Tuychiyeva Ravshanoy Quchqarxojayevna
Yüklə 248,35 Kb.
|
|
botini g‟alayonga to„ldi… O„zini tashqariga otdi… Xotini erining orqasidan
chopdi, o„zini zinalardan otdi… 42
-Nima qilayapsan , to„xta!..Men senga hammasini tushuntiraman. Oldingda aybdorman, bilaman, inkor qilmayman, lekin sen o„ylaganchalik emas. To„xta, to„xtasangchi… Tabib o„shanda to„xtagandi…nafrat to„la nigohi bilan xotinining yurak- bag‟rini o„yib tashlagandi. -Nega, nega endi sen ham… - u gapini tugata olmay yutingandi. -Besh yil yosh ayolga uzoq muddat ekan, meni kechir… - yolvorgandi xotini. -Men-chi,men?!.. -Sening o„rningda men kechirardim. Sen ham kechirishing kerak. -Men erkakman axir!.. -Erkak odam emasmi?.. -Bas qil, bas!.. Qizni … qizimni xor qilma.” Personajlarning o„zaro nutqida ko„chma ma‟nodagi so„zlar alohida o„rin tutgan. Muallif qahramonlarga shaxsiy o„y-xayollarini tasvirlashni hamda o„zlariga baho berishni topshiradi. Bunday holatlar muallifdan xolislikni talab qiladi. Ana shunday jarayonlarni bosib o„tgan muallifning oldiga ong oqimini tasvirlashda bir qator talablar qo„yiladi. Dianani tubanlikka yetaklagan muhitni batafsil tasvirlagan holda, bevosita Akbar ta‟siridangina to„g‟ri va halol yo„lga tushib olganligini uqturmoqchidek tuyuladi. Shu ma‟noda adabiyotshunos B.Sarimsoqovning quyidagi xulosalari o„rinlidir: ”Inson tafakkurining qudrati cheksiz, uning ko„lami va imkoniyatlari chegara bilmaydi. Fikr va xayolning samarador bo„lishi uchun ijodkordan muayyan ijodiy niyat, izchil konsepsiya bo„lishi kerak. Ijodiy niyat esa u yoki bu darajadagi o„zgarishlarga uchragan maqsaddan iboratdir”. 40 Yozuvchi qahramon ichki nutqidan xarakterlarni chuqur tahlil qilish bilan birga, o„z g‟oyaviy maqsadlari, orzu-istaklarini bayon qilish uchun ham foydalanadi. Misol uchun quyida Akbar tomonidan o„zining tahlil qilinishi buni isbotlaydi: “Mundoq o„ylab qarasam, men tanamning huzur qilib yashash yo„lidagi istagiga bo„sunib, o„zimni turfa qiynoqlarga giriftor qilib o„tiribman ekan. Bor- 40 Sarimsoqov B. Badiiylik asoslari va mezonlari. –T.: 2004. 86-bet. 43
yo„g‟i-shu: jismning – erta-indin o„lib-chirib tuproqqa qo„shilib ketguvchi vujudning xarxashalari uchun shuncha zahmatmi? Agar zahmatning ortida nimadir-arzigulik qandaydir narsa, voqea-hodisa seni kutib turganda boshqa gap edi. Axir-natija hech-da yoki deyarli hech! Bunga qandoq chidash mumkin!?..- Akbar o„girilib yerga yuztuban yotib oldi”. Yozuvchi qahramonlarning o„z ruhiy olamini ifodalashlarida o„z-o„ziga savollar berishi, taftish qilishi bilan ularda paydo bo„lgan ichki g‟alayonlarning o„z olamlarida aylanishini ichki monologlarda berib o„tgan. Ular so„roq ohangi bilan aytilib, qahramonlar o„zlarining savollariga o„zlari bosib o„tgan butun umri davomidan javob axtaradilar: “Nega tug‟ildim, nega bu yaramas dunyoga keldim o„zi?!..” “Nima bo„ldi menga, buncha ichim g‟ash bo„lmasa? … O„ttiz uch… o„ttiz
“Avf, avf… Bilmadim ravo ko„risharmikin… Qaniydi ko„rishsa… Umr bu Yüklə 248,35 Kb. Dostları ilə paylaş:
|