Tablo 2. Kronik HCV İnfeksiyonuyla Doğrudan İlişkili Ekstrahepatik Hastalıklar (28-30)
Hematolojik hastalıklar
Esansiyel mikst kriyoglobulinemi
Lenfoma
Otoimmün hastalıklar
Subklinik otoantikor oluşumu
Tiroid hastalıkları
Dermatolojik hastalıklar
Porphyria cutanea tarda
Lichen planus
Lökositoklastik vaskülit
Böbrek hastalıkları
Membranoproliferatif glomerülonefrit
Diğer
Diabetes mellitus
Şekil 1. Hepatit C virusu infeksiyonunun doğal seyri (Kaynak 16-
19’dan uyarlanmıştır).
Dekompansasyon (%6-10)
(beş yıllık sağkalım
hızı %50)
10-30 yıl
Akut hepatit C
(%10-30
semptomatik)
Siroz %20-30
Fülminan
hepatit
(nadir)
Karaciğerde
inflamasyon
ve fibroz var
Hepatoselüler
karsinom (%5-10)
(%1-4 / yıl)
Karaciğerde
inflamasyon ve
fibroz yok / minimal
Kronik HCV
infeksiyonu
(%75-85)
Ekstrahepatik
hastalıklar
HCV
taşıyıcıları
Transplantasyon
/ ölüm
(%5-10)
İyileşme
(%15-25)
(ALT normal,
HCV-RNA negatif)
raciğer transplantasyonunun maliyeti, yaşam süresi, hastalık
maliyeti ve antiviral tedavi maliyeti dışında US $24 000-39
000 dolaylarındadır (33,34). Hastalığı önlemek bu maliyeti ön-
ler. Bu nedenle ulusal düzeyde planlama yapılırken hastalığın
epidemiyolojisi, demografik özellikleri ve HCV ile ilişkilendiri-
len ekonomiyi dikkate almak gerekir. Örneğin, HCV için tüm
toplumun taranması, yani kitlesel tarama maliyet etkinlik yö-
nünden önerilemez (35, 36).
Ülkemizde tahminen 700 000 HCV hastası olduğu bi-
linmektedir. Hastaların tedavi edilmesi ortaya çıkabilecek
komplikasyonların engellenmesi açısından önemlidir; an-
cak tedavinin hedefleri net olarak ortaya konulmalıdır. Amaç
komplikasyonların tedavisi midir? HCV infeksiyonu oranını
düşürmek midir? Kanser ve transplantasyonu azaltmak mı-
dır? Bütün bu sorulara yanıt aranarak HCV infeksiyonu teda-
visinin nasıl, ne zaman, kime yapılacağı bir sağlık politikası
olarak belirlenmelidir. Her klinik tablonun maliyeti farklı bi-
çimde hesaplanmalıdır.
Hastanın genotipi 1 ve yaşı 65’in üzerindeyse hafif şiddetli
hastalığın tedavisi maliyet-etkin görülmemektedir (37). Orta
derecede fibrozu olan her hasta tedavi edilmelidir. Tedaviyi
belirlemeden önce interlökin-28B (IL28B) geninin araştırıl-
ması önemlidir. Altmış yaş altında olanlarda ve IL28B reh-
berliğinde yapılan tedavilerde hem telaprevir (TVR) hem de
boseprevir (BOC) için artırılmış maliyet-etkinlik oranları (inc-
remental cost-effectiveness ratios, ICERs) antiviral tedavi le-
hine bulunmuştur (38).
KHC’de pegile interferon (PegIFN) ile kombinasyon teda-
visinin kaliteli yaşam yılı için maliyet-etkinliliği HCV genotip
1 ile infekte erkeklerde US $26 000-64 000, diğer genotiplerle
infekte olanlarda US $10 000-28 000, HCV genotip 1 ile in-
fekte kadınlarda US $32 000-90 000, diğer genotiplerle in-
fekte olanlarda ise US $12 000-42 000 arasında bildirilmiştir.
