Узбекистон Республикаси Халк таълими вазирлиги

Ishning rasmiylashtirishga doir tavsiyalari:
Mavzuga oid barcha rasmlarni chizing. Chizgan rasmlaringizdan nervlarning hosil bulish va tarmoklanish sxemasiga izox bering.
Laboratoriya № 29.


Mavzu: Vegetativ nerv sistemasi. Simpatik nerv tolalarini tuzilishi va markazlari.
Darsning maksadi: Vegativ nerv sistemasi hamda sempatik nerv tolalarining tuzilishini, Vazifasini, joylashgan o`rnini va markazlarini urganish.
Yagona nerv sistemasi shartli ravishda ikki qismga bulinadi: somatik ( animal) nerv sistemasi va vegitativ nerv sistemasi.Somatik nerv sistemasi fakat muskul aturasi va terini intervaciya qiladi.
Kerakli asboblar: tablica, mulyaj, maket, planshet, plakat, qog`oz, qalam, chizg`ich, o`chirg`ich.
Ishnig borishi: Dars davomida yangi mavzu plakat tablica va boshqarma kurgazma kurollari bilan talabalarga tushuntiriladi.
Vegitativ nerv sistemasi ikki bo`limdan: simpatik va parasimpatik bo`limdan iborat Ushbu nerv sistemasi umuman butun arganizmni, hama olagn to`qimalarni: bezlarni tomirlar hamda ichki organlarning sillik muskul lari, yurak muskul i bilan skelet muskul larini, sezuv organlari va nixoyat bosh miya bilan orqa miya, ya’ni markaziy nerv sistemasining uzini intervaciya qiladi.
Vegitativ nerv sistemasining simpatik qismi markaziy va pereferik bo`limlardan iborat.Markaziy bo`limi orqa miyaning jami ko`krak va uchta yukori sigmentlari galida uning yon shoxlari hujayralaridan hosil bo`ladi. Bereferik bo`limii nerv tolalari va nerv tugunlaridan iborat. Nerv tugunlari ikki gruppaga bulinadi: umurtqa pag`onasining ikki yoki bo`ylab ikki zanjir shaklida joylashgan va ung hamda chap simpatik stvollarni hosil qiladigan va ko`krak hamda korin bo`shliklarida joylashgan pereferik nerv chigallari tugunlari – umurtqa oldi tugunlari .
Simpatik nerv tolalari orqa miyadan orqa miya nervlarining oldingi ildizlari tarkibida chikadi, sungra kushuvchi tarmok orqalisimpatik stvolning tegishli tuguniga boradi. Usha erda tolalarning bir qismi lostganglionar neyronga o`tadi vash u neyron tolalari organlarga boradi. Boshqa bir qismi uzilmasdan tugun orqali o`tadi va umurtqa oldi tugunlariga kelib, ularda almashinib, kushiladi, sungra pastganglionar tolalar organlarga boradi. Pastganglionar simpatik tolalar uchun mazkur organni qon Bilan ta’minlaydigan arteriyalar bo`ylab chigallar hosil qilish xarakterlidir . Bundan tashqari ular mustakil holda boradigan nerv hosil qilish hamda orqa miya va bosh miya nervlarining pereferik tarmoklari tarkibiga Kirishi mumkin.
Shunday qilib, talabalar vegetativ nerv sistemasi va uning bo`limlari haqida barcha ma’lumotlar Bilan tanishib, uzlariga bilim va kunikma hosil kildilar.