Turuz söZLÜGÜ 15-01-2017 1395- III 18 400 Başlıq Bey Hadi

tərbət dərbət. dərbənd. sıxılcağ. boğaz. utuc. yutuc.

tərbətər dərbədər. quşqunsuz. başboş.

tərcələnmək dərcələnmək. yüksəlmək .

tərə dərə. sığra. iki nərsənin arasında sığav, şikaf, yarıq, aralıq.
-dərə daşın sel alsın, ocaq başın sağ olsun. (daşın: dışın)
-selin açdığı dərə, yarğan: selgəf. selyar. selyan.
-sel tutan, sel axan yer, dərə: selavat. selağat. selaşat.
-bir dağ cumar, min dərə yarar, min dərə dolar, bir dağ olar
-yiyəsiz dərə, tülkü bey
- soluğ dərə dərə bu yoxuşu çıxdıq.
-dərə dərə. rizə rizə. zolağ zolağ. cubuğ cubuğ. cizə cizə. bizə bizə. sərə sərə. gərə gərə. gərgə gərgə. çərgə çərgə. yol yol. qol qol. lülə lüə. lola lola. nola nola. saz saz. dizə dizə.
-bir başı dağa bağlı dərə, boğaz, utuc, yutuc: quyaq. quysaq. quyey. quzey. quzay. kovzay. kovzey. kövrəz. kövərəz.

tərəcətə - aşırı dərəcədə əşsi, cinsi istəkli olmaq. qontuqmaq. qoncuqmaq. qansıqmaq. qansuqmaq. qorsunmaq. qorusınmaq. qorsanmaq. qızaqsınmaq. qızaqulsamaq. yancasınmaq. oğurqulluq. oğurçulluq. oğraçıllıq. oxqulluq. oxçulluq. şəhvətqulluq. şəhvətranlıq, şəhvətpərəstlik edmə.

tərəq dərək. sayı. qədər. - veridiyin sayı al. - bu sayı verəməm.

tərəqə tərəkə. savağa. savğa. sovğa. miras.
-tərəkə, mirası bölən: savağan. savğan. sovğan.

tərəqirli dərəkirli. dərəkli. sezilərli. sezilir. sezgilir. sızılır. sızqılır. sıpqılır. özənirli. umura, diqqətə dəğər.

tərəqirliliq dərəkirlilik. dərəklilik. sezilərlik. sezilirlik. sezgilirlik. sızılırlıq. sızqılırlıq. sıpqılırlıq. özənirlilik. umura, diqqətə dəğərlik.

tərəqli dərəkli. dərəkirli. sezilərli. sezilir. sezgilir. sızılır. sızqılır. sıpqılır. özənirli. umura, diqqətə dəğər.

tərəqliliq dərəklilik. dərəkirlilik. sezilərlik. sezilirlik. sezgilirlik. sızılırlıq. sızqılırlıq. sıpqılırlıq. özənirlilik. umura, diqqətə dəğərlik.

tərəqsiz dərəksiz. 1. sıpqılmaz. sezilməz. sezgilməz. sızılmaz. sızqılmaz. özənə, umura, diqqətə dəğməz. 1. sıpqılmaz. sezilməz. sezgilməz. sızılmaz. sızqılmaz. bir sezi, ehsas oyatmayan. bəllənməz. hiss olunmaz.

tərən dərən. dərici. seçici. seçən. (ayıraraq) yığan. saylavçı. seçmən. (# saçıcı: saçan. dağıdan) .

tərəşməsin -sıxışdırıb tərəşməsin önləmək: quyruğunu qısışdırmaq, sıxışdırmaq.

tərətən -dərədən təpədən aşıb, yol üstü götürən ağır coşqun, sel: sıyıldırım. sıyıldırım. sıldırım. kəsmən. seldırım.

tərəvəz -tez yetişən tərəvəz çeşitləri: saldı pişdi.

