Vİlayət bağçası altıncı cİld

Quruluş və İslam universiteti¹³

Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim.

Ramazan ayında keçirilən bu tələbə məclisimizin özəlliyi əvvəla, onun paklığında, təravətində və təmizliyindədir. Bir qrup pak qəlbli gənc mübarək ramazan ayının müqəddəs havasında bir yerə toplaşır. Siz burada ürəkdən gələn, şəxsi, siyasi və digər məqsədlərlə qarışmayan sözlərinizi deyirsiniz. Mənim fikrimcə, bu il bu məclis bir qədər ayın axırlarına düşdü. İyirmi üç gün oruc tutdunuz. İnşallah, oruc tutmaq, səmərəli qədr gecələrini keçirmək və Quran oxumaq sizin ürəklərinizi və ruhlarınızı işıqlandırmışdır. Bu nurluluq bu məclisdə də görünür.

İkinci özəllik bu məclisdə olan tələbə və gənclik təravətidir. Bu məclisin mənəvi təravəti bizim kimi qocalıb əldən düşmüş birisinə də keçir və sizdən güc alırıq. Buna görə məclisi faydalı sayıram və çıxış edən, məclisi idarə edən dostlara və qabaqcadan bu məclisin lazımi işlərini görən şəxslərin hamısına səmimi təşəkkürümü bildirirəm.

Tələbə və yeni baxış

Bu məclisdə deyilən, gənc və tələbə məclislərində bəyan olunan sözlərin bir neçə xüsusiyyəti var. Biz bu xüsusiyyətlərinə görə bu məclisi və bu çıxışları sevirik. Biri budur ki, sizin zehni ifadələrinizdə yeni amillər mövcuddur və bu məclisdə söhbət edən gənclərin sözlərində fikir yeniliyinin təravəti var. Bu, faydalıdır və qorunmalıdır. Biz bunu sevir və lazım bilirik.

Tələbə və ideal baxış

İkinci xüsusiyyət ideal baxış və gözləntilərdir. Bunu sizə deyim, əgər sizin dediyiniz bu məsələlərin bəzisi təhlil olunub ələnsə, ondan bir şey qalmayacaq. Lakin baxış və gözlənti ideal olduğu üçün gözəldir. Bir amalı əldə etmək mümkün olmaya da bilər. Lakin o amalı buraxmaq da olmaz. Sizin ideal baxışınız və bu baxışdan irəli gələn gözləntilər bizim üçün gözəldir.

Tənqid dili

Üçüncü xüsusiyyət tənqid və tələb edən dildir. Kimsə təsəvvür etməsin ki, bu tənqid dili hətta bir qədər acı da olsa, burada oturduğum üçün məni narahat edir. Xeyr, elə bu tənqid dilinin özü də həmin ideal baxış və gözləntilərdən irəli gəlir. Əldə olanlarla razılaşmamağın mənası budur ki, əlimizdə olmayanlara çatmaq istəyirik. Bizim istədiyimiz də budur.

Tələbə hərəkətinin üç şərti

Buna əsasən, həm yeni fikir, həm ideal baxış və gözləntilər, həm də o baxışdan irəli gələn xüsusi diliniz olsun. Bunlar yaxşı şeylərdir. Əgər bu xüsusiyyətlər qorunsa, o zaman tələbə lokomotiv kimi hərəkətə gətirəcək, irəliyə aparacaq və istiqamət verəcək. Lakin gənclər mövcud vəziyyətlə, yəni olanlarla qane olub razılaşsalar, daha inkişaf olmayacaq. Gərək daim istəsinlər.

Fəsadla mübarizə

Sizin sözləriniz arasında iki-üç məqam var idi. Mənim bunlara toxunmağım lazımdır. Yəni bunu deməyim doğrudan da insaf naminə lazımdır. Deyilir ki, fəsadla mübarizə, yaxud 44-cü maddənin icrası üçün heç bir iş görülməmişdir. Xeyr, belə deyil. Çoxlu işlər görülmüşdür və görülməkdədir. Mən görülənlərlə qane deyiləm. Ölkənin yüksək rütbəli məmurlarından həmişə soruşur və tələb edirəm. Lakin bunun mənası o deyil ki, onlar heç bir iş görmürlər. Yox, doğrudan da iş görülür və yaxşı inkişaflar olmuşdur. Xüsusən son bir ildə həqiqətən, yaxşı işlər görülmüşdür. Əlbəttə, siz ciddi surətdə istəyin və tələb edin. Bu bizim istədiyimiz məsələdir.

