99
—
kasaba uyushmalariga hamda xodimlar va
mehnat jamoalarining man-
faatlarini ifoda etuvchi boshqa tashkilotlarga birlashish;
—
qariganda, mehnat qobiliyatini yo‘qotganda, boquvchisidan mahrum
bo‘lganda va qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy ta’mi-
not olish;
—
o‘zining mehnat
huquqlarini himoya qilish, shu jumladan sud orqali
himoya qilish va malakali yuridik yordam olish;
—
jamoalarga doir mehnat nizolarida o‘z
manfaatlarini quvvatlash
huquqiga egadir.
Ko‘plab ming yilliklar davomida insoniyat moddiy va ma’naviy bоуliklаr
yaratar ekan, o‘z faoliyatini rivojlantirish va takomillashtirish yo‘lini bo-
sib o‘tdi. Mehnat tufayli insonda o‘zining niyat va xohishlarini amalga oshi-
rish, jamiyatda o‘z о‘rnini topish, shaxs sifatida o‘z mavqeyini aniqlab olish
imkoniyati paydo bo‘ldi.
Mehnat qilar ekan, insonda o‘z-o‘zini intizomlash,
uyushqoqlik, boshqa odamlar bilan hamkorlik qilish qobiliyati kabi foydali si-
fatlar hosil bo‘ladi.
Mehnat huquqi —
mehnat faoliyati jarayonida vujudga
keladigan odamlar orasidagi munosabatlarni
tartibga soladigan
huquq sohasidir.
Mehnatga oid munosabatlar —
kishilar orasidagi muno-
sabatlar bo‘lib, mehnat faoliyati jarayonida yuzaga keladi va
belgilangan mehnat tartibiga bo‘ysunishga asoslanadi.
100
MEHNAT TO‘G‘RISIDAGI QONUNLARNING VAZIFALARI
Odamlar hayoti va rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan hamma narsa mehnat
bilan yaratiladi. Bundan jamiyat va alohida har bir insonning hayotida mehnat-
ga oid munosabatlar o‘ynaydigan rol yaqqol namoyon bo‘ladi. Mehnat
jarayonida vujudga keladigan ijtimoiy munosabatlarni tartibga solmay, mehnat
unumdorligini hamda ishlayotganlarning moddiy va madaniy darajasini oshirib
bo‘lmaydi. Shunday qilib, mehnat to‘g‘risidagi qonun hujjatlarining vazifalari:
xodimlar mehnat
huquqlari va erkinliklarining, shu jumladan mehnat
qilishga, erkin ish tanlashga, adolatli va xavfsiz
mehnat sharoitlariga hamda
ishsizlikdan himoyalanishga bo‘lgan huquqining davlat kafolatlarini belgilash;
ish beruvchilarning kadrlarni tanlash, joy-joyiga qo‘yish
va samarali
mehnat jarayonini tashkil etish sohasidagi huquqlari amalga oshirilishini
ta’minlash;
mehnat sohasida ijtimoiy sheriklikni rag‘batlantirish va rivojlantirish;
xodimlar va ish beruvchilarning huquqlari
hamda qonuniy manfaatlari
himoya qilinishini ta’minlash;
mehnat bozorining samarali faoliyat ko‘rsatishiga ko‘maklashish
Dostları ilə paylaş: 
