Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro

dxarmaga 
bog’liqligi kabi ta’limotlar qabul 
qilingan.
BRAHMANLAR 
KSHATRIYLAR 
 
VAYSHIYLAR 
SHUDRALAR 

---

36
Budda ta’limotidagi butun borlig’ va undagi hayot falsafasi nomoddiy 
unsurlar oqimi va kombinatsiyasi 
dharma
, qayta tug’ilishlar ramzi 
sansara
hamda 
uning qanday kechishiga sabab bo’luvchi 
karmadan (qismat)
tarkib topgan bo’lib, 
bu qonuniyat quyidagi 
“To’rt asl haqiqat”
majmuida namoyon bo’ladi. 
“TO’RT ASL HAQIQAT”: 
1.
SARVAM DUKHAM – butun borliq iztiroblardan iborat. 
2.
SAMUDAY SATYAM – iztiroblarning kelib chiqish haqiqati. 
Iztiroblarning manbai – ehtiros va istaklarga to’la hayot. 
3.
NIRODHAM SATYAM – iztiroblarga barham berish haqiqati. 
Iztiroblardan nirvanaga (sanskrit tilida – o’chish, so’nish degan 
ma’nolarni beradi) erishish orqali halos bo’dish mumkin. 
4.
MARG SATYAM – iztiroblardan qutilish yo’li haqiqati.
1.
SANSARA
– tug’ilish va o’lish, yaralish va yo’q bo’lish singari 
jarayonning davriy ravishda muttasil bir holatdan ikkinchisiga o’tib, 
o’zgarib turishining falsafiy in’ikosi. 
2.
KARMA
– moddiy dunyodagi savob va gunoh ishlarga doir faoliyat 
natijasi yoki ular mohiyati va asoratining falsafiy qonuni. 
3.
DXARMA
– olamdagi mujassam narsa va hodisalarning universal 
tartibda saqlanish qonuniyatining falsafiy nazariyasi. 
Budda iztiroblardan xalos bo’lish va nirvanaga erishishning sakkiz bosqichli 
yo’lini ishlab chiqqan. “
To’rt asl haqiqat
”ni anglab etish Buddaning ma’naviy 
ko’rsatmasiga binoan, 
“Sakkiz yo’l”
ni o’zlashtirishdan boshlanadi: 
Kishi bu bosqichlarni birin-ketin o’zlashtiradi, bir bosqichdan boshqasiga o’tishi 
bilan ijtimoiy hayot zanjirlaridan ozod bo’lib, ma’naviy erkinlikka erishadi, nir-
vanaga Yaqinlashadi va mutlaq ruh (xudoning jismi)ga qo’shilishga tayyor bo’ladi.
Buddaviylik ta’limotiga ko’ra,