Toshkent davlat sharqshunoslik instituti markaziy osiyo xalqlari tarixi va manbashunosligi kafedrasi markaziy osiyo tarixiy geografiyasi

Derbiklar	derbik (nomadic tribes)	Дербикы (кочевые племена)
massagetlar siyosiy uyushmasi (konfe­dera­siyasi)ga kiruvchi sak qabilasi. S.P.Tolstovning fikricha, derbiklar Amu­daryoning o‘rta oqimida hozirgi Chorjuy bilan Buxoro oralig‘ida yasha­ganlar. Tarixchi Ktesiyning ma’lumotlariga ko‘ra ahamoniylar shohi Kir II miloddan avvalgi 530-yilda derbiklar bilan bo‘lgan jangda halok bo‘lgan.
Dizak	Dizak	Дизак	(sug‘d. - kichik qal’a) - Jizzax shahrining o‘rta asr tarixiy manbalaridagi nomi. X asrda Dizak Faknon rustoqining tekislikda joylash­gan shahri bo‘lib, Ustrushonaning Panjikent va Zo­min­dan keyingi uchinchi shahri bo‘l­gan. Dizak shimoldagi ko‘chman­chi qabila­larga qarshi kurashuvchi islom g‘oziy­lari to‘planadigan yer sifatida mashhur bo‘lib, ular uchun bu yerda ko‘plab mehmon­xona va rabotlar kurilgan.
Ding	ding (minaret)	динг (минарет)	Movarounnahrning dehqonchilik hududlarini ko‘chmanchilar bosqini va talonchiligidan saqlash maqsadida chegara hududlarida quril­gan kuzatish minoralari.
Etno-madaniyat	ethnic culture	этно-культура	millatga tegishli bo‘lib, uning tarixiy ta­raq­qiyot jarayonida shakllangan urf, odat, an’a­na, qadriyatlari, udum, marosimlari, ki­yim­lar, moddiy va ma’naviy merosi, tafak­kuri, ongi, g‘oyaviy hamda axloqiy jihatdan o‘ziga xos­li­gi­ni ifodalovchi ma’naviy boyligidir.
Etnos	ethnos	этнос	(yunon. ethos – guruh, qabila, xalq) etnik birlik, ijtimoiy tarixiy jarayonlar natijasida shakllangan odamlar ijtimoiy guruhining bir turi. E. urug‘, qabila, elat va millat shakl­larida namoyon bo‘ldi. Etnos tushunchasi 1921-1923 y.da S.M.Shirokogorov tomoni­dan chuqur tahlil qilingan. U e.ni insoniyat lokal guruhi mavjudligining asosiy shakli deb hisoblagan. Uning asosiy belgilari deb esa, - «kelib chiqish, urf-odatlar, til va tur­mush tarzi birligi» deb bilgan.
Iloq	Ilak	Илок	Eloq - tarixiy viloyat. Hozirgi Toshkent viloya­tining janubi, Ohangaron daryosi havzalariga to‘g‘ri keladi. V asrdan mustaqil davlat sifatida ma’lum. Iloq hukmdorlari "Iloq dehqonlari" unvoni bilan yuritilib, katta iqtisodiy va siyosiy mavqega ega bo‘lishgan. VI-VII asrlarda Choch­ga qo‘shilgan. Iloq nomi XIV asrdan manbalarda uchramaydi. Iloq­ning poytaxti Tunkat shahri bo‘lgan.