Limfa kapilyarlari va tomirlari juda keng tarmoklanib, uzaro boy anastomoz hosil qiladi, ular terida sillik kavatlarda va barcha a’zolarda ( miya tashqari) joylashgan.
Limfa tomirlari ichki devorlarida klapaklar bulishi bilan kapilyarlardan farq qiladi. Anna shu klapanlar tufayli limfa bir tomonga oqadi. Tomirlar bo`ylab limfa tugunlari joylashadi. Qo`l tik osti chuqurchasida, tizza osti va tirsak bo`g`imlarida , bo`yinda limfa tugunlari ayniksa kup bo`ladi. Bu tugunlar mikroarganizmlarni tutib koluvchi fil’tir vazifasini bajaradi. Limfa tomirlarining hammasi ko`krak okimiga birlashib, yirik venalarga kuyiladi. Shunga kura, to`qimalardagi suyuklik kaytadan qon uziga kelib kuyiladi. Shunday qilib, qon hujayralararo suyuklik va limfa birgalikda organizmning ichki suyuk muxitini tashqil etadi.
So`ngra talabalar mavzuga oid ma’lumotlar bilan tanishganlarida so`ng laboratoriya daftarlariga limfa tomirlarini ketma-ketlikda yozadilar.
Ishni rasmiylashtirishga oid tavsiyalar: Mavzuga oid barcha rasmlarni al’bomingizga chizing va ushbu chizgan rasmlaringizda limfa tomirlarini qon tomirlaridan tashqi va ichki farqlarini kursating hamda daftaringizga yozing?
jjjjjjjjjjjjjjjAsab tizimi Laboratoriya ishi № 22 Mavzu : Nerv hujayrasi , nerv tolalari va ularning tuzilishi . nerv to`qimasi
Darsning maksadi : nerv hujayrasi , nerv tolalari ,nerv to`qimasi tuzilishi , vazifasi , ahamiyati haqida tulik ma’lumot berish
Kerakli asboblar :mulyaj , maket , plakat , tablica , qog`oz , qalam o`chirg`ich , chizg`ich , elim , planshet.
Ishning borishi : mavzuga oid mulyaj , maket , plakat ,planshetlar yordamida yoritib boriladi .
Nerv sistemasining struktura birligi nerv hujayrasi Bilan uning usimtalari , ya’niy neyrondir . neyronlar – nerv to`qimasining asosiy hujayralari bo`lib , nerv sistemasining funkciyasini ta’minlaydi . yuldosh hujayralar neyronlarni urab olib , oziklantirish , tayanch va ximoya vazifasini bajaradi . yuldosh hujayralar neyronlardan karib 10 marta kup bo`ladi .
Neyronlarni tanasi va usimtasi bo`ladi. Usimtalar 2 xil dendritlar va aksonlar ; uzun va kalta bo`ladi .dendridlarning kupchiligi kalta , tarmok usimtalardir. Bitta neyronda ular bir nechta bo`ladi . nerv impulslari dendridlar bo`ylab nerv hujayralari tanasiga boradi .
Akson – uzun , kupincha kam tarmoklangan usimta bo`lib , u orqali impul’slar hujayra tanasidan chikadi . xar kaysi nerv hujayrasida fakat bitta akson bo`lib , uning uzunligi bir necha un santimitergacha etishi mumkin . uzun usimtalar kupincha ok rangdagi moysimon moddadan tashqil topgan parda (pust ) bilan uralgan bo`ladi . ular markaziy nerv sistemasida tuplanishdan ok modda hosil bo`ladi kalta usimtalar va neyronlar tanasida bunday pust bulmaydi . ularning tuplami qo`l rang moddani hosil qiladi .
Neyronlar shakli va vazifasiga kura bir – biridan farq qiladi ba’zi sezuvchi neyronlar sezgi organlaridan orqa va bosh miya impul’s utkazadi . sezuvchi neyronlarning tanasi markaziy nerv sistemasiga borish yulida nerv tugunlari nerv hujayralari tanasining markaziy nerv sistemasidan tashqaridagi tuplamdir boshqa , xarakatlantiruvchi neyronlar orqa va bosh miyadan muskul larga va ichki organlarga impul’s utgazadi . sezuvchi va xarakatlantiruvchi neyronlar orqa miya Bilan bosh miyada kushimcha neyronlar orqali boglanadi , ularning tanasi Bilan usimtalari miyadan tashqariga chikmaydi orqa va bosh miya nerv orqali barcha organlar Bilan boglangan .
Shunday qilib , nerv hujayralari, nerv tolalari hamda nerv to`qimalari haqida barcha ma’lumotlar Bilan tanishib chikilganidan sung yukorida aytib utilgan uzun va kalta nerv tolalari kaysi organlarida kup bulishini Laboratoriya daftariga yoziladi