Tedavinin yararları yaşam süresini uzatmaktan çok, sağlıklı
yaşam kalitesinin iyileşmesi üzerinden hesaplandığı için her
bir yaşam yılı için maliyet-etkinlik yüksektir (39). Ülkemizde
baskın olan HCV genotipinin 1b olması kısa süreli tedavi ola-
sılığını ortadan kaldırmaktadır. HCV infeksiyonu tedavisinin
maliyeti ilaç bazında kullanılan tedavi süresi ve dozuna bağlı
olarak hasta HCV genotip 1 ile infekte ise 29 676 TL ve HCV
genotip 2 infekte ise 13 332 TL olarak belirlenmiştir (Tablo 3
ve 4). PegIFN+ribavirin (RBV) 48 haftalık tedaviye karşın HCV
genotip 1b infeksiyonunda kalıcı virolojik yanıt (KVY) oranı
%50’nin altında kalmaktadır. KVY %45 olarak alındığında,
maliyet, HCV genotip 1 infeksiyonunda 66 390 TL, HCV ge-
notip 2 ve 3 infeksiyonlarında ise 17 774 TL dolaylarındadır.
Hastanın özelliklerine göre %5-10 oranında da ilaç dışı sağlık
harcamalarını da dikkate alarak farkı belirlemek gerekir.
Tedaviye hızlı virolojik yanıt (HVY) veren hastalarda, te-
davinin daha erken sonlandırılması; tedaviye 12. haftada ya-
vaş yanıt veren hastalarda ise tersine tedavinin 72. haftaya
kadar sürdürülmesi, tedavi maliyetlerini değiştirmektedir.
HVY antiviral tedavi süresini %44-45 oranında azaltır; dola-
yısıyla maliyet de aynı oranda azalır. Kısa süreli tedavinin
PegIFN+RBV’nin 48 haftalık tedavisine göre US $15 116-16
268, IFN+RBV’nin 48 haftalık tedavisine göre US $8300 ka-
zanç sağladığı bildirilmiştir. HCV genotip 1 ile infekte KHC
hastalarında PegIFN+RBV kullanımında 12 haftalık değerlen-
dirme (US $2087-2149) maliyet-etkin bulunmuştur (40).
Tedaviye yavaş yanıt veren HCV hastalarında Markov ko-
hort modeline göre 72 haftalık tedaviyle 48 haftalık tedavi kar-
şılaştırıldığında, 72 haftalık tedaviyle kaliteli yaşam yıllarının
(quality-adjusted life years, QALY) 0.55 (=15.35-14.80) arttığı
ve yaşam süresi maliyetinin US $2762 azaldığı bulunmuştur.
Yavaş yanıt veren hastalarda uzamış tedavi 48 haftalık teda-
viye oranla HCV genotip 1 ile infekte hastalarda maliyet-etkin
olabilecektir (41).
Proteaz İnhibitörlü Tedavilere Sosyo-Ekonomik Açıdan
Bakış
Proteaz inhibitörleriyle üçlü tedavi, pegIFN+RBV ile kar-
şılaştırmada tedavi deneyimli (kısmi yanıt veren ya da nüks
eden) HCV genotip 1 ile infekte sirotik hastalarda maliyet-et-
kin bulunmuştur (42,43). Risk faktörleri ve IL28B genotipleri
dikkate alınarak yapılan incelemelerde üçlü tedavi maliyet-et-
kindir (44). Hafif fibrozu olan hastalarda tedavinin maliyet-
etkin olup olmayacağı bilinmemektedir. Son veriler, üçlü te-
daviyle, yaşam süresi maliyetinin F2 fibrozlu hastalarda, F3
ve F4 fibrozu olanlara göre daha fazla maliyet-etkin olacağını
düşündürmektedir (45,46). PegIFN içermeyen oral rejimlerin
HCV genotip 1 ile infekte hastalarda fibroz derecesine bakıl-
maksızın maliyet-etkin bir yaklaşım olabileceği bildirilmiştir
(47).
