Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Barcha pul agregatlari yig‘indisi yalpi pul 
massasi yoki yalpi pul taklifini tashkil qiladi. 
Bizning respublikamizda umumiy pul miqdori quyidagi (tarkib)lar asosida 
hisoblanadi (22.1-jadval):
M
0
– muomaladagi naqd (qog‘oz va metall) pullar. 
M
1
 
= M
0
+ aholining joriy hisob varaqlaridagi pul qoldiqlari, korxonalarning 
hisob varaqlaridagi pul mablag‘lari, banklardagi talab qilib olish mumkin bo‘lgan 
pul omonatlari.
1
Yusupov R.A. Bozor munosabatlariga o‘tish jarayonida milliy valyuta barqarorligini ta'minlashning nazariy 
asoslari. I.f.n. ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissеrtatsiya avtorеfеrati. T., 2001, 12-13-b. 

---

620 
M
2
 
= M
1
+ tijorat banklaridagi muddatli omonatlar va jamg‘arma hisob 
varaqlaridagi pullar, ixtisoslashtirilgan moliyaviy muassasalardagi depozitlar va 
boshqa aktivlar. Mazkur agregat tarkibiga kiruvchi pul mablag‘larini bevosita bir 
shaxsdan boshqa biriga o‘tkazish hamda ayirboshlash bitimlarida foydalanish 
mumkin emas. Ular asosan jamg‘arish vositasi vazifasini bajaradilar.
M
3
 
= M
2
+ bank sertifikatlari + aniq maqsadli zayom obligatsiyalari + davlat 
zayom obligatsiyalari + xazina majburiyatlari.
22.1-jadval. 
Pul agregatlari dinamikasi (mlrd. so‘m)
1
 
Sana
Keng 
ma’no-
dagi
pul 
massasi
(M2)* 
jumladan: 
Milliy 
valyutadagi
pul massasi 
shundan: 
Chet el 
valyuta-
sidagi 
depozitlar
milliy 
valyuta 
ekviva-
lentida
Pul 
massasi
(M1)** 
shundan: 
Milliy 
valyutadagi 
boshqa 
depozitlar 
Muomala-
dagi
naqd pullar 
(M0)
Milliy 
valyutadagi 
talab qilib 
olinguncha 
depozitlar