Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Adiabatik jarayon
Tizim tashqaridan issiqlik olmasa yoki unga issiqlik uzatmasa, ya’ni Q = const bo‘lsa, bu jarayon – adiabatik jarayon deb ataladi.
Berilgan massali gaz uchun quyidagi munosabat o‘rinli bo‘ladi:

bu yerda  - Puasson koeffitsiyenti deb ataladi. Bu bog‘lanish egri chiziqlari adiabatalar deb ataladi (4 - rasm).

4– rasm.Adiabatik jarayonda bosimni hajmga bog‘liqlik grafigi


Avogadro qonuni
Istalgan gazning 1 moli, temperatura va bosim bir xil bo‘lganda, bir xil hajmga ega bo‘ladi. Normal atmosfera sharoitda bu hajm

ga teng bo‘ladi. Har xil moddalar 1 mol hajmda bir xil miqdordagi atomlar yoki molekulalar soniga ega bo‘ladilar

bu Avogadro soni deb ataladi.


Dalton qonuni
Ideal gazlar qorishmasi bosimi alohida gazlar parsial bosimlarining yig‘indisiga teng bo‘ladi, ya’ni

bu yerda Р₁, Р₂, Р₃,….Р_n – alohida gazlarning parsial bosimlaridir.
Nazorat savollari:

1. 
   Ideal gaz nima?
   
2. 
   Gaz parametrlari deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Ideal gaz qonunlari
   
4. 
   Dalton qonuni
   
5. 
   Avogadro qonuni
   

5-Ma’ruza
Molekulyar fizika
Reja:

1. 
   Ideal gazning holat tenglamasi.
   
2. 
   Molekulyar-kinetik nazariyaning asosiy tenglamasi.
   
3. 
   Ideal gaz molekulalarining tezlik va energiya bo‘yicha hamda potensial kuchlar ta’sirida ideal gaz molekulalarining taqsimoti.
   

Tayanch iboralar: molekula, molekulyar kinetik nazariya, o’rtacha kvadratik tezlik, konsentratsiya, bosim, absolyut temperatura, holat tenglamasi, Bolsman doimiysi, Loshmidt soni
Adabiyotlar: A-1-6, 7,8,10, Q-1-3, 11,12,14