U. A. Nurmanov toshkent 2016
-jadval O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksida mavjud soliq solish tamoyillari
|
|
1-jadval
O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksida mavjud soliq solish tamoyillari Modda Tamoyilning mazmuni Manba 6-modda. Soliq solishning majburiylik tamoyili 1. Soliqlar va majburiy to‘lovlar ushbu Kodeks bilan o‘rnatiladi, o‘zgartiriladi yoki bekor qilinadi. 2. Har bir shaxs ushbu Kodeks bilan o‘rnatilgan soliqlar va majburiy to‘lovlarni to‘lashga majburdir. 3. Hech kimga ushbu Kodeksda nazarda tutilmagan yoki uning normalari buzilgan holda o‘rnatilgan soliqlar va majburiy to‘lovlarni to‘lash majburiyati yuklatilishi mumkin emas. Soliq kodeksi 7-modda. Soliq solishning aniqligi tamoyili 1. Soliqlar va majburiy to‘lovlar aniq belgilangan bo‘lishi lozim. Soliq haqidagi qonun hujjatlari shunday tarzda tar’riflangan bo‘lishi kerakki, unda har bir soliq to‘lovchi qaysi soliqlar va majburiy to‘lovlarni, qachon, qanday miqdorlarda va qay tartibda to‘lashlari lozimligini aniq bilishligini anglatadi. 2. Soliqlarni va majburiy to‘lovlarni o‘rnatishda, ushbu Kodeksda boshqacha qoidalar nazarda tutilmagan bo‘lsa, soliq to‘lovchilar hamda soliqlarning va majburiy to‘lovlarning elementlari belgilangan bo‘lishi lozim. Soliq kodeksi 8-modda. Soliq solishning adolatlilik tamoyili 1. Soliq solish umumiydir. 2. Soliq imtiyozlarini o‘rnatish ijtimoiy adolatlilik tamoyiliga muvofiq bo‘lishi lozim. Yakka tartib xususiyatiga ega bo‘lgan soliq imtiyozlarini berishga yo‘l qo‘yilmaydi. 3. Soliqlar va majburiy to‘lovlar kamsitish xususiyatiga ega bo‘lishi va ijtimoiy, irqiy, milliy, diniy va shu kabi boshqa mezonlardan kelib chiqqan holda turlicha qo‘llanilishi mumkin emas. Soliq kodeksi 9-modda. Soliq tizimining yagonaliligi tamoyili 1. Soliq tizimi barcha soliq to‘lovchilarga nisbatan butun O‘zbekiston Respublikasi hududida yagonadir. 2.O‘zbekiston Respublikasining bojxona hududi doirasida tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) yoki Moliyviy mablag‘larning erkin muomalada bo‘lishini bevosita yoki bilvosita cheklab qo‘yadigan soliqlar va majburiy to‘lovlarni o‘rnatishga yo‘l qo‘yilmaydi. Soliq kodeksi 9 Karimov I.A. O‘zbekiston buyuk kelajagi sari. – Toshkent: O‘zbekiston, 1998. 52 b. 10 Mirzayev T., Toshmurodov T., Abdullayev O. Soliqlar va soliqqa tortish. Toshkent: Mehnat 2003. 17 b. 28 10-modda. Soliq haqidagi qonun hujjatlari-ning oshkoraliligi tamoyili Soliq solish masalalarini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlar rasmiy nashrlarda e’lon qilinishi shart. Hammaning e’tibori uchun rasman e’lon qilinmagan normativ-huquqiy hujjatlar kuchga kiritilmagan hujjat sifatida huquqiy oqibatlar keltirib chiqarmaydi va soliq sohasidagi munosabatlarni tartibga solish uchun, ulardagi ko‘rsatmalarni bajarilmaganligi uchun biron bir jazo choralarini qo‘llashda asos bo‘lib xizmat qilishi mumkin emas. Soliq kodeksi 11-modda. Soliq to‘lovchining haqligi prezumtsiyasi- ning tamoyili Soliq haqidagi qonun hujjatlardagi qarama-qarshilik va noaniqliklar soliq to‘lovchining foydasiga izohlanadi. Soliq kodeksi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010 yil 19 sentyabrda bo‘lib o‘tgan majlisida 2009 yilga soliq siyosati kontseptsiyasi ishlab chiqish topshirildi. 