Xələfli A. A

 
Şəkil 3. 
Şar formalı qoşulmalı aqreqatların xüsusi müqaviməti 1-
qoşmanın müqavimətinin, süxuru özündə yerləşdirən
süxürun müqavimətinə olan nisbəti 10
-1
/10
6
; 2-həmçinin 10
6
/10
-1
Süxurların müqaviməti təbiətdə təkcə onun tərkibilə yox, həm 
də 
yeraltı 
sulara 
nisbətən 
yerləşməsindən, 
minerallarla 
zənginliyindən, massivlərin pozulma dərəcəsindən və eyni zamanda 
iqlim şəraitindən asılıdır. Maqmatik və metamorfik süxurlar yeraltı 
sulardan üstdə olduqda müqaviməti yeraltı sulardan aşağıda 
yerləşəninkindən böyük olur. Tektonik zonalarda çatlar keçən 
süxurların xüsusi müqaviməti həmişə pozulmamış massivlərin xüsusi 
müqavimətindən kiçik olur. Şəkil 4. 
Bunu şəkildən maqmatik və çökmə süxurların elektrik 
müqaviməti bu süxurları əmələ gətirən mineralların müqavimətindən 
az olduğunu aydın görmək olur. Təbii süxurlarda bu böyük 
miqdarda nəmliyin olması ilə izah olunur. Quru süxurlarda az 
miqdarda aşqarların olması (istər mexaniki, istərsə də kimyəvi) 
dielektriklərin müqavimətini azaldır. 
downloaded from KitabYurdu.org

---

30 
Şəkil
4. 
Qırılıb dağılma zonalarında dəyişməmiş kvars porfirlərin 
üzərində aparılan simetirik elektrik profilləmələrinin qrafiki 
(A.V.Veşevain dannıları əsasında). 1-kvaslı porfiritlər; 2-dağılıb qırılma 
zonasında dəyişmiş kvars porfirləri. 
Süxurların elektrik müqavimətinə nəmliyin təsiri.
Nəmlik 
süxurun əsas komponentlərindəndir. Bu bir neçə filizi çıxmaq şərti 
ilə bütün süxurların müqavimətinə təsir edir. Nəmliyin süxur 
müqavimətinin azalmasına təsiri, onun müqavimətinin süxur əmələ 
gətirən mineralların müqavimətindən az olması ilə əlaqədardır. 
Süxurları müqavimət nəmlikdən asılılı olaraq üç dəstəyə ayrılır: sıx 
böyük müqavimətli, az gilli və gilli. 
Nəmli süxurlarda müqavimət, mineral məhlulun miqdarı, 
tərkibi və müqavimətin qiyməti ilə təyin olunduğundan, əvvəlcə 
suyun növünü və onu xüsusi müqavimətini bilməliyik.