X. Sanaqulov D. Xodiyeva M. Satbayeva mehnat va uni o‘qitish metodikasi toshkent 2015

Dars besh bosqichga bo‘linadi:
1. Kirish qismi
– mavzu nechanchi yil o‘qitilayotganligi o‘quv-
chilarning o‘sish darajasiga qarab, vaqt jihatdan juda uzoq yoki qisqa 
bo‘lishi mumkin. Kirish qismi o‘quvchilarni emotsional qiziqtirishi, 
o‘quvchi ishlashi lozim bo‘lgan biror mehnat obyektini namoyish 
qilishda go‘zallik hissini uyg‘otishi lozim.
2. O‘qituvchining ko‘rsatmasi - 
ko‘rsatmalilikning xilma-xil 
vositalarini qo‘llab o‘qituvchi darsni bu bosqichida o‘quv ishning 
maqsadini eng muvofiq izchilligi bilan tanishtiradi.
3. O‘quvchilarning topshiriqni mustaqil bajarishi
– darsning 
asosiy qismi bo‘lib, unga darsning 2/3, hatto 3/4 qismi ajratiladi. Bu 
bosqichda o‘qituvchi o‘quvchilarni diqqat bilan kuzatib turadi, ularning 
ishlariga boshchilik qiladi, ish harakatlaridagi ish holatlari, asboblardan 
foydalanishdagi xatolar va kamchiliklarni kuzatadi. Bordi-yu, ish 
o‘quvchilarga qiyinlik qilsa, o‘qituvchi o‘quvchilarga o‘zi bajarayotgan 
ish bosqichlariga e’tibor berib turishini va uning harakatiga o‘xshatib 
asta-sekin harakat qilishini aytadi.
a) o‘qituvchining ko‘rsatmalariga qanday amal qilinmoqda?
b) o‘quvchilarning mehnat madaniyati va ko‘nikmalari qanday?
d) material qanday saqlanmoqda, o‘quvchilar asboblarni to‘g‘ri 
ishlatishyaptimi?
e) o‘quvchilar o‘z usullarini qay darajada uqib oladilar?
4. Tekshirish va baho qo‘yish. 
O‘qituvchi har bir o‘quvchining 
ishini qisqa tavsiflab
, jurnalga baho qo‘yadi (o‘quvchilarga yor liq 
etiketkasi qilib tayyorlangan buyumni yopishtiradilar, yor liqqa ishning 

---

41
tugallangan vaqti, necha soat vaqt sarflaganligi, baja ruvchining famili-
ya si va ismi, sinfi aniq ko‘rsatiladi.)
5. Uy vazifasini tushuntirish
- darsning bu bosqichi darsda baja -
ril gan topshiriqning yakuni bilan bog‘liq, o‘qituvchi har bir o‘quv-
chining faoliyatiga baho qo‘yib, ishdagi kamchiliklarini ko‘r sata di 
va uyga berilgan topshiriqni tushuntirish davomida xato larni tuzatish 
uchun qo‘shimcha ko‘rsatmalar beradi.
O‘quvchilarning mehnati va mustaqilligini faol fikrlash fao liyati, 
ta shab busning paydo bo‘lishi, uchragan qiyinchiliklarni yen gishi, 
av val hosil qilingan mehnat bilimi va malakalarini oqi lona va ijodiy 
qo‘l lay bilishidir.
Savollar
1. Mehnat darsi necha bochqichda amalga oshiriladi?
2. Kirish qismi qanday tashkil etiladi?
3. Mavzu qaysi qismda yoritib beriladi?