Yaşil iNKİŞAF: enerji SƏMƏRƏLİLİYİ VƏ alternativ məNBƏLƏR 2 yaşil iNKİŞAF

Şəkil 5.10. 2002-2011-ci illərdə şəxsi avtomobillərin sayı və istehlak olunduqları regionlar
Mənbə: Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi

---

- 129 -
YAŞIL İNKİŞAF: ENERJİ SƏMƏRƏLİLİYİ VƏ ALTERNATİV MƏNBƏLƏR
Nəqliyyat sektorunda enerji səmərəliliyini artırmaq üçün aşağıdakı 
təklifləri dəyərləndirmək olar:
1. İctimai nəqliyyat sistemini daha da mükəmməlləşdirmək – son 
dövrlərdə ictimai nəqliyyat sistemində (intellektual idarəetmə də 
nəzərə alınmaqla) bir sıra yeniliklər həyata keçirilir və işlər görü-
lür. Bunlara misal olaraq şəhərdaxili və şəhərlərarası avtobusların 
yenilənməsi, yeni dayanacaqların inşa olunması, bu dayanacaqlarda 
avtobusların iş qrafiklərinin göstərilməsi, eləcə də yeni metro stansi-
yalarının istifadəyə verilməsini və s. misal göstərmək olar. Lakin icti-
mai nəqliyyat sistemində hələ də bir sıra problemlər mövcuddur. Bu 
problemlərin müəyyən edilməsi və ictimai nəqliyyatda xidmətin Av-
ropa ölkələri səviyyəsinə çatdırılması əhalinin bu nəqliyyatlardan daha 
çox istifadəsinə gətirib çıxara bilər.
2.  Ölkəyə idxal olunan və hazırda istifadə olunan nəqliyyat vasitələrinə 
enerji səmərəliliyi və istixanana qazları emissiyası standartları-
nın sərtləşdirilməsi – artıqqeyd olunduğu kimi ölkəyə idxal olunan 
nəqliyyat vasitələrinin böyük bir hissəsi yaşı çox olan və enerjini qeyri-
səmərəli istehlak edən nəqliyyat vasitələridir. Bu sahədə standartların 
tətbiqi və standartlara uyğun olmayan nəqliyyat vasitələrinin idxalına və 
istifadəsinə qadağa və ya yüksək məbləğdə rüsumların təyin olunması bu 
problemin həllini sürətləndirə bilər. Bundan əlavə ölkəyə enerji səmərəli 
nəqliyyat vasitələrinin idxalını stimullaşdırmaq da problemin həllinə 
müsbət təsir göstərə bilər.
3.  Əhalinin maarifləndirilməsi – digər sahələrində olduğu kimi nəqliyyat 
sektorunda da əhalinin maarifləndirilməsi enerji səmərəliliyinin artı-
rılması istiqamətində atılması vacib olan addımlardan biridir. Əhalini 
daha səmərəli nəqliyyat vasitələrindən istifadə və ictimai nəqliyyatdan 
istifadəyə təşviq edilməsi enerji səmərəliliyini arzuolunan səviyyəyə çat-
dırmaq üçün çox əhəmiyyətlidir.
Rusiyada Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası və Dünya Bankının hesab-
lamalarına görə nəqliyyat sektorunda 41% enerjiyə qənaət etmək mümkün-
dür ki, bunun da 95%-i iqtisadi, 84%-i isə maliyyə cəhətdən səmərəlidir. 
İnvestisiyanın özünü ödəmə müddəti isə 6-7 ilə bərabərdir. Azərbaycanda 
istehlak olunan avtomobillərin böyük əksəriyyətinin Rusiya istehsalı oldu-

---

- 130 -
YAŞIL İNKİŞAF: ENERJİ SƏMƏRƏLİLİYİ VƏ ALTERNATİV MƏNBƏLƏR
ğunu və nəqliyyat sistemlərimizdəki oxşarlığı nəzərə alsaq Azərbaycanda da 
bu sektorda 40-45% enerjiyə qənaət potensialı olduğunu təxmin edə bilərik.