Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

KO„KRAK QAFASIDAGI
 LIMFA TUGUNLARI VA TOMIRLARI
Ko‘rak qafasidagi limfa tomirlari pariyetal va visseral limfa tomirlari hamda 
tugunlaridan iborat. Pariyetal limfa tomirlari qovurg‗a oralig‗idagi (nodi lymphatici 
intercostales) qovurg‗a oraliq tomirlar bilan birga joylashib, umurtqa pog‗onasi 
Yonboshidagi limfa tugunlari (nodi lymphatici prevertebralis)ga tutashadi. 
Shuningdek, to‘sh suyagi Yonboshida joylashgan limfa tugunlari (nodi lymphatici 
parasternales) Ko‗krak qafasi devorining old qismi, Yurak xaltasi (nodi lymphatici 
prepericardiales) va diafragmaning Yuqori Yuzasidan limfa yig‗ib, qovurg‗alar oraliq 
limfa tugunlari va yo‘llari bilan qo‘shiladi. Qovurg‗alar oraliq limfa yo‘llari esa 
Ko‗krak limfa yo‘liga qo‘shiladi. Visseral limfa tomirlari va tugunlari ko‘ks 
oralig‗ida (nodi lymphatici mediastinales anterior et posterior) qizilo‘ngach, 
kekirdak, aorta, bronxlar, o‘pka va boshqa a‘zolar atrofida joylashgan limfa tugunlari 
va tomirlaridan iborat. Bronx va o‘pkalar atrofidagi limfa tugunlari (nodi lymphatici 
bronchopulmonales) bronxlar bo‘ylab ular atrofida joylashadi. Bronxlar atrofida 
joylashgan limfa tugunlari o‘ng va chap o‘pka bronxlari atrofiga yig‗iladi, ular esa 
traxeya limfa tugunlariga qo‘shiladi-da, oxiri Ko‗krak limfa yo‘liga (ductus 
thoracicus) quyiladi. 

---

482 
Ko‗krak qafasi ichkarisidan va shu sohadagi a‘zolardan chiqadigan limfa 
tomirlari Ko‗krak limfa yo‘liga va o‘ng limfa yo‘liga quyiladi. 
QO‟L LIMFA TUGUNLARI VA TOMIRLARI
Q o‘ l l i m f a t u g u n l a r i v a t o m i r l a r i teri ostida va chuqur muskullar 
orasida joylashgan. Chuqur joylashgan limfa yo‘llari qon tomirlar bilan Yondosh 
joylashgan bo‘lib, tirsak va qo‘ltiq osti sohasidagi limfa yo‘llariga qo‘shiladi. Teri 
ostida joylashgan limfa tugunlari uch guruhga bo‘lingan holda shakllanadi. Birinchi 
guruh I–III barmoqlardan, kaftning tashqi tomonidan boshlanib, vena qon tomirlari 
bilan birga ko‘tarilib, qo‘ltiq osti bo‘shlig‗idagi limfa tugunlariga (nodi lymphatici 
axillares) qo‘shiladi. Medial guruh limfa tomirlari esa IV–V barmoqlar va kaftning 
ichki Yuza teri ostidan boshlanib, Yuqoriga ko‘tariladi va tirsak bo‘shlig‗ida 
joylashgan limfa tugunlari (nodi lymphatici cubitales) ga kelib qo‘shiladi. Limfa 
yo‘llari bu yerdan teri osti vena qon tomirlari bilan birgalikda qo‘ltiq osti limfa 
tugunlari (nodi lymphatici axillares superficialis) ga qo‘shiladi. 
O‘rta guruh limfa yo‘li kaft usti sohasidan, bilakning old Yuzasidan boshlanib, 
Yuqoriga ko‘tariladi va tirsak bo‘shlig‗idagi limfa tugunlariga quyiladi. Qo‘lning 
chuqur joylashgan limfa tomirlari esa qon tomirlar va nervlar bilan Yonma-Yon 
bo‘lib, limfani muskullar, suyaklar, suyak usti pardasi va boylamlardan yig‗ib, tirsak 
Bo‗g‗imida joylashgan limfa tugunlari (nodi lymphatici cubitales)ga quyadi. Shu 
yerdan boshlangan limfa tomirlari esa qon tomirlar bilan birga Yuqoriga ko‘tarilib, 
qo‘ltiq ostidagi limfa tugunlari (nodi lymphatici axillares)ga borib qo‘shiladi. Qo‘ltiq 
ostidagi limfa tugunlari qon tomirlar va nervlar atrofida, ular oralig‗ida joylashadi. 
Qo‘ltiq osti limfa tugunlariga qo‘lning Yuza va chuqur joylashgan limfa tomirlaridan 
tashqari, Ko‗krak qafasi va sut bezidan ham limfa tomirlari kelib qo‘shiladi. Qo‘ltiq 
ostidagi limfa tugunlaridan boshlangan limfa tomirlari birlashib, bitta o‗mrov osti 
limfa yo‘li (truncus subclavius) ni hosil qiladi. Bu limfa yo‘li o‗mrov osti qon 
tomirlari bilan birgalikda vena tomiri burchagiga (angulus venosus juguli) quyiladi.