Doqquzuncu hökumətin ekspert dəstəyi

Mən siz dostların çıxışları arasında gördüm ki, doqquzuncu hökumətin ekspert dəstəyinin zəif olması, yaxud ümumiyyətlə, belə bir dəstəyin olmaması güman olunur. Mən hər gün ölkənin müxtəlif cinahlarının bəlkə də 16-17 qəzetini vərəqləyirəm. Bu, eynilə bu hökumətə müxalif cinahların təkid göstərdiyi məqamlardandır. Biz elə bilirdik ki, belə söz və şayiələrin çox da təsiri yoxdur, amma indi görürük ki, yox, təsirsiz deyil. Tələbə, görkəmli və ziyalı təbəqə olan sizlər doğrudan da elə bilirsiniz ki, hökumətin ekspert dəstəyi yoxdur. Belə mühakimə yürütmək olmaz, belə deyil. Yaxud sizin sözlərinizdə deyildi ki, hökumətdə baş verən dəyişikliklər icra korpusunun dərinliklərinə qədər işləyəcək. Belə deyil. Bir-birinin ardınca çoxlu hökumətlər mənimlə və mən də onlarla işləmişəm, iş, fəaliyyət, hərəkət və dəyişikliklərini görmüşəm. Bu hökumətin müxaliflərinin ortaya qoyduğu başlıqlardan biri təxminən bu iraddır. Mən bunu əsla təsdiqləmirəm. Belə deyil. Bəli, bütün hökumətlərdə dəyişikliklər olmuşdur; bəzi hökumətlərdə bir qədər çox, bəzilərində bir qədər az. Bu doqquzuncu hökumət də çox olanlardan deyil. Bundan daha geniş və daha dərin dəyişikliklər görmüşük. Belə qəzet şayiələrinə çox da əhəmiyyət verməyin.

Universitetlərdə siyasət

Burada əsaslı bir məqam meydana çıxır. Mən həmişə tələbələrlə qarşılaşdıqda bunun üzərində dayanıram. Bu, ölkənin mühüm hadisələri barədə təhlil qabiliyyəti əldə etməkdir. Mənim həmişə üzərində təkid göstərdiyim məsələ, yəni universitetlərdə siyasət məsələsi bu deməkdir. Bizim iki siyasi işimiz var: Biri siyasətpərəstlik və siyasətbazlıqdır. Mən bunu əsla tövsiyə etmirəm; nə universitetdə, nə də universitetdən xaricdə, xüsusən də universitetdə. Biri də siyasətcillikdir; yəni siyasi təhlil qabiliyyəti və siyasi dərk əldə etmək. Tələbə təşkilatlarının vəzifələrindən biri budur. Mən təkid edirəm: əsas nümayəndələri burada iştirak edən tələbə təşkilatları proqram və işlərini elə nizamlasınlar ki, tələbə siyasi təhlil qabiliyyəti əldə etsin, hər sözü asanlqla qəbul etməsin, hər bir ehtimala asanlıqla öz beynində yer verməsin, yaxud rədd etməsin. Siyasi təhlil qabiliyyəti çox mühümdür. Biz əksər hallarda bu cəhətdən ziyan çəkirik. Hətta digər xalqlar da siyasi dərkdə səhv və yanlışlıqlar səbəbindən bəzən böyük problemlərə düçar olmuşlar. Bu, mühüm bir məsələdir.

Tələbənin dərin məlumatı

Başqa bir məqam da tələbələr arasında dini məlumatı dərinləşdirməkdir. Mən bunun üzərində də israrlıyam və dəfələrlə deyilmişdir. Lakin tələbə mühiti dəyişkən mühitdir. Buna görə sizə də deməliyəm. Bizim duyğu və emosiya baxımından dinə və dini əlamətlərə sevgi bəsləməyimiz, yaxud bildirməyimiz kifayət etmir. Bir zaman dini təlim və məlumatlardan istifadə etmək lazım olur; o zaman dayanır və vəzifəmizi təyin edə bilmirik. Yaxud o imandan əməl üçün dayaq əldə edə bilmirik. Bu, kifayət deyil, dərin elmi iş görülməlidir.