Ülkemizde KHC’de ikili tedavinin maliyeti 16 000-18 000
TL’dir. Proteaz inhibitörü içeren üçlü tedavi buna 22 000-40
000 TL’lik bir ek antiviral tedavi maliyeti getirmektedir. Bu ne-
denle, hangi hastada hangi rejim seçilirse hangi oranda yanıt
alınacağı hesaplanarak, uygunsa, mevcut rejimlerle başlan-
malı; uygun değilse, hasta, daha iyi yanıt alınabilecek tedavi
rejimleri kullanıma girene değin bekletilmelidir. Sağlık Uy-
Tablo 3. Ülkemizde Hepatit C Tedavisinde Kullanılan İlaçların
Maliyetleri*
Kamu
48 Haftalık
İlaç
Fiyatı
Tedavi Maliyeti
PegIntron
®
100 µg vial (4 adet) 1 003 TL
12 033 TL
Pegasys
®
(adet)
301 TL
14 437 TL
RBV ortalama fiyat
351 TL
4 212 TL
*14 Ocak 2014 itibariyle.
Tablo 4. Ülkemizde Hepatit C Tedavisinde Kullanılan Proteaz İnhibitörlerinin Maliyetleri*
Kamu
Erken Yanıtlı Naif
Geç Yanıtlı Naif / Nüks
Sirotik ve Tam Yanıtsız
İlaç
Fiyatı
Hastada Maliyet
Eden Hastada Maliyet
Hastada Maliyet
Boseprevir (Victrelis
®
)
3 693 TL
22 161 TL
29 548 TL
40 628 TL
Telaprevir (Incivo
®
)
11 904 TL
35 711 TL
35 711 TL
35 711 TL
*14 Ocak 2014 itibariyle.
Aygen B et al. Kronik Hepatit C Virusu İnfeksiyonunun Yönetimi 23
gulama Tebliği (SUT)’nin 2.2. maddesinin 16. fıkrasına göre
hesaplandığında ülkemizde transplantasyonun Sosyal Gü-
venlik Kurumu (SGK)’na maliyeti 129 848 TL dolaylarındadır.
Bu hastaların takibinde transplantasyon maliyetinin dışında,
yapılacak tetkikler ve kullanılan ilaçlar da düşünülecek olursa,
bir ömür boyu süren bir masrafın olacağı dikkate alınmalıdır
(32).
Önümüzdeki 10-20 yıl içinde AHC insidansının azalması-
na karşın, siroz ve HSK insidansının artması beklenmektedir
(48). Amerika’da yapılan HCV’nin doğal seyrine yönelik bilgi-
sayar bazlı kohort simülasyon modeline göre 2010 yılından
2019 yılına kadar kronik karaciğer hastalığı nedeniyle 165
900, HSK nedeniyle 27 200 ölümün gerçekleşeceği ve US
$10.7 milyar direkt tıbbi harcama olacağı öngörülmüştür. Bu
süre boyunca HCV’ye bağlı dekompanse siroz ve HSK’den ya-
şam yılı kaybı 720 700 yıldır. 65 yaş altında ise bu kayıp 1.83
milyon yılı bulabilmektedir. Bunların topluma maliyeti ise US
$21.3-54.2 milyar olarak hesaplanmıştır. Duyarlılık analizin-
de, bu tahminlerin, HCV’li ve normal transaminaz düzeyleri
olan hastalarda, ilerleyici karaciğer hastalığının gelişip geliş-
memesine; hastanın aldığı alkol miktarına; hastanın HCV’nin
bulaşma yoluyla ilişkisi olan başka bir nedenden ölmesi ola-
sılığına bağlı olarak değişeceği bildirilmiştir (49).