təri dəri. sağur. qabıq. üz. gön. pust. çərm. - yer sağrısı: yer sağırsı: yer qabığı. - kişi sağrısı üz.
-dəri boyası, iç boyasın üstələr.
-başda oluşan dəri oğuntusu: səbus < çapus. kəpək (< çəpək). qoğaq.

tərici dərici. dərən. seçici. seçən. (ayıraraq) yığan. saylavçı. seçmən. (# saçıcı: saçan. dağıdan) .

təriçi dəriçi. gönçü. sağrıçı. sağırçı (saqi).

təriq - dərik bazar: daraq bazar: rovnəqli bazar.

təriqləndi dərikləndi. daraqlandı. cürləndi. - işlərimiz daraqlandı, dərikləndi: cürləndi.

tərili -sarı üzlü, dərili: sarməniz. sarbəniz.

tərilməmiş -yığılıb dərilməmiş: sərsəl. səlsəl. sərbəsəl. səlbəsəl. sərəsür. sürsət. törtöküntülü. səlqiyə salınmamış. - başacağsız kişinin evi sərəsür gedir, olur.

tərimə dərimə. dəğirmə. savağa. savğa. sovğa. savağan. savğan. sovğan. bir topumu, yığımı bölüklərə ayırma.

tərimsinmək dərimsinmək. dərməyə, yığmağa meyilli olmaq. {sınmaq. sıyınmaq. sıyanmaq. sınınmaq. sıyınmaq. sıyanmaq. oxşanmaq. nərsənin sayağın, sıyağın tutunan kimi görünmək, meyillənmək}. dərimsinmək. yığmağa, düzənləməyə meyillənmək.

tərin -havayla qalxan uca uclara, düşəndə düşər dərin quyuya. (uclara: zirvələrə)
-dərin olmayan su: sırnaq. sıyvan. sıyağ. sıyaz. sayağ. sayaz. dayaz. sıxrığ. sıyrığ. sıy > sıv > sığ. - bir sıyrığ bulseydik suyu aşardığ.
-dərin saldığ, ambar:sinsi. sintə. sinti. sıntı. siğsi. sığsı.
-dərin olmayan: sayağ. üzdən. üzgül. yüngül. saya. sığ. yüzsül. üzsov. üstür. çatlığ. yalpaq. suvağı. sıvağı. səthi. (sərsəri). - əlim saya yaralanmış. - saya bir baxış. - saya başlı.
-(süt sağmağa yararlı) ağzı gen, dərin kasa: sağan. > sehin.
-yer altı dərin saxlağ, ambar: saldolab> sərdaba.
-quytu, dərin yer: quytaq. kövrəz. kövərəz.
-çayın ən dərin yeri: quvu. quyu.

tərinliqin -enginlərin dərinligin sevənlər, dənizlərin dalqınlığın öyərlər. (engin: uqyanus).

tərinliyi -dərinliyi az olan: sığ < sıy. sıyız dayaz. sayaz. (# sıx. sığ. dar. qatı. yoğun. bükük)
-dərinliyi azalmaq: sığlaşmaq < sıylaşmaq. dayazlaşmaq. sayazlaşmaq.

tərinliyinə -dərinliyinə aparmaq: sınğıtmaq. basıtmaq. çökütmək. boğutmaq. qərq edmək.
-dərinliyinə gedmək: sınğmaq. batmaq. dalmaq. dalınmaq. salınmaq. gömülmək. basınmaq. çökmək. oturmaq (təhnişin) boğulmaq. qərq olmaq.

tərisi - inək dərisi: sığır sağrısı
-hər nəyin örtüyü, dərisi, qabığı, üzü: nərsənin dışın, üzün saxlayan, sağlayan örtük: sağrı (səğri. sarqı) (< saxlamaq. sağlamaq. sarlamaq). - yer sağrısı: yer üzü. - sığır sağrısı: inək dərisi. - qoyun sağrısı: qoyun dərisi.

