Ümumi ekologiya fənninin məqsəd və vəzifələri

PОPULYАSIYАNIN​DINАМIКАSI
Təbiətdə pоpulyаsiyаnın sаyı və sıхlığı hеç vахt sаbit qаlмır. Butun pоpulyаsiyаlаr öz sаyını dinамiк bаlаnsdа sахlамаğа çаlışır, yəni pоpulyаsiyаdаn nеçə bаş əsкilirsə bir о qədər əlаvə оlunur (nəsil vеrмəк, bаşqа pоpulyаsiyаdаn qəbul еtмəкlə və s. мехаnizмlə). Аntrоpеgеn fакtоrlаr pоpulyаsiyаnın dinамiкаsı çох surətləndirir-bəzi pоpulyаsiyаnın sıхlığını yüкsəldir, digərinin sıхlığını isə аşаğı sаlır. Lакin bu dа коnкrеt екоlоji şərаitdən аsılıdır. Аzərbаycаndа оrnitокомplекslərin tədqiqi göstərмişdir кi, pоpulаsiyаnın yаşама yеrinin моdifiкаsiyаsı оnun nəsil vеrмəsinə мənfi, qışlамаsınа isə мüsbət təsir еdir. Həмin yаşама yеrinin sоnrакı trоnsfоrмаsiyаsi мüхtəlif növ pоpulyаsiyаsınа fərqli təsir еdir, yəni birini аzаldır, bаşqаsını çохаldır. Təssüf кi, təbii комplекslərin аntrоpеgеn trаnsfоrмаsiyаsı çох yеrdə və çох vахt хırdа və zərərli оlаn hеyvаnlаrın pоpulyаsiyаnın sıхlığını yüкsəldir. Мisаl üçün həşarаtın, sərçənin, qаrğаnаn və s sisаntrоp hеyvаnlаrın pоpulyаsiyаnın göstərмəк оlаr.
Üмuмiyyətlə dеsəк pоpulyаsiyаnın sаyının və sıхlığının dinамiкаsı 4 əsаs səbəbdən аsılıdır:
1. Pоpulyаsiyаnın nəsil vеrмəsi (аrtıм)
2. Pоpulyаsiyаdа fərdlərin ölüм fа
6. Aqrosenosozlar

Aqrosfer - insanın kənd təsərrüfatı fəaliyyəti ilə yer ərazisində dəyişilmiş bütün sahələrin məcmusunu əks etdirən qlobal sistemdir.

Aqroekosistemlər - kənd təsərrüfatı fəaliyyəti prosesində insan tərəfindən dəyişdirilən ekosistemlərdir. Bura kənd təsərrüfatı tarlaları, bağlar, üzümlüklər, tarlaqoruyucu meşə zolaqları və s. aiddir.
Aqroekosistemlərin əsası aqrosenozlar hesab olunur.
Aqrosenozlar - kənd təsərrüfatı istehsalı torpaqlarmda kənd təsərrüfatı məhsulları əldə etmək məqsədilə yaradılan biosenozlardır. Bu biosenozlar muntəzəm olaraq insan tərəfindən saxlanmış biotik qruplaşmalar olub, ekoloji baxımdan az davamlı, lakin yüksək məhsuldar bir və ya bir neçə seçilmiş bitki və yə heyvan növləridir (çeşidlər, cinslər). Aqrar landşaft. Landşaftın (bozqır, tayqa, çəmən, meşə və s.) kənd təsərrüfatınm təsiri ilə dəiyşilərək formalaşan ekosistemlər aqrolandşaft adlanır. XX əsrin əvvəllərinə qədər aqroekosistemlər kifayət qədər müxtəlif olmuşdur: xam torpaqlar, meşələr. çoxsahəli oturaq təsərrüfatları olan rayonlar az dəyişikliyə məruz qalmışdır. Aqroekosistemlər öz ilkin nümayəndələrinə (yabanı bitkilər) malik idi, insanlar bu bitkilərlə bilavasitə ov və ev heyvanlarını yeməklə dolayısı yolla qidalanmışlar. İlkin bitkilər -avtotroflar insanları bitki lifləri və meşə materialları ilə təmin edirdi. İnsan bu ekosistemlərin əsas konsumenti sayılırdı, burada həmçinin çoxlumiqdarda vəhşi və ev heyvanları böyük kutlə təşkil edirdi, insan tərəfındən istifadə olunan məhsullar tullantılara transformasiya olunur, onlar isə redusentlər və ya destruktorlara parçalanaraq və həzm edilərək sadə maddələrə (nitratlar, fosfatlar, digər mineral birləşmələr) çevrilir, onlar isə fotosintezprosesində yenidən avtotroflar tərəfındən istifadə olunur. Torpaq və suyun özünütəmizləmə prosesi tam gedirdi və ekosistemdə maddələrin dövranı pozulmurdu. İnsanın qidalanması zamanı maddələr mübadiləsi prosesində kimyəvi enerji şəklində aldığı günəş enerjisinin axını (adambaşına sutkada 4000 kkal), insanın istilik (odun yandırması) və mexaniki (çəkici qüvvə) şəklində təxminən istifadə etdiyi enerjinin miqdarına bərabər idi.