Voyaga yetmaganlar javobgarligining xususiyatlari reja : kirish asosiy qism

1.Жиноят ҳуқуқи / Жиноят ташкилотчиси]
Jinoyatga tayyorgarlik kо‘rilishiga yoki jinoyat sodir etilishiga rahbarlik qilgan shaxs tashkilotchi deb topiladi.
[СПиТ:
1.Жиноят ҳуқуқи / Жиноят далолатчиси]
Jinoyat sodir etilishiga qiziqtiruvchi shaxs dalolatchi deb topiladi.
[СПиТ:
1.Жиноят ҳуқуқи / Жиноят содир этилишига ёрдамчи]
Jinoyat sodir etilishiga о‘z maslahatlari, kо‘rsatmalari bilan, vositalar berish yoki tо‘siqlarni yо‘qotish bilan kо‘maklashgan, shuningdek jinoyatchini, jinoyat sodir etish quroli, izlari va vositalarini yoxud jinoiy yо‘l bilan qо‘lga kiritilgan narsalarni yashirishga, shuningdek bunday narsalarni olish va о‘tkazish tо‘g‘risida oldindan va’da bergan shaxs yordamchi deb topiladi.
3. Ishtirokchilik shakllari
Jinoyatda ishtirokchilik: oddiy ishtirokchilik, murakkab ishtirokchilik, uyushgan guruh, jinoiy uyushma shaklida bо‘ladi.
[СПиТ:
1.Жиноят ҳуқуқи / Оддий иштирокчилик]
Ikki yoki undan ortiq shaxsning oldindan til biriktirmay jinoyat sodir etishda qatnashishi oddiy ishtirokchilik deb topiladi.
[СПиТ:
1.Жиноят ҳуқуқи / Мураккаб иштирокчилик]
Ikki yoki undan ortiq shaxsning oldindan til biriktirib jinoyat sodir etilishida ishtirok qilishi murakkab ishtirokchilik deb topiladi.
[СПиТ:
1.Жиноят ҳуқуқи / Уюшган гуруҳ]
Ikki yoki undan ortiq shaxsning birgalikda jinoiy faoliyat olib borish uchun oldindan bir guruhga birlashishi uyushgan guruh deb topiladi.
[СПиТ:
1.Жиноят ҳуқуқи / Жиноий уюшма]
Ikki yoki undan ortiq uyushgan guruhning jinoiy faoliyat bilan shug‘ullanish uchun oldindan birlashishi jinoiy uyushma deb topiladi (О‘zR JKning 29-moddasi).
4. Jinoyatda ishtirok etganlik uchun javobgarlik doirasi
Amaldagi JK 30-moddasining 1-qismida umumiy qoidalar belgilangan bо‘lib, unga kо‘ra, tashkilotchi, dalolatchi va yordamchilar ham ushbu Kodeks Maxsus qismining bajaruvchini javobgarlikka tortish belgilangan moddasi bо‘yicha javobgarlikka tortiladilar, bunda Jinoyat kodeksi 28-moddasining tegishli qismiga murojaat qilinadi. Mazkur qonun chiqaruvchi qaror, faqat bajaruvchi tomonidan bevosita muayyan jinoyatning obyektiv tomonlarining bajarilishi, jinoyatning о‘zi esa boshqa ishtirokchilar uchun umumiy, yagona bо‘lib, ular jinoyatni sodir etilishiga rahbarlik yoxud dalolatchilik, yoxud yordamchilik qilishi bilan shartlanadi.
Oldindan til biriktirgan guruh, jinoiy guruh va jinoiy uyushmaning tashkilotchilari hamda a’zolari tayyorgarlik kо‘rilishi yoki sodir etilishida о‘zlari qatnashgan barcha jinoyatlar uchun javobgarlikka tortiladilar.
Uyushgan guruh yoki jinoiy uyushma tashkil etgan yoki ularga rahbarlik qilgan shaxslar shu guruh yoki uyushma sodir etgan barcha jinoyatlar uchun, basharti, bu jinoyatlar ularning jinoiy niyati bilan qamrab olingan bо‘lsa, javobgarlikka tortiladilar.
Boshqa ishtirokchilarning jinoiy niyati bilan qamrab olinmagan qilmish uchun uni sodir etgan shaxs javobgar bо‘ladi.
Jinoyat huquqi nazariyasida bunday shaxsni eksess bajaruvchi deyiladi. Ekssess deganda, jinoyatni bajaruvchi shaxsning boshqa ishtirokchilar bilan kelishilmagan hamda ularning niyatlarini qamrab olmagan, avvaldan kelishilgan va jinoyat «doirasidan chiqib ketgan» xatti-harakat tushuniladi.
Tashkilotchi, dalolatchi yoki yordamchi jinoyatdan ixtiyoriy ravishda qaytib, jinoyatning oldini olish uchun о‘ziga bog‘liq bо‘lgan barcha choralarni о‘z vaqtida kо‘rganligi, jinoyatda ishtirokchilik uchun javobgarlikni istisno qiladi.