tərisin -dərisin sıyırmaq, siyrimək, açmaq: sırımaq. sırıvalmaq. soymaq.

tərisinə - quzu dərisinə bürünmək: qandırmaq üçün, özünü uysal, baş aşağı göstərmək.

tərişlətmək dərişlətmək. dərşitmək. darağlatmaq. daraşdırmaq. quruşdurmaq. oyaqlatmaq. salışdırtmaq. qoyuşdurmaq. pılanlaşdırmaq. qərar vermək. -bu gün axşama dək çalışmamı qurmuşdum.

təritə -dəridə oluşan sallaq şişlər:salpa.

tərqəniş dərgəniş. satış. ilişgi.

tərqi dərgi. toplanan yer. (# sərgi: sərilən yer).

tərqin dərgin. 1. tərgin. səngin. dəngin. yumuşaq. mö'tədil. musaid. mürəttəb. (# gərgin: çəngin: qarqın. qağır. ağır) 1. dirgin. asağsağlam. (# sərgin. salqın. yatar durumda olan. kəsəl. xəsdə).

tərqirliq dərgirlik. savaşım.

tərləmə dərləmə. seçmə. seçgi. tanğın. gülçin. güldəsdə. müntəxəbat.

tərləmək dərləmək. 1. dərmək. qaldırmaq. devşirmək. toplamaq. yığmaq. - kitab, xərmən, tarla qaldırmaq. 1. kütdəmək. kütləmək. küpdəmək. küpləmək. yığmaq. toplamaq. topalamaq. qalaqlamaq. 1. sırtlamaq. izləmək. dalğamaq. rədləmək. - uşağı evinə dək dərlə gəl.
- isti yunaqda tərləmək: saçağ başında gurlamaq.

tərman dərman. sağıltım.
-dərman, əlac edmə: sağaltı. sağaltım. otama. otalama. dərmanlama. çatırtma. tədavi.
-dərman edəsən:yoğasan. toxdadasan. oxşayasan. -qırıq könül yiyəsi, dərdi çoxdur deyəsi, çalış alıb yoğasan, iç keçmişin yuğasan.

tərmanı dərmanı. otu. - quş palaz otu: difdiri otu, dərmanı. quş palazı: difdiri.

tərmanın -çox gəzməsən aralı, tez tapılar yaralı, dərmanın qıl dərdin al, yaxcı bilə yaxcı işi aralı. (aralı: ıraqdan).

tərmanlama dərmanlama. sağaltı. sağaltım. otama. otalama. çatırtma. dərman, əlac edmə. tədavi.

tərmək dərmək. 1. dərləmək. qaldırmaq. devşirmək. toplamaq. yığmaq. - kitab, xərmən, tarla qaldırmaq. 1. sərmək. gərmək.

tərnə dərnə. quyun. çalboğ. çalbov. girdab. girdbad.

tərs 1. . sıxqa. > sikkə. sikgə. səqqə. gözçaxardan. öcət. inad. - səqqəlik eləmə. 1. . sırtıq. cıvık. sıvıq. sürbet. sırbit. qırnac. qırcanıq. qırnaşıq. sırnaşıq. sürnaşıq. çırnaşıq. qıynaşıq. yılışıq. bayıq. qaşqa. güctax. güstax. qoçtax. qurtax. gürtax. üzə girən. dürtük. sulu, boş, yüngül şakalar yapan kimsə. qapıdan. üzü bərk. qıycıva. qıcıva. çındırqayış. sürtük. qoycan. quycan. qatuvaz. qatavuz. qatvaz. qısıq. qısıqçı. qısqaç. qısnaş. qıtnaş. girtiş. kitriş. inad. simic. < sinic. sinicən. sinitən. simitən. əl çəkməyən. əl üzməyən. - qırnacın biridir yenilməz, qarşındakın caydırır. 1. sırac. sirəc. hiz. xirəsər. səqqət. dirəc. inadçı. müsirr. sübatlı. əziml. kəc. asığ üzlü. 1. sırpancıq. sirpəncik. sürpəncik. səqqət. dirəc. inadçı. müsirr olmayan. sübatsız. əzimsiz. yumşaq üzlü. 1. sırt. sərt. sıt. sət. pis. - sırt hava. - sırt kişi. - sıt oldu hava çıxma dışarı.
-tərs kişilər almasa sənin çevrəvi, başda iyi duyquların tez dəğişər tərsliyə
- tərs yol:sarpac. sapalac. (düz yolun qarşıtı)
-tərs təpgi: salqı.

tərsə -degirman sırayladı, devir dönər, sıra düşər bizədə, bu gün dönür tərsinə, bu tərsinə, tərsə gedər genədə.

tərsəsə -iş tərsəsə deyin ha deyin, yağış qoxusu dincədər beyin.

tərsəsinə -fırlanır tərsəsinə bax devranımız, su götürmək yerinə suv tökülür güv quyuya. (güv: yağış suyu yığışan çuxur) .

tərsinə qarşınaq. muxalif -bir yaxşını yoxlasan, min bir kötü qarşıdar, min kötüyə qarşınaq, çalış sürsün iyi yol. (yoxlasan: yaxınlaşsan). (qarşıdar: əngəllər. mane’ olar).
-bir gərçəyin, olağın, vaqeiyyətin tərsinə tanıqlıq üçün qoyulan para, nərsə: dilbasan. boğazbasan. rüşvət.
-degirman sırayladı, devir dönər, sıra düşər bizədə, bu gün dönür tərsinə, bu tərsinə, tərsə gedər genədə.
-yaşamla durma üz üzə sən, çatmasan amaca suyun tərsinə üzəsən.

tərsliyə -tərs kişilər almasa sənin çevrəvi, başda iyi duyquların tez dəğişər tərsliyə.

tərşitmək dərşitmək. dərişlətmək. darağlatmaq. daraşdırmaq. quruşdurmaq. oyaqlatmaq. salışdırtmaq. qoyuşdurmaq. pılanlaşdırmaq. qərar vermək. -bu gün axşama dək çalışmamı qurmuşdum.

tərt dərd. 1. çilək. çilə. -bir ürək var min dilək, bir sevinci min çilək, çilək sevinc qarışıq, qoşalıqda birligində yaşırıq. 1. ağuş. ağunc. acı. sağuş. sağunc. - sağuş seviş: sağuş səviş: dərd o şadi. 1. sıxın. sınığ. dərd. sox. sıx. sağı. > suq. müsibət. matəm. əza. qəm. ənduh.
-aytsam söz olar, aytmasam dərd olar. (aytsam: desəm).

tərtə -əş dediyin dərdə sevincə ortaq, yaman günündə yartaq
- dərdə dəğənlik: sağınlıq. sağılıq. istifadəlilik. müfidlik. faydalılıq.
-dərdə dəğən: sağın. sağınıl. istifadəli. müfid. faydalı.
-dərdə dəğməyən: sağısız. sağınsız. istifadəsiz.

tərtələsiq tərtələsik. sapağ sapağ. savağ savağ. əlbəhəlim.

tərti - dərdi çəkən bilər, dayağı yeyən.
-qırıq könül yiyəsi, dərdi çoxdur deyəsi, çalış alıb yoğasan, iç keçmişin yuğasan. (yoğasan: toxdadasan. oxşayasan. dərman edəsən).

tərtimi -kim biliri könül çəkən dərdimi, hər bir sevən istədiyin dərdimi, sonu yox yoxdur çəkmək çilə, boşuna, hər bir ərən istəyinə ərdimi.