2009 yilga soliq siyosati kontseptsiyasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimov tomonidan belgilab berilgan iqtisodiy o‘sish ustuvorliklari va barqaror iqtisodiy o‘sish, makroiqtisodiy va Moliyviy barqarorlik, iqtisodiyot va uning alohida sohalari balansini ta’minlash, xalqning turmush darajasini oshirish asos qilib olingan. Mamlakatimizda soliq yuki yildan-yilga pasayib bormoqda. Keyingi yillarda amalga oshirilgan islohotlar natijasida davlat MOLIYAsining barqarorligi kuzatildi. Soliq siyosatini takomillashtirish, soliqlarning iqtisodiyotga rag‘batlantiruvchi ta’sirini kuchaytirish maqsadida soliq tizimining ishlab chiqarishni rivojlantirishga, moddiy, tabiiy, Moliyviy va mehnat resurslaridan, to‘plangan mol-mulkdan samarali foydalanishga rag‘batlantiruvchi ta’sirini oshirishga qaratilgan islohotlar ustuvor ahamiyatga ega bo‘ldi. Korxonalar zimmasidagi soliq yukini kamaytirish, foyda solig‘i va yagona soliq to‘lovi stavkalarini kamaytirish orqali iqtisodiyotdagi sog‘lom muhitni shakllantirish va tadbirkorlik sub’ektlari faoliyatini yanada jonlantirish ta’minlandi. 2010 yilda xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar uchun foyda solig‘ining 10 foizdan 9 foizga tushirilishi natijasida ular ixtiyorida 52 mlrd. so‘mdan ortiq mablag‘lar qoldirilishiga, pirovardida esa ushbu mablag‘lar ishlab chiqarishni kengaytirish, korxonalarning ishlab chiqarish quvvatini yanada mustahkamlashga, xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar zimmasidagi soliq yukini yanada engillashtirishga, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik jihatdan qayta jihozlashga, fuqarolarning daromadlarini ko‘paytirish hamda aholining xarid qobiliyatining oshishiga zamin yaratildi. Soliq siyosatidagi ushbu jarayon kichik biznes sub’ektlari uchun yagona soliq to‘lovini kamaytirish orqali davom ettirilib, 2011 yil uchun yagona soliq to‘lovi stavkasining 7 foizdan 6 foizga tushirilishi, joriy yilda kichik biznes sub’ektlariga 50 mlrd. so‘mdan ortiq mablag‘lar tejab qolish imkonini beradi. Xususan, iqtisodiyotdagi soliq yukini yanada qisqartirish va soliq ma’murchiligini takomillashtirish bo‘yicha islohotlar davom ettirildi. Buni quyidagi jadval ma’lumotlaridan ko‘rishimiz mumkin. 2008 yilda iqtisodiyotdagi umumiy soliq yuki (davlat byudjetining maqsadli jamg‘armalari bilan birgalikda) 33,5%ni, 2010 yilga kelib ushbu ko‘rsatkich 2010 yilda 31,5%ni tashkil etdi. 2011 yilda esa uning hajmi 30,1 %ni tashkil etishi ko‘zda tutilmoqda. Soliqlar bo‘yicha berilayotgan imtiyozlar natijasi o‘laroq, davlat byudjetining YaIMdagi ulushi 2010 yilda 22,1%ni tashkil qilgan. 2011 yilda esa ushbu ko‘rsatkich 29 20,9 %bo‘lishi ko‘zda tutilmoqda. Bu kontseptsiyada jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan daromad solig‘i stavkasining quyi shkalasini saqlab qolgan holda, o‘rta shkalasini 18 foizdan 17 foizgacha, yuqori shkalasini 29 foizdan 22 foizgacha kamaytirish ko‘zda tutilgan (2- jadval). Yüklə Dostları ilə paylaş:
|