7-jadval Geografiya ta’limi maqsadlari taksonolmiyasi (B.Blum taksonomiyasi asosida) № Geografiya ta’limi maqsadlarining asosiy toifalari Ta’lim maqsadlarining turlarining ta’rifi 1.
Bilish Mazkur toifa geografik bilimlarni
eslab qolish va aytib berishdan
iborat. Bu yerda gap aniq geografik
faktlarning mazmunidan bir butun
nazariyalargacha bo’lishi mumkin.
Ushbu toifaning asosiy xususiyati-
tegishli ma’lumotlarni eslab qolish-
dir.
Geografiyaning nazariy asoslarini bilish. Geografik tadqiqot metod-
larini bilish, tabiiy va sotsial-iqtiso-
diy ob’ektlarni bilish va ularni sinf-
lashtirish. Geografik hodisa va ja-
rayonlarni bilish, olamni idrok etish-
ning moddiy va ma’naviy shaklda
ifodalanishi bilishi, hudud geografik
tavsifining tuzilishini bilishi
2.
Tushuntirish Ushbu toifani ko’rsatgichlari qo’yi-
dagilardan iborat: geografik ma’lu-
motlarni bir shaklga ikkinchi
shakldan
aylantirish
(masalan,
sonlarni
kartalarda
ifodalash):
o’quvchilar tomonidan ma’lumot-
larni bayoni yoki voqealarni kela-
jakdagi holati haqida tavsiyalar
berish (masalan, iqlim-muzlarni ri-
vojlanishi, o’rmonlar, tabiiy resurs-
lar, aholi, xo’jalik, atrof-muhit va
h.k) tushintirish (tabiiy geografik
va iqtisodiy geografik qonun va
qonuniyatlar, ma’lumotlar, hodisa
va jarayonlar) oddiy eslab qolish-
dan ustundir.
Geografik ob’ektlarni ko’rsata bilish. Geografik voqea va hodisa-larni
hamda ob’ektlarni aniqlay (o’lchay)
olishi, geografik ma’lumotlarni tal-
qin (interpretatsiya) qila olishi,
geografik ma’lumotlarni tasvirlay
olishi. Geografik voqea va hodisa-
larni, qonuniyatlarni, nazariyalarni
tushuntira olish. Atrof-muhitni o’z-
garishini
bashorat
qila
olish
(ekstropolyatsiya).
3.
Qo’llash Geografik metodlarni, umumiy
tushunchalarni, qoidalarni qo’l-
lash. Bunga quyidagilar kiradi:
qoida, metod, tushuncha, nazariya,
qonuniyatlar. Tegishli ta’lim na-
tijalari bilimlarni tushuntirishga
nisbatan yuqori darajada bilishni
talab etadi.