Ülkemizde risk gruplarının taranması, önlemlerin alınma-
sı, kişilerin viral hepatitler konusunda bilinçlenmesiyle, diğer
ülkelere benzer şekilde, prevalans, gelecek 30 yılda ortalama
%40 dolayında düşebilecektir. Buna karşılık var olan ve yeni
tanımlanan olgular dikkate alındığında, gelecek 30 yılda,
yurtdışı çalışmalara benzer şekilde, kompanse siroz, dekom-
panse siroz ve karaciğer hastalıklarıyla ilişkili ölümlerin art-
ması beklenmelidir. Ülkemizdeki HCV genotipinin 1 olduğu
göz önüne alındığında, seçilen ikili ya da üçlü tedavinin uy-
gulanmasına göre tedavi başarıları bu sonuçları etkileyebile-
cektir.
Öneriler
1. KHC infeksiyonunun mali yükünü hesaplamada kanıta da-
yalı veriler dikkate alınmalıdır.
2. Ekonomik bakış açısından antiviral tedavi pahalı görül-
mekle birlikte diğer tıbbi uygulamalarla karşılaştırma
24
Klimik Dergisi 2014; 27(Özel Sayı 1): 19-39
Tablo 5. Tedavi Yanıtlarının Tanımları (50,57,74)
Düşük viral yük
<800 000 İÜ/ml*
Yüksek viral yük
≥800 000 İÜ/ml*
Hızlı virolojik yanıt: HVY
Tedavinin 4. haftasında HCV RNA’nın saptanamaz düzeyde olması
(“Rapid virological response, RVR”)
Uzamış hızlı virolojik yanıt: uHVY
Tedavinin 4. ve 12. haftasında HCV
(“Extended rapid virological response, eRVR”)
†
RNA’nın negatif olması
Tam erken virolojik yanıt: tEVY
Tedavinin 12. haftasında HCV RNA’nın saptanamaz düzeyde olması
(“Complete early virological response, cEVR”)
Kısmi erken virolojik yanıt: kEVY
Tedavinin 12. haftasında HCV RNA’nın en az 2 log azalması
(“Partial early virological response, pEVR”)
Tam yanıtsızlık
Tedavinin 12. haftasında HCV RNA’nın başlangıç değerine göre
(“Null response, NR”)
2 log’dan daha az düşmesi (azalması)
Gecikmiş virolojik yanıt
Tedavinin 12. haftasında HCV RNA’nın başlangıç değerine göre
(“Delayed virological response”)
2 log’dan fazla
azalması, ancak 24. haftada saptanamaması
Tedavi sonu yanıt: TSY
Tedavi sonunda HCV RNA’nın negatif olması
(“End-of-treatment response, ETR”)
Kalıcı virolojik yanıt: KVY
Tedavi bittikten sonraki 24. haftada HCV RNA’nın
(“Sustained virological response, SVR”)
saptanamaz olması
Nüks
Tedavi sonunda HCV RNA’nın saptanamaz düzeyde olması,
(“Relapse, R”)
ancak izlemde yeniden pozitifleşmesi
Kısmi yanıt: PY
12. haftada HCV-RNA’da 2 log’dan fazla azalma olması ancak
(“Partial response”)
24. haftada pozitif olması
Alevlenme
Tedavi sürecinde virolojik yanıt alındıktan sonra HCV RNA’nın
(“Breakthrough”)
yeniden pozitifleşmesi
Erken yanıt
Tedavinin 8. haftasında HCV RNA’nın negatif olması
(“Early response”)
‡
Geç yanıt
Tedavinin 8. haftasında HCV RNA’nın pozitif, ancak 12. haftasında
(“Late response”)
‡
negatif olması
* Kaynak 68 dikkate alınmıştır.
†
Telaprevir içeren tedavi rejimleri için.
‡
Boseprevir içeren tedavi rejimleri için.
yapmak ve karar aşamasında sonuçları değerlendirmek
gerekir.
3. Kronik hepatit, siroz, kanser ve transplantasyon yapılan
hastaların tedavi maliyetleri farklı biçimde hesaplanmalıdır.
