‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

„Sun’iy muhit“ — bu insonning o ‘z yashash
sharoitini ,,insoniylashtirish“, ,,ijtimoiyIashtirish“ uchun tabiiy muhit
omillaridan foydalangan holda o ‘zining jismoniy va aqliy faoliyati
bilan tashkil qilgan, yaratgan 
sharoiti, qulayliklaridan iborat
muhitdir. 
„S u n ’iy m u h it“ ga inson yaratgan uy-joylaridan tortib. 
bog‘-rog‘lar-u, inshootlar, qurilishlar, hayvonlarni va o ‘simliklarni 
xonakilashtirish, o'sim lik va hayvonlar, sahro va c h o ‘llar, daryo va 
o k eanlarni o ‘zlashtirishlarigacha, bir s o ‘z bilan aytsak, b u tun 
m adaniyatni kiritish m um kin.
„S u n ’iy m u h it“ k o ‘pchilik adabiyotlarda „ikkinchi ta b iat“ deb 
ham ataladi. „ S u n ’iy m u h it“ tabiiy m uhit bilan uzviy bog‘liq, u 
shu tabiiy m uhit bag‘rida, tabiiy m uhit om illari asosida inson 
tom onidan yaratiladi. Tabiiy m uhit omillari b o ‘lmasa, inson ularga 
o ‘z jism oniy va aqliy faoliyati bilan m a ’lum ,,insoniylik“ , „insonga 
xizmat qilishlik“ xususiyatlarini kiritm asa, su n ’iy m uhit b o ‘lmaydi.
Inson m eh nat faoliyati bilan tabiatga t a ’sir k o ‘rsatar ekan, u 
m eh n at vositalari, qurollari yordam ida tabiiy m u hitni o ‘z ehtiyoj- 
lariga m oslashtirib, hayotiy faoliyati uch u n zarur narsalarni ishlab 
chiqaradi. B unda inson bilan tabiat, tabiat bilan jam iyat o'rtasid a 
inson yaratgan, ,,insoniylashtirilgan“ , „ikkinchi ta b ia t“ (y a’ni, 
„su n ’iy ta b iat“) zu h u r qiladi. U inson jism oniy va aqliy m ehnati 
m ajm uyining tabiiy m u h it bilan o ‘zaro t a ’sir m ahsulidir. Bu 
„ikkinchi tab iat“ insonsiz mavjud b o ‘lm aydi, b o ‘la olm aydi. Inson 
bilan tabiat, tabiat bilan jam iyat o ‘zaro m unosabatlarida tabiatda 
ilgari b o ‘lm agan, sifat jih atid an yangi tizim ni yaratadi va unda 
tizim lararo bog'lanishlar, aloqadorliklar paydo b o ‘ladi. Insoniyat 
jam iyati taraqqiyoti bilan inson va jam iyatn in g tabiatga ta ’siri, 
tabiatning ularga aks ta ’siri tobora rivojlanib, o'zgarib boradi.