tərtin dərdin. iğdin. mərizliyin. naxoşluğun. - sökəl iğdin savradı: xəsdə ağrın (naxoşluğun) sovdu.
-çox gəzməsən aralı, tez tapılar yaralı, dərmanın qıl dərdin al, yaxcı bilə yaxcı işi aralı. (aralı: ıraqdan).

tərtli dərdli. 1. sanclı. 1. soxlu. sıxlı. sağılı. suqvar. suqdar. sıxnıq. sınğıq.

tərtüşləmək dərdüşləmək. səğmək. səğimək. səğdələmək. səndələmək. sıvsavlamaq. basqallamaq. gah öylə gah böylə olmaq.

tərvişlərə -bir yerdə (covqada batırlara, dərvişlərə, qutur, gövət, ehsan, sədəqə kimi) verilən, yığılan paranı toplamaq: kisələmək .

tərya dərya. sındırı. sindiri. dəniz. - eşşək ayar (deyər) başım olsa (başım sağ olsa), dənizdən su içərəm. (yekə arzular üçün, uzun yaşam istəyən) .

tərzəmək dərzəmək. sapıclamaq. dərziləmət. yığmaq. tikmək.

təsmə sarc.

təstqah dəstqah. dəzgah. kürsü. qursu. - kürsü qurmaq: dəzgah açmaq: düzən qurmaq.
- dəzgah açmaq: kürsü qurmaq. düzən qurmaq.

tətirqinlətmək tədirginlətmək. qarışdırmaq. qarmaq. gərginlətmək. dalqatmaq, dalqalandırmaq, çalxamaq. müşəvvəş edmək -qamuoyunu (imumi əfgarı) tədirginlətmək, gərginlətmək, müşəvvəş edmək.

təvanın < tovun. sığımın. zərfiyyətin. - oğul sığımın çatan işə giriş.

təvə -dəvə tikəni: qanqal. -ayağ yalın, qanqal qalın.

təvəçiyə -dəvəçiyə xıx deməzlər, kor birinə bax deməzlər.

təvətiqəni dəvətikəni. sırmatikən.

təyər -sayqı əkən, sayqı dəyər, tikan əkən, tikan dəyər.

təyərin -yaşın keçər özlək ölər, özlək ilə yaşama, əldəkinin bul dəyərin, yarınlarda arama.

təyərləmək salmaq. qoymaq. təhiyyə, amadə edmək. - çaxır, turşu salmaq.

təysin -xoşluqları vurun başa, qəm çanağı dəysin daşa, ömür güdə arzu uzun , qıssa diləklə yaşa.

təzəq -qurudulmuş təzək: sıxma.

təzəqlə -təzəklə saman sığmasından, qarışığından yapılan yanacağ: sığıma. yabba. kərmə.

təzələnməz yenilməz. yenilənməz. -ata ana yenilməz, qızıl gümüş köhnəlməz.

təzqah dəzgah. dəstqah. kürsü. qursu. - kürsü qurmaq: dəzgah açmaq: düzən qurmaq.
- dəzgah açmaq: kürsü qurmaq. düzən qurmaq.

təzqahınta -toxuma dəzgahında parçanın sarılan çubuğu: sarman (> sərmən).

tibcəq dibcək. dibək. dibəh. güdül. həvəh. həvəng.

tibəh dibəh. dibək. dibcək. güdül. həvəh. həvəng.

tibəq dibək. 1. dibəh. dibcək. güdül. həvəh. həvəng. 1. suğun. (< soxmaq) sokan. soxan > suhan (fars). həvəng. (soxa: qol. sap. ox. şiş. dəsdə). - soxan soxa: qol dibək dibək dəsdə. həvəng dəsdə.
- qol dibək: dibək dəsdə. soxan soxa. həvəng dəsdə.

tibi -ağac dibi kağlamaqa, bitgi kökün qazıb çıxartmaqda yarar arac: küsgü. kösgü. çökgü. küsgüc. kösgüc. çökgüc. köşgüc. kağlac.

