Xordalilar hayvonot dunyosi sistematikasida yakunlovchi tip ekanligi; umurtqali

Lichinka xordalilarning kelib chiqishi hozirgacha to`liq yoritib 
berilmagan. Shunga qaramasdan, ularning xordalilarga mansub ekanligini 
tasdiqlovchi bir qancha ma`lumotlar bor. Lichinka xordalilarning embrional 
rivojlanishi va filogeniyasini o`rganishda rus olimlari A.O.Kovalevskiy (1840-
1901) va A.N.Severtsovlarning (1866-1936) xizmatlari katta. Bu olimlar 
qobiqlilarning ayrim vakillarini o`rganib, ularni (astsidiyalar) xuddi lantsetniklarga 
o`xshab taraqqiy etishini aniqlaganlar.

---

Lichinka xordalilarlarning erkin suzib yuruvchi lichinkalarida xordali 
hayvonlarga xos bo`lgan ko`plab belgilar, ya`ni nerv sistemasining nay shaklida 
bo`lishi, xorda va segmentlarga bo`lingan muskullarining borligi ro`y-rost ko`rinib 
turadi. Keyinchalik qobiqlilar bir joyda o`troq hayot kechirishga o`tganligi 
munosabati bilan gavdasi ancha soddalashgan, ya`ni nerv sistemasi, sezgi 
organlari, xordasi va muskullari asta-sekin yo`qolib borib regressiyaga uchragan. 
O`troq holga o`tishi munosabati bilan bu hayvonlarning boshqa organlari 
progressivlashgan, ya`ni qobig’i qalinlashib tez o`sgan, jabra apparati yaxshi 
rivojlangan, ko`payishida ular faqat jinsiy usulda ko`paymasdan, balki kurtaklanish 
yo`li bilan jinssiz usulda ham ko`payishiga o`tgan. Shunday qilib, yashash sharoiti 
va tashqi muhitning o`zgarishi bilan ular organizmining tuzilishida va 
funktsiyasida ham o`zgarishlar ketgan.