4. Hastanın HCV genotipi 1 ve yaşı 65’in üzerindeyse hafif
şiddetli hastalığın tedavisi maliyet-etkin olmadığından, bu
grup hastalar daha dikkatle değerlendirilerek tedavi kararı
verilmelidir.
5. HCV genotip 1 ile infekte KHC hastalarında PegIFN+RBV
kullanımında 12 haftalık değerlendirme maliyet-etkin bu-
lunduğundan hastalarda bu süre sonuçları izlenmelidir.
6. Proteaz inhibitörleriyle üçlü tedavi, tedavi deneyimli HCV
genotip 1 ile infekte hastalarda ve sirotik hastalarda da
maliyet etkindir ve denenmelidir.
7. Maliyet-etkin bulunduğundan üçlü tedavi, risk faktörleri
ve IL28B genotipleri dikkate alınarak yapılmalıdır.
8. Öngörülen yanıt hızlarının mevcut rejimlerden hiçbirine
karşı yeterli olmadığı bir durum söz konusuysa, hasta
daha iyi yanıt alınabilecek tedavi rejimleri kullanıma gire-
ne değin bekletilmelidir.
9. PegIFN içermeyen oral rejimler HCV genotip 1 ile infekte
hastalarda fibroz derecesine bakılmaksızın maliyet-etkin-
dir ve bu hastalarda denenmelidir.
Akut Hepatit C ve Kronik Hepatit C Tanısı
Anti-HCV: Enzim immünoessey (EIA) yöntemiyle sapta-
nan anti-HCV antikorları, HCV infeksiyonu tanısında en sık
kullanılan serolojik yöntemdir. Anti-HCV etken alındıktan
4-10 hafta sonra pozitifleşmektedir. Saptanan antikorlar ba-
ğışıklığı değil, HCV ile karşılaşıldığını göstermektedir. Akut,
kronik ve geçirilmiş infeksiyonu ayırt ettirmez. KHC nedeniy-
le tedavi alan hastalarda tedaviye yanıt alınsa bile anti-HCV
pozitifliği sürmektedir (50,51). Anti-HCV testi olarak ikinci
veya üçüncü kuşak EİA testleri kullanılmaktadır. Bağışıklığı
baskılanmamış kişilerde testlerin duyarlılıkları %95-99’a ka-
dar ulaşmaktadır (51-53). Anti-HCV testinde yalancı pozitif-
likler saptanmaktadır. Özellikle anti-HCV pozitifliği saptanan
düşük riskli kişilerde ve otoimmün hastalığı bulunanlarda
tanıyı kesinleştirmeden önce HCV RNA testiyle doğrulama
yapılmalıdır (51).
Nükleik asid testleri: HCV infeksiyonu tanısında kullanı-
lan HCV RNA en duyarlı yöntem ve bir altın standard olarak
kabul edilmektedir. HCV ile temastan 1-2 hafta sonra pozi-
tifleşmektedir (54). HCV RNA akut HCV infeksiyonu tanısın-
da, KHC tanısının ve perinatal bulaşmanın doğrulanmasın-
da, antiviral tedavi yanıtının izlenmesinde, HCV ile mesleki
bulaşmanın erkenden saptanmasında, antikor üretiminin
yetersiz olduğu durumlarda (HIV infeksiyonu, hemodiyaliz
hastaları vb.) ve klinik olarak kuşkulu anti-HCV-negatif olgu-
ların tanısında kullanılmaktadır (55,56). Hemodiyaliz hasta-
ları, immünosüprese hastalar ve HIV ile infekte olanlarda
anti-HCV pozitifliği saptanmayabilir. Böyle anti-HCV-negatif
hasta gruplarında HCV RNA’ya bakılmalıdır. Hemodiyaliz
hastalarında HCV RNA testi 6-12 aylık aralıklarla yinelenme-
lidir. HCV RNA kantitatif veya kalitatif testlerle gösterilebil-
mektedir. Kalitatif testlerle, kantitatif testlerden çok daha dü-
şük düzeylere (10 İÜ/ml veya 20 genom/ml) kadar HCV RNA
saptanabilmektedir. KHC varlığında HCV RNA, plazma ve
serumda bulunmaktadır. Bazı hastalarda zaman zaman sap-
tanabilir konsantrasyonun altına inebilmektedir. Bu nedenle,
kuşkulu olgularda HCV RNA negatif saptansa da vireminin
dışlanması için testlerin birkaç kez yinelenmesi gerekmek-
tedir (51,56). HCV RNA polimeraz zincir reaksiyonu (poly-
merase chain reaction, PCR), “real-time” PCR ve “transcrip-
tion-mediated amplification” (TMA) gibi farklı yöntemlerle
saptanmaktadır. Sonuçların standard ve karşılaştırılabilir
olması için internasyonel ünite (İÜ) olarak bildirilmesi ge-
rekmektedir (51,55).
