Xalqaro jurnalistika nazariyasi va amaliyoti kafedrasi mavzu: uslublar tasnifi

qa: Hajri ashkim yetkurur har dam quyoshqa bir hayot. (Navoiy), -g’a: Yo ilohi, 
emdi qilg‟aysan bu bandangga nazar. Jandami, bir do‟sh etib, 
kirdim yo’lungg’a darbadar. (Mashrab) 
hamda belgisiz holatda bo‟lishi: 
Maktab bordik - og‟ir bo‟lib qoldik daf‟atan. (A.Oripov); chiqish kelishigining –
din tarzida 
ishlatilishi: Vatan sevmakdin ortiq 
Menga 
olamda 
shior 
bo‟lmas.(E.Vohidov), o‟rin kelishigi qo‟llanganda u bilan egalik qo‟shimchasi 
o‟rtasida bitta «n» tovushining orttirilishi: Surxoningda anor guli kahrabodur, 
Yoboningda bodomlaring talx g‟izodur, Qovun-tarvuz qursog’inda selitrodur, 
Kimlar seni bemor etdi, Tabiatingni xor etdi.(O.Hojiyeva) shu uslubga xos 
xususiyatlar sanaladi. 
Sifat va son turkumlari doirasida qaraladigan grammatik birliklarning 
ko‟pchiligi barcha vazifaviy uslublarda ishlatilishi bilan xarakterlansa-da, ularda 
ham uslubiy farqlanishlarni, stilistik ottenkalarni payqash qiyin bo‟lmaydi.11 
Masalan, sifatdagi –lik qo‟shimchasining –liq, -lig’, -luq, -lug’ kabi shakllari: 
Shohigul 
ermas 
buo’tlug’ yuzlaring 
hijronida. (E.Vohidov) 
ajralib 
turadi; charog’on, shodon, za’faron  kabi so‟zlar tarkibidagi –on; chirkin, 
11. Q o‟ n g‟ u r o v R. Sifat stilistikasi // O‟zbek tili stilistikasi va nutq madaniyati masalalari. - 
Samarqand, 1982, 3-10 betlar; 

---

otashin  kabi so‟zlardagi –in affikslarida badiiy uslubga xos chegaralanganlik 
seziladi: So‟ng bu iflos zafardan Ular shodon yurdilar. Olamda mard yo‟q ekan. 
Bizlar mardmiz dedilar. (O.Matjon). 
Olmoshlarning uslubiy chegaralanishlari badiiy adabiyotda sezilarli 
o‟rin tutadi. Kishilik olmoshlarini olaylik. Men, biz, sen, siz, ular singari 
olmoshlarning biri o‟rnida ikkinchisi, ya‟ni men o‟rnida biz: -Ma, ich, amir, -dedi 
va kuldi. –Bilib qo‟y, bizday amirul-mo‟min qo‟lidan yolg‟iz sen may 
ichursen. (O.Yoqubov), men o‟rnida sen: Bilmaydikim… yo‟q to‟xta Muhammad 
Tarag‟ay! Nechun sen shahzodadan ranjiysen.(O.Yoqubov), siz o‟rnida sen: Izn 
ayla! Ona. Darig‟ tutma lutfingni, Avval shuki, senga qalqon bo‟la olmagan Bizni 
- noshud farzandlarni afu etgaysen. (E.Samandar) qo‟llanishi bu uslub uchun 
me‟yor sanaladi. 
Fe‟lda badiiy uslubga xos belgilar sifatida quyidagilarni ko‟rsatish 
mumkin: Emoq-ermoq: Kecha ustod chaqirtirgan erkan. (O.Yoqubov), kan-kin: