Universiteti umarov b. M., Norbekova b. Sh. Bolalar psixologiyasi

 
3.4.2. Yosh davrlar psixologiyasida krizislar mazmuni 
O‘tkazilgan kuzatishlardan ma’lum bo‘lishicha, bolalarning psixik 
taraqqiyotlari nisbatan sekinlik bilan yuzaga kelsa, ya’ni uzoq muddat 
davomida jiddiy o‘zgarishlar sezilmasa, ayrim davrlarda bolalarning psixik 
taraqqiyotlari qandaydir sa
krash yo‘li bilan jadal amalga oshadi. Bolalarning 
psixik taraqqiyotlaridagi ana shunday sakrash yo‘li bilan amalga 
oshiriladigan jadal davrni taraqqiyotning krizis (inqiroz) davri deb ataladi. 
Psixik taraqqiyotning ana shunday inqiroz davrlari bir xil sharoitda 
yashaydigan hamma bolalarda aniq bir yosh davrida maydonga keladi. 
Shuning uchun bolalar psixik taraqqiyotida paydo bo‘ladigan inqiroz 
davrlari hamma bolalarni ma’lum yosh davrlariga ajratish imkoniyatini 
beradi. 
Yosh davrlar psixologiyasida bir necha kichik krizislar va katta
krizislar mavjud.
Kichik krizislarga quyidagilar kiradi:
1 yosh krizisi
7 yosh krizisi
17-18 yosh krizisi
Katta krizislarga quyidagilar kiradi:
Chaqaloqlik krizisi
3 yosh krizisi
13-14 yosh krizisi
Chaqaloqlik davri inqirozi 
Bu davrda muloqot emotsional-ijobiy Xarakter
ga ega bo’lishi kerak. 
Bu esa bolada emotsional ijobiy Xarakter, emotsional 
–
ijobiy tonus 
shakllantiradi va bolada ham psixik, ham jismonan sog’lom bo’ladi.
Bolani 
onadan bu davrda ayirish bola psixik rivojlanishida jiddiy buzilishiga olib 
keladi va bu bolaning butun hayotiga ta’sir qiladi. Bolani onadan ayirish 
bilish jarayonlarining rivojlanishiga, emotsional rivojlanishiga ta’sir qiladi. 

---

59 
1 yosh inqirozi. 
Bu davr rivojlanishining ijtimoiy situatsiyasi 
quyidagilardan iborat: 
bola 
–
predmet 
–
katta odam. Bu davrda bola diqqat e’tibori 
predmetga qaratilgan bo’ladi. Bundan tashqari bu davrda idrok, intellekt
va nutq faoliyatlari rivojlanadi.