsiya tovarlari va ishchi kuchi 
 
Ijtimoiy nafliligi (turlari, miqdori va sifati) 
Ijtimoiy qiymati
Ijtimoiy nafliligi 
(turlari, miqdori va sifati) 
Ijtimoiy qiymati