Yillarga mO’ljallangan O’zbekiston Respublikasining bank tizimini isloҳ qilish strategiyasi tO’grisida

Bank resurslari tarkibi

KO’rsatkichlar	Bank №1	Bank №2
1. O’z mablaglari-jami, jumladan	17.4	7.2
1.1. Ustav fondi	3.9	1.3
1.2. Boshqa fondlar	9.4	3.2
1.3. Joriy yildagi taksimlanmagan foyda	4.1	2.7
2. Jalb kilingan mablaglar – jami, jumladan	82.6	92.8
2.1. Muddatli de’ozitlar	76.9	70.1
2.2. Muddatsiz de’ozitlar	4.3	4.3
2.3. Aҳoli quyilmalari	0.3	0.4
2.4. Sertifikatlar, veksellar	1.1	-
2.5. Banklararo kreditlar	-	18.0

1. jadval Tijorat bankining resurs bazasi va undan foydalanish tO’grisida

mahlumot.⁸

№	KO’rsatkichlar	Ming sO’m	%
I.	Bankning resurs bazasi. Bankning O’z mablaglari
1.	Bank ka’itali – jami (30000 q 29830 ҳ/v)	226209	33.1
	SHu jumladan:
	Aktsiyadorlik ka’ital (30300q29830 ҳ.v)	82739	12.0
	QO’shimcha ka’ital (30600 ҳ.v)	0	0
	Rezerv ka’ital (30900 ҳ.v)	40254	6.0
	Taqsimlanmagan foyda (31200 ҳ.v)	103216	15.1
	Vositalar qiymatini baҳolashda yuzaga keluvchi ortiqchalik
	(31500 ҳ.v)	0	0
2.	Jalb qilingan de’ozitlar – jami	170989	25.1
	shu jumladan;
	talab qilingunga qadar (20200 ҳ.v)	109794	16.1
	Jamgarma (20400 ҳ.v)	10957	1.6
	Muddatli (20500 ҳ.v)	17159	2.5
3.	Mijozlarning boshqa de’ozitlari (22600 ҳ.v)	1614	0.3
4.	Boshqa banklarning de’ozitlari va vakilliklik schyotidagi
	qoldiq (21000 ҳ.v)	0
5.	CHiqarilgan qimmatli qogozlar (23600 ҳ.v)	0
6.	Forvard – valyuta kursi (22800 ҳ.v)	0
7.	Boshqa majburiyatlar (29800 ҳ.v – 29830 ҳ.v)	1259	0.2
	Kliring transaktsiyalari (23200 – 23204, 23208, 23210,
	23212, 23218, 23220 ҳ.v.lar)	0
9.	Boshqa ‘assivlar (22200q 23220 ҳ.v)	30206	4.4
10.	Bankning jami O’z ixtiyorida bO’lgan resurs bazasi
	(1+2+3+4+5+6+7+8+9) qatorlar	397198	58.2
11.	Sotib olingan resurslar – jami: (21600+21800+22000 ҳ.v)
	sh.j.	285674	41.8
	Markaziy bankdan (21602, 21802, 22002 ҳ.v)	187333	27.4
	Moliya vazirligidan (21610, 22010 ҳ.v)	57911	8.5
	Banklararo ‘ul bozoridan (21606, 21806 ҳ.v)	0
	Nobyudjet fondlardan (21605, 21805, 22005 ҳ.v)
	Xukumat xisob varaqlari (23400 ҳ.v)	0
12.	Bankning jami resurs bazasi (10q11q12) qatorlar.	40430	5.9
13.
		682872	100