Viral genotip tayini: HCV infeksiyonunda tedavi süresini
ve tedaviye yanıt olasılığını belirlemek için tedavi öncesi dö-
nemde genotip tayini yapılmalıdır. Genotip tayini maliyet-et-
kindir (50).
Biyokimyasal testler: Tanıda biyokimyasal yöntemlerle
karaciğer hasarının gösterilmesi önemlidir. Serum transami-
nazlarının yüksek olması genellikle inflamasyon ve fibrozla
uyumlu olmakla birlikte, normal olması karaciğer hasarının
olmadığını göstermemektedir (50).
Karaciğer biyopsisi: HCV varlığı saptanan kişilerde kara-
ciğer biyopsisi, nekroz ve inflamasyonun derecelendirilmesi,
fibrozun evrelendirilmesi ve diğer karaciğer patolojilerinin
dışlanması için gereklidir (57).
Öneriler
1. Toplumda rutin olarak anti-HCV taramasına gerek yoktur.
Ancak riskli gruplara anti-HCV testi yapılmalıdır.
2. Anti-HCV pozitifliği saptanan düşük riskli kişilerde ve oto-
immün hastalığı bulunanlarda tanıyı kesinleştirmeden
önce HCV RNA testiyle doğrulama testi yapılmalıdır.
3. Hemodiyaliz hastalarında 6-12 ay aralıklarla HCV RNA yi-
nelenmelidir.
4. HCV infeksiyonunda tedavi süresini ve tedaviye yanıt ola-
sılığını belirlemek için tedavi öncesi dönemde genotip ta-
yini yapılmalıdır.
5. Serum transaminazlarının yüksek olması genellikle infla-
masyon ve fibrozla uyumludur. Ancak transaminazların
normal olması karaciğerde hasar olmadığını göstermedi-
ğinden hasta ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir.
6. Karaciğer biyopsisi, karaciğerdeki nekrozla inflamasyo-
nun derecelendirilmesi, fibrozun evrelendirilmesi ve diğer
karaciğer patolojilerinin dışlanması için yapılmalıdır.
Akut Hepatit C Tedavisi
HCV ile infekte olan kişiler virusu spontan olarak temiz-
leyebilir veya hastalık kronikleşebilir. Birçok hastada 12 hafta
içinde spontan viral temizlenme gelişir (58,59). Bir meta-ana-
lizde spontan viral temizlenme oranının %80’e ulaşabildiği
gösterilmiştir. Semptomatik hastalarda, asemptomatik has-
talara göre viral temizlenme daha yüksek oranda olmaktadır
(60).
