15
2-3 marta absolut etil spirti bilan yuviladi. Filtrlash vakuum ostida amalga oshiriladi,
buning uchun varonkaga suv oqimli nasos ulanadi.
Bu usul preparatni tayyorlash uchun kamroq vaqtni talab qiladi, ammo
avvalgisiga nisbatan namunaning kamroq suvsizlashtirishga olib kelishi mumkin.
Monomineral zich materiallar (ohaktosh, kvars va h.k.) ham maydalanmasdan
o‘rganilishi mumkin. Buning uchun modda bo‘lagidan talab etilayotgan o‘lchamdagi
namuna kesib olinadi, unda termoparaning issiq payvandi
uchun teshik ochilib,
termograf tigeliga joylashtiriladi.
Suyuqliklarni tahlilida preparat quyidagicha tayyorlanadi: tigelga etalon modda
solinadi va unga o‘rganilayotgan suyuqlikdan 0,15-0,2 ml shimdiriladi.
Aynan bitta modda bilan seriyali tajribalar o‘tkazilganda uning moddasi
doimiy bo‘lishi kerak, o‘rganilayotgan va etalon materialning zichlanish darajasi ham
bir xil bo‘lishi kerak, differensial
termopara payvandlari esa, har doim
o‘rganilayotgan va etalon moddalar band etgan hajmning aniq markaziga
joylashtirilishi kerak. Agar o‘rganilayotgan modda termopara tayyorlangan metall
o‘zaro ta’sirida bo‘lsa, u holda termopara payvandiga katta bo‘lmagan platinali yoki
kvarsli qalpoqchalar (g‘iloflar) kiydiriladi. Qalpoqchalarning qo‘llanishi differensial
yozuv
sezgirligini kamaytiradi, shuning uchun ularni faqat zarur bo‘lgan hollarda
qo‘llash kerak.
Etalon va o‘rganilayotgan moddaning dispersligi imkoni boricha past bo‘lishi
kerak. Ularning termograf tigellarida zichlashishi ham bir xil bo‘lishi kerak.
Differensial egri chiziqning to‘g‘ri holatiga, odatda, etalon moddada miqdorini
o‘zgartirish yo‘li bilan erishiladi, shuning uchun etalon og‘irligi o‘rganilayotgan
moddaning og‘irligiga har doim ham muvofiq kelmaydi. Agar o‘rganilayotgan
modda etalon moddaga nisbatan ortiqroq miqdorda olingan bo‘lsa, differensial egri
chiziq nolinchi chiziqdan pastga og‘adi, agar u kamroq miqdorda olingan bo‘lsa, egri
chiziq yuqoriga og‘adi. Xuddi shuningdek, agar o‘rganilayotgan modda etalon
moddaga nisbatan ko‘proq issiqlik sig‘imli bo‘lsa, differensial egri chiziq pastga
og‘adi, agar sinalayotgan material etalonga nisbatan ko‘proq issiqlik o‘zkazuvchan
bo‘lsa, differensial egri chiziq yuqoriga og‘adi.