2. 
   jadval
   

Bank resurslarining ishlatilishi

	II Bank resurslarning yunalishi:
1.	Gaznadagi mablaglar va qimmatbaҳo metallar (10100 q 10900 ҳ.v)
	Markaziy bankdagi majburiy rezerv zaҳiralar (10309 ҳ.v)	88491	12.9
2.	Boshqa banklardagi vakillik ҳisobvaraqalaridagi mablaglar va
	de’ozitlar ( 10500 ҳ.v)	0
3.	Sotib olingan qimmatli qogozlar (10700, 11300 ҳ.v)
	Faktoring o’eratsiyalar (11100 ҳ.v)	0
4.	Banklararo kreditlar (12100+13300 ҳ.v)	0
5.	Xukumatga ajratilgan kreditlar (12300 ҳ.v)	0
6.	Sof kredit kuyilmalar (12500, 12600, 12700, 12900, 13100, 13700,	0
7.	13800, 13900, 14000, 14300, 14900, 15100, 15300, 15500, 15700 ҳ.v)	0
8.	Sof investitsiyalar (15900 ҳ.v)
	Bank mulki (16500, 17700, 19921, 19923 ҳ.v)
	Forvardlar va valyutaviy ҳolat (16900, 17100 ҳ.v)	42915	62.9
9.	Tranzit ҳisob varaqlari (17300 ҳ.v)	0
10.	Ҳukumat ҳisob varaqlari (17500 ҳ.v)	43876	6.4
11.	Boshqa aktivlar (19900+16100+16300-19921, 19923 ҳ.v)	0
12.	Jami quyilmalar (1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11+12+13+14)	0
13.	Ortiqcha bush resurslar ( I-bulim 13 k – II-bulim 15 k)	0
14.	Vakillik ҳisobvaragidagi qoldiqlar (10301 ҳ.v)	121300	17.8
15.	Moliya vazirligidagi fonddagi mablaglar ( 23204, 23208, 23210,
	23212, 23218, 23220 ҳ.v)	682818
16.	Vakillik ҳisobvaragidagi ortiqcha (bO’sh) mablaglar (17k-18k)		54.0
17.	Vakillik ҳisobvaraq nolikvidliligi (18k-17k)	60112
18.
		59354
19.
		758
20.		0

. Tijorat bank ka’itali va uning tarkibi

Bank O’z ka’itali tushunchasini keng ochib berish uchun shuni aytib O’tish kerakki, bank nazariyasida bank O’z mablagi va O’z ka’itali tushunchalari farq qiladi. Yuqorida tahkidlab O’tilgan «O’z mablagi» tushunchasi – keng mahnoli, u O’z ichiga bankning ichki faoliyati jarayonida tashkil to’gan ҳamma ‘assivlarni (bankning ustav, rezerv va boshqa fondlari, bank tashkil qilgandagi ҳamma rezervlarni, taqsimlanmagan foyda va joriy yil foydasini) oladi. Bankning O’z ka’itali – bu ҳisob-kitob yO’li bilan aniqlanadigan kattalik. U iqtisodiy mahnosiga kO’ra bank ka’itali funktsiyalarini bajaradigan O’zlik mablaglarni ichiga oladi.

Bankning O’z ka’itali – bank vaqtincha jalb qilgan qarz mablaglaridan farqli O’laroq, bevosita bankning O’ziga tegishli bO’lgan mablaglardir. Bank ka’italining boshqa korxonalar ka’italidan farqi shundaki, bankning O’z ka’itali aylanma mablaglarining 10 foizini, korxonalarda esa u taxminan 40-50 va undan ortiq foizni tashkil qiladi.
Bank ka’italiga bankning O’z mablaglarining asosiy elementlari kiradi, yahni qonunchilikka muvofiq tashkil to’gan asosiy fondlar, bank faoliyatini tahminlash maqsadida ichki manbalar ҳisobiga tashkil to’gan rezervlar kiradi. Ular quyidagi shartlarga javob berishi kerak.

• 
  bank faoliyatining barqarorligi;
  
• 
  kreditor xuquqlari bO’yicha subordinatsiyalanganlik;
  
• 
  qayd qilib yozilgan daromadlarning yO’qligi.
  

Bankning O’z ka’itali deganda, bankning iqtisodiy barqarorligini tahminlashga, kO’rilishi mumkin bO’lgan zararlarni qo’lashga qaratilgan maxsus tashkil qilinadigan fond va rezervlarni tushunishimiz kerak. Bank ka’italiga ustav ka’itali, rezerv ka’itali, tahsis foydasi, bank ixtiyorida qoldirilgan O’tgan va joriy yilda taqsimlanmagan foydasi, turli risklarni qo’lash uchun tashkil qilingan rezervlar kiradi va u bank faoliyatida muҳim funktsiyalarni bajaradi.
Yuqorida tahkidlab O’tganimizdek, bank ka’itali I va II darajali ka’italdan iborat bO’lib,

1. 
   darajali ka’ital quyidagilarni O’z ichiga oladi:
   

a) tO’liq tO’langan va muomalaga kiritilgan oddiy aktsiyalar;
b) nokumulyativ imtiyozli aktsiyalar. Bu aktsiyalar muayyan sotib olish sanasi va shartlariga, egasining xoҳishiga kO’ra sotib olinish imkoniyatiga ega emas. Bank aktsiyadorlarining umumiy yigilishi qaroriga muvofiq, ular bO’yicha dividendlar tO’lanmasligi mumkin.
v) qO’shimcha ka’ital – oddiy va imtiyozli aktsiyalar bozor narxining ularning nominal qiymatidan oshib ketishi;
g) taqsimlanmagan foyda ;

1. 
   ka’ital zaxiralar;
   
2. 
   avvalgi yillarning taqsimlanmagan foydasi;
   
3. 
   joriy yil zararlari.