Xələfli A. A

 Süxurların məsaməliliyi və nəmliyi.
Süxurların strukturu və 
teksturası süxurlarda məsaməliliyin və çatlığın əmələ gəlməsi ilə 
mürəkkəbləşir. 
Məsaməlilik dedikdə mineralların, hissəciklərin arasında, süx-
urun tərkibində müxtəlif mənşəli, formalı, ölçülü boşluqlar başa 
düşülür. Məsamələr süxurun daxilində müxtəlif forma və ölçüyə ma-
lik olur. Məsamələrin ölçüləri geniş hüdudda dəyişir. Bu gözlə 
görünəndən başlamış ultra məsaməliliyə qədər, yəni molekulun 
ölçüləri ilə müqayisə olunacaq qədər olur. Məsamələr həm açıq, həm 
də bağlı, yaxud da təcrid olunmuş ola bilər. Ümumi məsaməlilik 
süxurun tərkibindəki bütün məsamələrin cəminə bərabərdir. 
Məsaməliliyin öyrənilməsi təkcə mədən geofizikası üçün yox, eyni 
zamanda onların fiziki xassələrini öyrəndikdə böyük əhəmiyyət kəsb 
downloaded from KitabYurdu.org

---

12 
edir. Hal-hazırda müəyyən olunub ki, süxurların elastik xassələri 
təzyiqin 1000-1500 kq/sm qiymətlərində baş verir, bu çatlara bənzər 
məsamələrin bağlanması hesabına baş verir. 
Süxurlarda məsamələrin və çatların olması süxurun tərkibində 
sərbəst və bağlı suların olmasına gətirib çıxarır. Bağlı su iki növ olur, 
biri süxurla möhkəm əlaqəli, digəri isə zəif bağlı olur. Sərbəst su 
ağırlıq qüvvəsinin təsiri nəticəsində hərəkət edərək süxurun 
əriməsinə səbəb olur. Maqmatik və metamorfik süxurlar az 
məsaməliliyə malikdir. 
Kollektor süxurlarda məsaməliliklə yanaşı, süxurların 
nüfuzluğu (süxurların su, qaz buraxma qabiliyyəti) böyük əhəmiyyət 
kəsb edir. Süxurlar nüfuzluğuna görə çox fərqlənirlər.