|
Şəkil 14.1. Dövrədə təsir sönməsinin ölçülməsi sxemi
Ölçmə apardıqda generatora qoşulmuş məlum yük müqaviməti Zyük üzərindəki Uyük ölçülüb P1 gücü tapılır ( şəkil 14.1 a ), sonra isə həmin yük müqavimətini dördqütblünün çıxışına qoşub Uyük gərginliyi ölçülür və P2 gücü tapılır ( şəkil 14.1 b ). P1 və P2 vasitəsilə ( 14.8 ) düsturuna əsasən at təsir sönməsi hesablanır:
( 14.9 )
İşçi sönmə və işçi güclənmənin ölçülməsi
İşçi sönmə verilmiş işçi şəraitdə xəttin iş rejimini təyin edir. İstifadə olunan ötürmə sistemlərində dövrənin dalğa müqavimətinin stansiya avadanlıqlarının müqavimətləri ilə razılaşdırılması rejimini bütün tezlik diapazonunda təmin etmək praktik olaraq mümkün deyildir. Müqavimətlərin razılaşdırılmaması səbəbindən ötürülən siqnalların gücünün əlavə itkisi baş verir. Razılaşdırılmış rejimdən fərqli olaraq belə rejim işçi rejim və bu zaman elektrik siqnalının məruz qaldığı sönmə işçi sönmə adlanır. İşçi rejim dördqütblünün girişinə təsir edən generatorun Z1 müqaviməti və onun çıxışına qoşulmuş Z2 yük müqaviməti ilə xarakterizə olunur. İşçi sönmə aiş dedikdə P1 və P2 güclərinin müqayisəsinin nəticəsi nəzərdə tutulur. P1 müəyyən E elektrik hərəkət qüvvəsinə və müəyyən Z1 daxili müqavimətinə malik generatora birbaşa qoşulmuş razılaşdırılmış yükdə ayrılmış gücdür ( şəkil 14.2 a ). P2 həmin generatorun girişə qoşulması zamanı dördqütblünün verilmiş Z2 yükündə alınan gücdür ( şəkil 14.2 b ).
Şəkil 14.2. İşçi sönmənin ölçülməsi zamanı alınan güclərin müqayisəsi: a)P1 b) P2
Belə ki, şəkil 14.2 a – da U1 = E / 2 olduğu üçün aiş gərginliklərin nisbəti şəklində aşağıdakı kimi ifadə olunur.
aiş = ln │E/2U2│+ 1/2ln│Z2/ Z1│ Np
aiş = 20 lg│E/2U2│+ 10lg│ Z2/ Z1│dB ( 14.10 )
Burada E – generatorun elektrik hərəkət qüvvəsi, U1 – generatorun çıxışına qoşulmuş razılaşdırılmış yükdə alınan gərginlik, U2 – dördqütblünün çıxışına qoşulmuş Z2 yükündə alınan gərginlik, Z1 – generatorun daxili müqavimətidir.
Ölçmə başlanğıc gücü P, tezliyi f , elektrik hərəkət qüvvəsi E və daxili müqaviməti Z1 məlum parametrlərə malik generatorla aparıldığı üçün buna məlum generator üsulu deyilir. Ölçmə aparmaq üçün şəkil 14.3 – də göstərilən sxemdən istifadə olunur:
Dostları ilə paylaş: | 