Bugünkü dünyanın itkisi

Baxın, əziz gənclər! İnsanın çörəyə, havaya, yeməyə, sənayeyə, elmə, inkişafa və həyatın ləzzətlərinə ehtiyacı olduğu kimi, imana, təqvaya, paklığa, iffətə, qəlbin təmizliyinə, nurluluğuna və Allah təlimlərinə də ehtiyacı var. İnsan gözəl əxlaqa və etik keyfiyyətlərə də ehtiyaclıdır. Bunları dünyanın maddi gücləri tədricən bəşəriyyətin əlindən aldı. Yüz il əvvəl bugünkü kimi deyildi, iki yüz il əvvəl də yaxşı olmuşdur. Bu, indiki dünyanın xüsusiyyətidir. 100, 150, 200 il bundan öncədən güclənən mövcud dünya düzəni tələb edir ki, mənəviyyat tədricən insan həyatından yığışdırılsın. Və bu, bəşəriyyətin zərərinə tamamlanmışdır. Bəşərin elmi inkişafa, bir-birinin ardınca olan kəşflərə ehtiyacı var. Bu gün bəşərin başı bu növ kəşflərə və heyrətamiz inkişaflara qarışıb, amma bunlar mənəviyyatla yanaşı olmalıdır. İslam quruluşu da bəşər həyatından və sivilizasiyasından itmiş bu amili insan həyatına qaytarmaq isətəyən bir quruluşdur. Bu, sözdə asan, lakin əməldə çətindir, həm də bunun çox güclü düşmənləri var. Dünyada maraqları müharibə yaratmaqla təmin olunan şəxslər buna müxalifdirlər. Dünyada bütün işləri seksi yaymaqla sikkəyə çevrilən şəxslər buna müxalifdirlər. Xalqların sərvətlərini ələ keçirmək istəyən şəxslər buna müxalifdirlər. Dünyanın kiçik və böyük hükümətlərində hegemonluğu özünə əsas məqsəd seçmiş şəxslərin hamısı buna müxalifdirlər. Yəni güclü düşmənlər vardır.

Quruluş - canlı bir varlıq

Bu quruluş İranda işə başladı, külüngü vuruldu, binası quruldu. İşin ibtidai materialları kimi onun ilkin təlimləri gətirildi və bənnalığa başlandı. Əvvəla, bir quruluş bir bina kimi ölü deyil, bir insan kimi canlıdır. Çatışmazlıqlar olur, onları düzəldə bilər. Səhlənkarlıq etsə, düzəlməyəcək, diqqətlə çalışsa və səy göstərsə, daha tez və daha yaxşı düzələcək. Yəni dinamik və inkişafda olan bir varlıq kimidir. Bir insan quruluşu belədir. Buna əsasən, biz çətinliklə irəliləyirik. Əlbəttə, mənim qənaətim budur ki, bu quruluşun İslam məqsədləri və amalları istiqamətində hissolunan həddə irəliləmişik. Dəlillərdən biri budur ki, bu gün inqilabın üçüncü və dördüncü nəsli İslam amalları ilə tanışdır, onları sevir, İslam təzahürlərinə təmayülü çoxdur. Əgər ölkədə bu nəsildən çətin işlər tələb edən bir təcrübə qarşıya çıxsa, məcburi müharibə dövründə olduğu kimi, onu yerinə yetirməyə hazırdırlar. Yəni kimsə bizim indiki vəziyyətimizi məcburi müharibə dövrü ilə müqayisə etməsin. Məcburi müharibə dövrü praktik bir sınaq idi. Əgər hər hansı bir ölkədə elə vəziyyət və sınaq yaransa, işə hazır olanlar gələcəklər və istedadlar aktuallaşacaq. Bu gün o şərait yoxdur. Amma əgər yaransa, həmin vəziyyət qarşıya çıxacaq.

Quruluşa lazım olan keyfiyyətlər

Biz yolun əvvəlindəyik. Bizim çox işimiz var. Ölkənin İslam ölkəsi olmasına qədər çox işimiz var. Gərək İslamın əxlaqi keyfiyyətləri, İslama uyğun universitet, sizin gözlədiyiniz və bizim gənc nəslimizin haqlı olaraq istədiyi uca arzular həyata keçsin. Bunun üçün uzun yolumuz var. Digər tərəfdən, bu fikir elə fikir deyil ki, bir ölkənin coğrafi çərçivəsində yerləşsin və qala bilsin. Bu təbii olaraq genişlənməli və özü üçün xalqların duyğu və düşüncə dəstəyini qazanmalıdır. Əlbəttə, inqilabın əvvəlindən bunun çoxlu nümunələri baş vermişdir. Bu gün də elədir, lakin bunun həmişəlik olmasına ehtiyac var.