tibin -xala xatırın qalmasın, qazan dibin yanmasın.

tibinə -dibinə soxmaq: sikmək.
-dibinə soxulub əl çəkməmək: singirləmək. - bir dilənçi singirləmişdi.
-kölgə salsın ağac kəndi dibinə, qaykişini odun yığma ipinə. (qay: pis)
-dibinə əkilmək: birin izləmək. sapılmaq. arxaşmaq. arğaşmaq. ardaşmaq. dalıcan, arxasıca düşmək. - mən hara getdim oda mənə sapıldı.
- siçan sığmaz nininə, qəlbir bağlar dibinə.

tibinəcən -nərsəni dibinəcən tökətmək, işlətmək: siyirmək. siyipgərmək.

tibintən dibindən. sən sən ol. sən olsan (> sən öləsən) kəsinliklə. heç bir çağın. heççağun. heçin.
-dibindən düşürmək: sırmaq. sıyırmaq. sürmək. bitməyə sürüb gedmək. - inancım sırdı.

tibləmək dibləmək. sikmək. təhləmək.

tibli -bir işi bir kərədə, yerli dibli eləmək: sıpqırmaq. çıpqırmaq.

tibtən - dibdən yalan: sır yalan: {sır: sir: yanaşan sözün anlamına ''doluluğ, çoxluğ, tamlığ, teyxalığ'' anlamın artırır}.

tiftih kürküt. körküt. çürçüt. çörçüt. (darax dibində qalan) incə, qıssa qıllar. toxuma araclarından tökülən qırıntılar.

tıq 1. tıx. tıxı. sıx. qalınca. qoyuca. sıxıt > sift. qəliz. külüft. zəxim. (# seyrək). 1. tığ. sığ. sığız. sıxız. özsu. çiğ. cirg. qısıq. usarə. 1. tığ. sığ. sığız. sıxız. sıx. dar. - sığ çağımız qaldı.

tiq dik 1. (üzbək) < dinc. diş. aram. sillik_. silgik. silli. silik. sayaq. hay küysüz. - toy törəni sillik_. keçdi. -tək dur. (diklik (üzbək):< dinclik. dişlik). 1. dikə. dinğ. tinğ. (çinğ. sinğ). düz. - dinğ dur: düz qal.
-uca, dik yer: silvi. silvə. sivlə.
-dik daşlanmaq: sivsimək. sipsimək. səvsimək. səpsimək. sipsivrilmək. - onun nə gizli olan işi var ki, məni gördükdə sipsidi.
-dik, qayaq, uçar qaya: sıldırım. sıldır. sildir. saldırım.
-beli üstün, dik, bərk tutduran gəmik: onqurqa. omqurqa. bel gəmiyi. bel tirəsi. bel üstünü. onqura. qonqura. tiriz. güvən. küvən. güpən. güpər. sütuni fəqərat. - güpənin qırılsın.

tıqa -nərsəni ağzına dək tıxa basa, silmə doldurmaq: küpüləmək.

tıqac -ağır tıxac tırafik: sıxqatnav. sırqatnav. (sır. sıx. tıx).

tiqaltı tikaltı. təkəlti. təkaltı. tüküm. zerzəmi.

tiqan tikan. 1. sancıqur. saşqur. 1. soxa. sox. biz.
-sayqı əkən, sayqı dəyər, tikan əkən, tikan dəyər.

tiqana -yanan ilə kül olma, hər tikana gül olma, qaçsa əlindən bəxdin, bırax bəxdin qoy qaça, qaçan bəxdə qul olma, bəx dediyin əlində, biri öldü biri doğar, quyla itsin öləni, əlində tut doğanı.

tıqanıbtır -tıxanıbdır boğazım, dadsız ağız, yox gümanım atmış ola birdə danım, yarı can düşmüşəm əldən quruyub əl ayağım, duvağımda yıxılıb yox dayağım. (qocalıqla yalnızlıq).