AHC tedavisine erken başlanması önerilmekle birlikte,
özellikle semptomatik hastalarda spontan viral temizlenme
olasılığı nedeniyle tedaviye başlamadan önce belirli bir süre
beklenmesi önerilmektedir (61). Hastalığın başlangıcından
sonra 2-4 ay içinde iyileşme görülmeyen (HCV RNA pozitif
kalan) hastalarda antiviral tedavi düşünülmelidir. Yapılan
çalışmalarda hepatitin akut başlangıcından sonra 8-12 hafta
Aygen B et al. Kronik Hepatit C Virusu İnfeksiyonunun Yönetimi 25
beklenmesinin uygun olduğu ve bu süreç sonunda başlanan
tedaviyle KVY oranlarının azalmadığı gösterilmiştir (55,62-
65). Genotip 1 ile infekte ve viral yükü yüksek olan hastalar-
da tedaviye daha erken başlanabilir. On altı hafta beklenerek
başlanan tedavilerde de 12 haftayla benzer sonuçlar alınmış-
tır (63,64). Asemptomatik AHC’li hastalarda ve kan transfüz-
yonuyla HCV bulaşmasının olduğu, kronik karaciğer hastalığı
gelişme riski yüksek olan hastalarda zaman kaybetmeden te-
davi başlanmalıdır (66).
Tedavide PegIFN kullanılmaktadır. PegIFN’ye RBV eklen-
mesinin üstünlüğü gösterilememiştir. Optimal tedavi süre-
siyle ilgili net bir bilgi olmamakla birlikte 12-24 haftalık te-
daviler önerilmektedir. Tedavi başladıktan sonra HVY alınan
HCV genotip 1 ile infekte hastalarda ve HCV genotip 2, 3, 4
ile infekte hastalarda 12 haftalık tedavi önerilmektedir. HCV
genotip 1 ile infekte hastalarda tedavi süresi 24 hafta olmalı-
dır (55,66-70). Bu hasta grubunda tedaviyle HVY elde edilirse
24 haftalık tedavinin yeterli olduğu, HVY elde edilemezse, 48
haftalık tedavinin düşünülebileceğini bildiren çalışmalar bu-
lunmaktadır (67,70). PegIFN a-2a veya PegIFN a-2b monote-
rapilerinin 24 hafta uygulanmasıyla hastaların %90’dan fazla-
sında viral temizlenme gerçekleşmektedir (71). HIV ile infekte
AHC’li hastalarda pegIFN ve RBV kombinasyon tedavisi 24
hafta süreyle verilir.
AHC tedavisinde KHC tedavisinde olduğu gibi hastanın
tedaviye uyumu başta olmak üzere birçok faktör tedavi ba-
şarısını etkiler (63,64). Tedaviye yanıt alınamayan hastalarda
KHC tedavisi uygulanır (70).
Öneriler
1. Tedaviye uyumu olabilecek ve tedavi için kontrindikasyon
oluşturacak başka bir hastalığı olmayan AHC’li hastalar
tedavi edilmelidir.
2. Semptomatik AHC olgularında tedaviye başlamadan önce
spontan viral temizlenme olasılığı için 8-16 hafta beklen-
melidir.
3. Özellikle HCV’nin kan transfüzyonuyla bulaştığı olgularda
ve asemptomatik AHC olgularında tedaviye hemen baş-
lanmalıdır.
4. Tedavide PegIFN monoterapisi kullanılır.
5. Tedavi süresi 12-24 haftadır. HCV genotip 2, 3 ve 4 infeksi-
yonlarında 12 hafta, HCV genotip 1 infeksiyonunda ise 24
hafta süreyle tedavi verilmelidir.
6. Tedavinin 24. haftasında HCV RNA pozitif olan olgulara
KHC tedavisi uygulanır.
7. HIV ile koinfekte hastalara pegIFN ve RBV kombinasyon
tedavisi 24 hafta süreyle uygulanmalıdır.
Kronik Hepatit C’de Tedavinin Amaçları
HCV’yi eradike ederek kronik hepatit, siroz, HSK gibi
komplikasyonların önlenmesi, mortalitenin azaltılması ve bu-
laşmanın önlenmesidir (50,57,72,73).
Öneriler
1. Tedavide HCV’yi eradike ederek siroz, HSK gelişimini ve
ölümü engellemek amaçlanmalıdır.
2. Tedavi sonunda HCV RNA’nın 12. ve 24. haftada saptana-
maz olması hedef olmalıdır.
800> Dostları ilə paylaş: |