Va terrorizmga

nidan) hujumga uchrayotgan (musulmon)larga, mazlum bo‘lgan-
lari sababli (jang qilishga) izn berildi. Albatta, Alloh ularga yor-
dam berishga qodirdir» (Haj, 39), deb ta’kidlanadi. Shu asnoda, 
hij ratning ikkinchi yilida Vatan mudofaasi mazmunidagi jihod­
ga izn berildi.
Ushbu oyat tafsirida aytilishicha, «Payg‘ambarimiz Muham­
mad (a.s.) Makkada turgan yillari musulmonlar mushrik va ko­
firlardan har qancha aziyat chekkan, turli tazyiq va zulmu istib­
dodlarga duchor bo‘lsalar ham, Alloh kufr va shirk ahliga qarshi 
jang qilishga ruxsat bermagan, balki ular bilan murosa qilishga, 
sabr­qanoatli bo‘lishga buyurilganlar».
Islom tarixini chuqur o‘rgangan mutaxassis olimlar, tarix­
da yuz bergan har qanday jihod, faqatgina, mudofaa maqsadida 
olib borilganini ta’kidlaydilar. Xususan, suriyalik mashhur ulamo 
Ramazon Butiy: «Musulmonlar tomonidan olib borilgan jihod 
yov bostirib kelganda himoya maqsadida yoki dushman taraf­
dan hujum xavfi paydo bo‘lganda unga qarshi borish uchungina 

---

117
yuz berganini ko‘rish mumkin», deb ta’kidlagan. Lekin, bugungi 
kunda g‘arazli maqsadlarni ko‘zlab, olib borilayotgan urushlarni 
«jihod» deb atalayotgani mutlaqo asossizdir. 
Islom ta’limotiga ko‘ra, musulmon bo‘lmaganlar bilan o‘zaro 
muloqot o‘rnatishning asli tinchlik orqalidir. Mudofaa mazmuni­
ni anglatuvchi jihod joriy qilinishining asl sababi ham «doimiy 
tinchlik»ni saqlab turish bo‘lgan. Shunday ekan, tinchlikning bir 
uchquni sezilgan zahotiyoq uni qabul qilish har bir musulmon­
dan talab qilinadi. «Agar ular sulhga moyil bo‘lsalar, Siz ham un-
ga moyil bo‘ling va Allohga tavakkul qiling!» (Anfol, 61).
Bu borada islom tarixida yuz bergan Hudaybiya sulhida 
Payg‘ambarimiz (a.s.)ning tinchlik uchun ko‘rsatgan marhamat­
lari ma’lum va mashhurdir. Unda Rasuli Akram raqib tomon­
ning juda noo‘rin talablariga ham ko‘nib, sulh, tinchlik o‘rna­
tishga qanchalik intilish kerakligini musulmonlarga ta’lim berib 
ketdilar. Shu o‘rinda ta’kidlash lozimki, mudofaa ma’nosidagi ji­
hod xalqaro shartnomalar va davlatlar o‘rtasida o‘zaro kelishuvlar 
bo‘lmagan bir holatda yuz bergan. Bugun esa bularning barcha­
si o‘zgardi. Deyarli barcha davlatlar xalqaro tashkilotlar a’zolari 
bo‘lib, turli hamkorlik shartnomalari, bitim va protokollarga im­
zo qo‘yganlar. Shunday ekan, butun dunyo davlatlari islom ta’li­
motlariga ko‘ra «muohad» ya’ni «ahd qilingan» toifasiga kiradi. 
Rasululloh (a.s.) bir hadislarida shunday dedilar: «Kim muohad-