Transport logistikasi

1.4. Logistika vazifalari va tamoyillari 
Logistikaning ta‘rifini hisobga olsak, bu nafaqat oʻziga xos fikrlash 
metodologiyasiga ega boʻlgan fan, balki iqtisodiy va ijtimoiy hayotning 
turli sohalaridagi amaliy faoliyat hamdir. Harbiy profili va fan sifatida 
tugʻilgan harbiy sohasida uning dolzarbligi, rela va fuqarolik kasb 

---

15 
haqida logistika, iqtisodiyot va ijtimoiy muhitning turli sohalarida oqim 
jarayonlarini yaxshilashdir. 
Tajriba shuni koʻrsatadiki, iqtisodiyotning ham ishlab chiqarish, 
ham xizmat koʻrsatish sohalarida qoʻllaniladigan logistika tamoyillari va 
usullari. Ma‘lumki, ishlab chiqarish tarmoqlari – bular togʻ - kon qayta 
ishlash sanoati, qishloq xoʻjaligi, kapital qurilish va infratuzilmaga 
xizmat koʻrsatish, transport, logistika, savdo, uy-joy, saqlash, aloqa, 
axborot yigʻish va qayta ishlash turlari haqida, ta‘lim, sogʻliqni saqlash, 
ijtimoiy xavfsizlik va boshqalar. Ushbu tarmoqlarning har biri uchun 
logistika vositalaridan foydalanishda oʻz afzalliklari va oʻziga xosliklari 
bilan ajralib turadigan tadbirlar yotadi. Amaliyot shuni isbotladiki, bu 
vositalar yagona iqtisodiy birlikning tor doirasida emas, balki bir necha 
subyektlarning oʻzaro ta‘sir tizimini tashkil qilishda koʻproq samara 
beradi. 
Logistika, zamonaviy axborot texnologiyalarini oʻzlashtirgan holda, 
bugungi 
kunda 
ham 
iqtisodiy, 
ham 
murakkab 
muhandislik 
muammolarini hal qilishda, xususan, bilim talab qiladigan mahsulotlarni 
yaratish va foydalanishda qilishda keng qoʻllanilmoqda. 
Logistikaning 
asosiy funksiyalari (vazifalari) 
quyida keltirilgan:

xom ashyo va mahsulotlar oluvchilarga joʻnatuvchilardan 
oldindan eng oqilona (tariflar uchun) yoʻnalishni tanlash; 

qadoqlash, yuk, yuk tashish, yuk tashish, ortiqcha yuk va 
toʻliq xavfsizligini ta‘minlash uchun tashkil yetish; 

xomashyo va mahsulotlarni xarid qilish va yetkazib 
berishning optimal hajmlarini aniqlash, yetkazib beruvchilar, 
iste‘molchilar va tranzitdan ularning inventarizatsiyasini 
minimallashtirish; 

boshqaruv tartiblari-xom ashyo va mahsulotlar uchun 
buyurtmalar; 

saqlash va xom ashyo va mahsulotlarini keyingi tarqatish 
uchun eng yaxshi imkoniyatlar bilan yanada samarali saqlash 
muassasalari foydalanish; 

bojxona xarajatlarini tezlashtirish va kamaytirish hamda 
yangi tartiblarni sugʻurtalash; 

---

16 

mahsulot tashishni tashkil etish;

zahiralarni omborlarda saqlash;

zahiralarni optimallashtirish;

moddiy resurslar zahirasini nazorat qilish;

tayyor mahsulotlar zahirasini nazorat qilish;

ortish-tushirish ishlari;

axborot oqimlarini yoʻnaltirish;

boshqa logistik operatsiyalar. 
Logistikaning asosiy 
tamoyillari
esa quyidagilardan iborat:
1. Oʻzini oʻzi tartibga solish (ishlab chiqarishning mutanosibligi).
2. Moslashuvchanlik (xarid va yetkazib berish jadvalriga 
oʻzgartirish kiritish mumkinligi).
3. Zahira hajmini minimallashtirish.
4. Mahsulot harakatini modellashtirish.
5. Yangi axborot tizimlaridan maksimal foydalanish 
(kompyuterlashtirish).
6. Resurslar bilan ta‘minotdagi ishonchlilik.
7. Tejamkorlik (isteʻmolchida mavjud mahsulot zahirasi darajasini 
30-40 foizgacha kamaytirish, axborot xizmati darajasini oshirish).
Logistikani joriy etish uchun quyidagilarning boʻlishi taqozo 
etiladi:
-
raqobatchilik;
-
moʻl-koʻlchilik (taqchillikning yoʻqligi).