Toshkent moliya instituti «Buxgalteriya hisobi»kafedrasi
kodeksi, 114-modda 5. Litsenziyaning yo‘qligi. Keng tarqalgan foydali qazilmalar (toshqotishma,
shag‘al, qum, gilmoya, qumoq tuproq va boshqalar) kavlab oluvchi ko‘pgina
mikrofirmalar va kichik korxonalar, shuningdek jismoniy shaxslar er qa’ridan
foydalanish huquqi uchun litsenziyasiz faoliyat yurityaptilar.
«Er osti boyliklari to‘g‘risida»gi Qonunning 26-moddasiga binoan, foydali
qazilmalarni kavlab olish uchun er qa’ri uchastkalaridan foydalanish huquqi yuzaga
kelishining asosi litsenziya hisoblanadi. U tegishli davlat organi (Geologiya va mineral
resurslar davlat qo‘mitasi)ning er qa’ridan foydalanish bilan bog‘liq ishlarni olib borish
uchun er uchastkasi berilishini kafolatlovchi qarori mavjud bo‘lganda beriladi. Mazkur
hujjat o‘z egasining muayyan chegaradagi er qa’ri uchastkasidan belgilangan muddat
mobaynida foydalanish huquqini tasdiqlaydi hamda er qa’ri uchastkalaridan foydalanish
shartlarini belgilaydi.
Litsenziyaga ega bo‘lmagan korxonalar va jismoniy shaxslar keng tarqalgan foydali
qazilmalarni kavlab olish huquqiga ega emas. «Er osti boyliklari to‘g‘risida»gi
Qonunning 52-moddasiga muvofiq, er osti boyliklari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini
buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar. Chunonchi,
SKning 117-moddasiga binoan, faoliyat turlari bilan litsenziyasiz va boshqa ruxsat
beruvchi hujjatlarsiz shug‘ullanish faoliyatning ushbu turlarini litsenziyasiz yoki boshqa
ruxsat beruvchi hujjatlarsiz amalga oshirish davrida olingan sof foyda miqdorida, biroq
eng kam ish haqining 50 baravaridan kam bo‘lmagan miqdorda jarima solishga sabab
bo‘ladi.
4. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq hisoboti. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq to‘lovchilar, soliq solish ob’ekti va
bazasi, soliqni hisoblab chiqarish va to‘lash tartibi masalalari Soliq kodeksining X
bo‘limi bilan tartibga solinadi.