Тупроқшунослик асослари

Nazorat savollari

1. 
   Tuproq unumdorligini limitlovchi omillarni ta’riflang?
   
2. 
   Tuproq xossalarini asosiy parametrlariga tuproqni qanday xususiyatlari kiradi?
   
3. 
   Unumdorlik modeli nima, qora va bo’z tuproqlar unumdorligining asosiy ko’rsatkichlarini ayting?
   
4. 
   Tuproq unumdorligini saqlash va oshirishning asosiy tadbirlarini ta’riflang?
   
5. 
   Tuproq unumdorligi deb nimaga aytiladi? Unumdorlikning elementlari va shart-sharoitlariga nimalar kiradi?
   
6. 
   Tuproq unumdorligi qanday kategoriya turlarga bulinadi va ularni ta’riflang?
   
7. 
   Tuproq unumdorligining qayta yaratilishi nima va uning yunalishi qanday xillarga bulinadi?
   

10-MAVZU: MDH DAVLATLARI TUPROQLARI


REJA.
1.Podzol tuproqlarning tarkibi, xosalari va klassifikatsiya
2.Tayga o’rmon zonasi tuproqlari.
3.Qora tuproqlar va ulardan qishloq xo’jaligida foydalanish


10.1.Podzol tuproqlarning tarkibi, xosalari va klassifikatsiya
Podzol tuproqlar. Podzol tuproqlar asosan tayga-moxli yoki igna bargli o’rmonlar ostida shakllanadi. Podzol va gleyli podzol tuproqlar maydoni 132 mln, gektaрНi tashkil etadi. Podzollanish jarayonlari natijasida tuproq profilida il (loyqa) zarrachalari fraktsiyalarining tarqalishida o’ziga xos qonuniyatga keladi. Odatda podzol (A ) gorizontida 0,001 mm dan kichik zarrachalar kam (15%) bo’lib, illyuvial (V) gorizontida ikki barobardan ham ko’p (36-37%) to’planadi. Podzol tuproqlarda gumus kam (1- 4%) bo’lib, uning tarkibida fulvokislota asosiy rol o’ynaydi.
Podzol tuproqlarda o’simliklar uchun zarur oziq moddalar (N.R.K), miqdori ham juda kam. Bu tuproqlar ham madaniylashgan gleyli podzol, madaniy podzol va madaniy chimli podzol kabi 3 tipga bo’linadi.
CHimli karbonatli tuproqlar tarkibida kaltsiy karbonat birikmalari ko’p bo’lgan (oxak, mergel va boshqa) jinslarda hosil bo’ladi va yuviladigan suv rejimi tipiga ega. CHimli-gleyli tuproqlar yuza va sizot suvlari bilan o’ta namlanadigan va tuproq eritmasida kaltsiy bo’lgan sharoitda yuzaga keladi.