Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

Moliyaviy-xo„jalik faoliyatini tahlil etishning siklik jarayoni 
1 
Resurs-
lar 
tahlili 
Ishlab chiqarish 
xarajatlari va 
mahsulot 
tannarxi tahlili 
Ishlab 
chiqarish 
va sotishni 
tahlili 
Moli-
yaviy 
natija 
tahlili 
Likvid-
lik 
tahlili 
To‗lov 
layoqati 
tahlili 
Moli-
yaviy 
holat 
tahlili 
2 
... 
... 
... 
... 
... 
... 
... 
3 
... 
... 
... 
... 
... 
... 
... 
Moliyaviy-xo‗jalik faoliyatini tahlil etishning asosiy maqsadi –xo‗jalik 
subyektining 
muhim 
(axborot 
beruvchi) 
ko‗rsatkichlari 
orqali 
faoliyat 
natijaviyligiga, foyda va zararlarga, pul mablag‗lari oqimiga va moliyaviy holatiga 
obyektiv baho berish, yo‗l qo‗yilgan xato, kamchiliklarni aniqlash va ularni 
bartaraf etish orqali uni kelgusida yanada yaxshilash choralarini ko‗rishdan iborat. 

---

17 
Moliyaviy-xo‗jalik faoliyatni tahlil etishda faoliyat samaradorligi va 
natijaviyligiga ta‘sir etuvchi omillarga alohida ahamiyat qaratiladi. Ularni obyektiv 
va subyektiv omillarga tarkiblash mumkin. 
Subyektiv (ichki) omillar
 
deyilganda korxonalarning amaliy faoliyati 
bevosita bog‗liqlikda yuqori samaradorlikka va natijaviylikka erishish mumkin 
bo‗lgan omillar kiradi. Bunday ta‘sir birliklariga mehnatni to‗g‗ri tashkil etish, 
rag‗batlantirish, moddiy resurslardan tejab foydalanish, xarajatlarni iqtisod qilish, 
quvvatlardan foydalanish, to‗lovlar intizomiga rioya qilishning o‗ziga bog‗liq 
bo‗lgan jihatlari kiradi. 
Obyektiv (tashqi) omillar
 
deyilganda, korxona faoliyatiga mutlaqo bog‗liq 
bo‗lmagan omillar tushuniladi, ya‘ni davlat siyosatining o‗zgarib turishi, bozordagi 
talab-taklifning o‗zgarishi, inflyatsiya va hokazo jihatlar. 
Axborot manbalardan foydalangan holda o„rganish
deganda moliyaviy-
xo‗jalik faoliyatining aniq o‗lchangan, jamlangan, umumlashtirilgan hisobot holiga 
keltirilgan axborotlardan, shuningdek hisobdan tashqari (rejalar, normalar va h.k.) 
turli manbalardan foydalangan holda o‗rganish tushuniladi. 
Davriy o„rganish
deganda uni axborot manbalarining tahliliyligida operativ, 
joriy va istiqbolli o‗rganishning zaruriyati nazarda tutiladi.
Fanning predmeti bilan bir qatorda uning obyektiga ham alohida ahamiyat 
qaratiladi.