tıqaraq -nərsəni tıxaraq, basaraq doldurmaq: köçlətmək. köçüləmək. köçülətmək. küsüləmək. küsülətmək. küslətmək.

tiqburatmaq dikburatmaq. təkburatmaq. (> təkapu editmək (fars)}. altaşıtmaq. atlaşıtmaq. altağıtmaq. atlağutamaq. çablağıtmaq. çalqaşıtmaq. (cəst o xiz) axdatıb ağdarıtmaq.

tiqə 1. (tıxıc) tikə. dınğ. tınc. çalbış. luqmə. - tıncıvı gəvə, sonası gəpə: tikəvi çeğnə, sonra danış. düşün danış. 1. dikə. dik. dinğ. tinğ. (çinğ. sinğ). düz. - dinğ dur: düz qal.
-ülgüc, tiğə çeşiti: sıylava. sıylat. silvə.
-izli, nişanlı dəmirsi tikə: tingə. dəngə. (< damqa) qara pul. dəmir pul.
-ağzıva bax tikə kəs, yağdaya bax yürə kəs. (yağdaya: duruma) (yürə: tədbir)
-yetimə bir tikə ver, ikincisin özü götər. (götər: götürər)
-böyük, bütün, bir tikə daş: sasur. sarsür.
-bütünlətmək üçün tikə artırmaq:sapmaq. sapamaq. saplamaq. sarımaq.
-nərsəni başqa nərsəylə çırpışıb yaralanmasını önləyən tikə, bəd: sipər. çıpır. savır. (1. < çırpmaq. 1. < savmaq).
-iki nərsəni qovuşduran tikə: saldan. çəngəl. qaynaq.
-iki tikəni birbirinə qoğuşduran tikə: salduvağ. salduv. saltuğ. saldığ. (> sandığ). -kündə, daş, bərk nərsəni aralamaqda, bölməkdə işlənən dəmir tikə: küsgü. kösgü. çökgü. küsgüc. kösgüc. çökgüc. köşgüc. qəmə.
-əksik nərsəni tamamlamaq üçün vurulan tikə: sap.
-dikəbəy: salbaş. baştutan. qalabaş. məğrur.
-soyuq, hava, səs gəlməsin diyə, qapı pəncərə arasına qoyulan tikə, parça: güpür. küpür. kipir. dalqıc. ayrıq. yayqı. yolluq.
-nərsəni olduğ yerdə, bir az qoğzamaq, yuxarı saxlamaq üçün, altına tikə: saltımal. qaltımal.
-təkərli aracları arxasına vurulub, su, palçıq sıçramağı önləyən enli tikə: sapqal. çapqal. gilgir
-diş kəsmə qarın açmaz tikə:çındır.
-burqulu çivilərin (piçlərin) bir başına keçirilən, içi burqulu uzunsov tikə: somun. ivərik. yivərik. yivəlik. çivəlik. uçquruq. möhrə.

tiqə 1. dikə > təkyə. təkə. təkgə. tapıncağ. ziyarətgah. 1. tikə. sarqıt. salqıt. sırqıt. parça. luqmə. cürə'.

tiqəbəy dikəbəy. salbaş. baştutan. qalabaş. məğrur.

tiqələri -dama sərilən saxsı tikələri: qabırqa.

tiqələrin -tikələrin birbirinə qatılmasından oluşan nərsə: qatın sırasır. sırsıra. silsilə. salsala. catena (ingilis). qolqa. qolbağ. qulbağ. qıyınc. zəncir. (séquence).
-çadırın tikələrin təpədə yığıb bağlayan düğün: salqan. salkit. səlkit. çalgit. çəlgit. baş düğün.
-dəğişik tikələrin yapışdırılmasından oluşan nərsə: salma. muzaik.

tiqələrtən -ayrılmış tikələrdən hər biri: savam.

