Умумий якуний назорат саволларga-javob. “Parazitologiya” fani, uning biologiya fanlari tizimida tutgan o’rni va boshqa fanlar bilano’zarobog’liqligi

17._Gelmentozlarga tashxis qo`yish.Hayvon o‘lgandan keyin gelmintozlarga tashxis qo‘yish, o‘likni yorish vaqtida, so‘yilgan mol nimtalarini tekshirganda topilgan gelmintlarga hamda organ vato ‘ qimalardagi patologo-anatomiko ‘ zgarishlargaqarab baj ariladi. Qo ‘ zg ‘ atuvchilari,deyarli, katta gelmintlar bo‘lganligi uchun hayvon o‘ligini patologo-anatomik yorganda ayrim gelmintozlami (askaridoz, fassiolyoz, diktiokaulyoz, metastrongilyoz
va boshqalar kabi) aniqlash mumkin. Lekin qator gelmintozlar mayda gelmintlar tomonidan qo‘zg‘atiladi. Hayvon o‘ligini maxsus gelmintologik usulda yorib
ko'rgandagina ularga aniq diagnoz qo‘yish mumkin. 0 ‘lgan hayvonlami bir qancha xil gelmintologik yorish usullari mavjud: 1. Hayvonlami akad. K.I. Skryabin
usulida to‘liq gelmintologik yorib tekshirish. Bu hayvonning hamma organ va
to‘qimalaridagi gelmintlami topish va yig‘ish uchun foydalaniladi. 2. K.I. Skryabin usuli bo‘yicha hayvonlaming ayrim organlarini to‘liq yorib tekshirish. Bunda
ayrim organlaming gelmintlar bilan qanchalik zararlanganlik (diktiokaulyozda
o‘pka, fassiolyozda jigar) darajasi aniqlanadi. 3. Noto‘liq gelmintologik yorish
bunda o‘lgan hayvon odatdagi patologo-anatomik yoriladi va birmuncha katta,
ko‘zga ko‘rinadigan gelmintlar (askarida, moniyeziylar) topiladi. 4. R.S. Shuls va
Shohnazarova usulida o‘lgan hayvonlar parsial gelmintologik yoriladi. Bunda organlaming ayrim qismlari tekshirilib gelmintlari olinadi.
18._Parazit sodda hayvonlar klassifikatsiyasi. Odam va mahsuldor hayvonlarda parazitlik qiluvchi bir hujayralilar, ularning tuzilishi, ко ‘payishi, rivojlanishi va tasnifi. Bir hujayrali parazithayvonlarqo‘zg‘atadigan kasalliklar va ularning oldini olish choralari.
Bir hujayrali hayvonlar (Protozoa) kichik olamiga 39 mingdan ortiq tur kiradi.
Ko‘pchilik turlari dengiz va okeanlarda, chuchuk suvlarda yashaydi. Ayrim turlari
tuproqda hayot kechiradi. Ulaming orasida o‘simliklar, hayvonlar hamda odam organizmida parazitlik qilib yashaydigan turlari ham anchagina. Bir hujayrali hayvonlar, nomidan ko‘rinib turganidek, morfologik jihatdan tanasibittahujayradantashkil topgan bo‘lsa-da, lekin fiziologik jihatdan mustaqil individlar bo‘lib, alohida holda ko‘p hujayrali hayvonlarga o‘xshab, butun organizmga tegishli barchavazifalamio‘zibajaradi.Bir hujayrali hayvonlar kichik olami o‘z navbatida 5 ta tipga bo‘linadi: 1. Sarkomastigoforalar (Sarcomastigophora). 2. Sporalilar (Sporozoa). 3. Miksosporidiyalar (Micsosporidia). 4. Mikrosporidiyalar (Microsporidia). 5. Infuzoriyalar (Infuzoria). Bulardan sporalilar, miksosporidiyalar va mikrosporidiyalartiplarigakiruvchibarcha turlari parazitlik qilib hayot kechiradi. Sarkomastigoforalar va infuzoriyalartiplariga kiruvchi bir hujayrali hayvonlar, asosan, erkin holda hayot kechiradi. Lekin ulaming orasida ham mahsuldor hayvonlar va odamda parazitlik qilib, og‘irkasalliklar, hatto, o‘limga olib keladigan turlari bor.