Tələbə təşkilatlarının ağır vəzifəsi

Bu ideal gələcəyə çatmaq üçün bizim iradəli, məqsədli, mömin, çalışqan, bacarıqlı və yolu tanıyan gənc nəslə ehtiyacımız var. Əsas şərtlərdən biri mömin və təqvalı olmaqdır. Biz “İslam təşkilatları və tələbələr İslam maarifini və təlimlərini özlərində gücləndirməlidirlər” - deyiriksə, bundan ötrüdür ki, bu ağır yükü çiyinlərinə alıb mənzilə çatdıra bilsinlər. Bu bizim tələbə təşkilatlarına əsas sözümüzdür.

Tələbələrin İslam təşkilatlarını zəiflətməkdən çəkinmək

Əlbəttə, bunu da əlavə edim. İslami və dini təməli olan tələbə təşkilatları universitet daxilində elə iş görməsinlər ki, onların rəqabətləri, yaxud rəqabət adlanan çəkişmələri bu mömin təşkilatların qüvvələrini zəiflətməklə sonuclansın. Bu təşkilatlar bir-birlərini qorusunlar. Mən demirəm hamı eyni fikirləşsin, hamının eyni üsulu olsun. Bu nə mümkündür, nə də lazım, lakin çəkişmədən və bir-birinizi zəiflətməkdən ciddi şəkildə çəkinin.

Özünü və digərlərini islah etmək

Bu gün bu sizlərə aydındır. Ola bilsin, 10-15 il öncədən tələbə mühitlərinin içinə yol tapıb özləri üçün əsgər hazırlamaq barədə fikirləşiblər. Bu iş müxtəlif adlarla görülür. Bu gün ABŞ və İsrailin casus şəbəkələri İran universitetlərində olan və hətta zahiri baxımdan keçmiş kommunistlərə bağlı təşkilatlara da maddi kömək etməyə hazırdırlar. Bu sizin universitetlərinizdə var. Təşkilatçıları və qidalandıranları bir neçə il öncəki kommunistlər - bir müddət öncə televiziyaya çıxıb tövbə etdilər, ağladılar və quruluşun böyüklərindən bağışlanmaq istədilər - olan tələbə qrupları, bu gün marksizm düşərgəsi bütünlüklə dağılandan, o söz, ideya, təfəkkür və fəlsəfəpərdazlıqların səhvliyi hamıya aşkarlanandan və solçuluq daha mənasız olandan sonra bunları saxlayır və qoruyurlar; çünki ehtiyacları var. Yəni prinsipial və sağlam tələbə toplumuna, yəni mənəviyyata sadiq və özünün iranlı olması ilə fəxr edən İslam cərəyanına maneə törətmək üçün hər hansı bir ad altında tələbəni fəal etməyə hazırdırlar; kommunist adı altında, şahlıq tərəfdarı və müxtəlif adlar adı altında. Siz diqqətli olmalısınız, sizin məsuliyyətiniz ağırdır. Həm gərək dərs oxuyasınız, həm siyasi mühitinizi tanıyasınız, həm siyasi mühit üzərində təsir buraxasınız, həm özünüzü mənəvi və düşüncə baxımından hazırlayasınız. Elə bir sabah üçün hazırlayasınız ki, o gün şübhəsiz, mənəviyyata arxalanan quruluşun, yəni İslam quruluşunun dünyanın beynəlxalq münasibətlərindəki çəkisi bu gündən on dəfə artıq olacaq. Əmin olun ki, qarşıda bizim belə bir günümüz var və bugünkü siz gənclər o günü görəcəksiniz. Siz İslam Respublikasının beynəlxalq münasibətlərdə siyasi, elmi və qurucu düşüncələr ortaya qoymaq baxımından çəkisinin, ağırlığının və əhəmiyyətinin bu gündən on dəfə artıq olmasını görəcəksiniz. Özünüzü o gün üçün hazırlayın.

Allah-Taaladan istəyirik ki, sizin hamınızı qorusun və gələcəyin dəyərli ehtiyatları etsin! Sizin hamınıza günbəgün daha artıq inkişaf uğuru bəxş etsin! Allah sizi ata-analarınıza bağışlasın!

Allahın salamı və rəhməti olsun sizə!