tiqəmək tikəmək. tikmək. kitdəmək. çitəmək. sırıtmaq. sıxıtmaq. bəddəmək.

tiqən tikən. sancıqur. saşqur.
-səlivər mala göz tikən, alıvar maldan qalar. (alıvar: almalı) (səlivər: salıvar. səlləminə. yiyəsiz. ıssız).
-söğüt sulu yeri sevər, qaba sərt tikən quraqlığı, sərtliyi: ( söğüt sulunğa, qatınğ qasınğa). (söğüt sulunğa, qazanğ qatınğa) (söğüt suluğa, qatığ qatıya çəkilir).

tiqəni -dəvə tikəni: qanqal. -ayağ yalın, qanqal qalın.
-neçə tikəni birbirinə qovuşdurmaq: sırqamaq. sırğamaq. sıyırmaq. sırıvatmaq. sırğatmaq.
- neçə tikəni birbirinə bağlamaq: saplamaq. - keçmişdə evi salardılar, indi ev saplırlar.
-neçə tikəni, bölümü birbirinə sırıyıb, qatıb birikitmək: sırqıtmaq. sıyrıtmaq. sıyıtmaq. sızqıtmaq. tükətmək. (tökətmək).
-iki tikəni birbirinə qoğuşduran tikə: salduvağ. salduv. saltuğ. saldığ. (> sandığ).

tiqəsi -ikiyə bölünmüş nərsənin bir tikəsi: şəqqə. < satğa_. çatğa.
-hər nəyin kiçik tikəsi, parçası, bölümü: kütül. küt. küsül. küs. çütül. çüt. - bir kütül çörək əsiri, ayaqda qalıb əsiri.
-kağaz tikəsi: kiçik kağaz. kütül. küt. küsül. küs. çütül. çüt. - oy kütülü: səs vermədə işlənən kağaz tikəsi.
-yazma üçün gəc tikəsi: sap. çap.
-çaxmağ daşına çalınaraq, qığocılğım salan, çaxan, çəlik tikəsi: satıl. salıt. çatıl. çalıt. çəlit. sağut.
-çaxmağ daşından od almağ üçün çəlik tikəsi: savul.
-kəsər aracların ağzından pürüzlərin, qılovun çalıb salaraq, alıb götürərək itildən çəlik tikəsi: satıl. salıt. çatıl. çalıt. çəlit. sağut. sav.

tiqətmək dikətmək. salmaq. salıtmaq. salımaq. - səs salma.

tiqəvi tıncıvı . -tıncıvı gəvə, sonası gəpə. (tikəvi çeğnə, sonra danış. düşün danış).

tiqəyə -neçə tikəyə, qısda bölmək: sındırmaq. qırmaq.

tıqı tıxı. tıx. sıx. qalınca. qoyuca. sıxıt > sift. qəliz. külüft. zəxim. (# seyrək) .

tiqilən -arabaların ged gəlin dəngələyib, yolüsdə göydən aslağ, yerə tikilən çırağlar, ışıqlar: sırqa. çırqa. sırqavul. (sıvortqa) çiraği rahnəmayi.
-birbirinə sırılan, tikilən iki nərsə arasına qoyulan yün, parça, nərsə: sırmıq. sırlıq. içlik.
-im, iz, nişan olaraq tikilən, qoyulan, taxılan parça: seçil. seçlə. bələdçik. - yol üzəri seçil ağacları yel yıxmış. - yeni sinlər (qəbirlər) seçilsiz bıraxılsa itər.
-nərsənin üzərinə sarılan, sərilən, tikilən, yapılan hər çeşit qırma qıyma saçağ: sarmaqır. sərməgəy.
-bir yer, yapıda, artığına tikilən dam, çatı: burada artığ olan nərsələr yerləşilir. çalva. çalav. salay. salav. salva. (tövlə. pəyə. ambar. sandıxana. dalda) .