‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I
Yüklə 7,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ,$hartnoma “
- ,fnutlaq ruh
|
„Fozil odamlar
shahri“ asarida kishilar o ‘zlarining insoniyliklari asosida birikib, jam iyatni tashkil qilishi va shu insoniyliklaridan kelib chiqib tin ch - totuv yashashlari lozim ligini k o 'rsatgan edi. Beruniy jam iyat kishilar to m o n id an o ‘z ehtiyojlarini tushunib, o ‘zlariga o ‘xshash kishilar bilan o ‘zaro ,$hartnoma “ asosida birga yashashdan iboratligini, u lar birgalikda faoliyat k o ‘rsatishlari, m ehnat qilishlari zarurligini aytgan. Ibn Sino ja m iy at — kishilarning o ‘zaro kelishuvlari, b ir- birlariga yordam lashish asosida tashkil topishi, u ning a ’zolari esa adolatli q o n u n lar asosida yashashlari lozim ligini yozgan edi. Jam iyatning rivojlanib borishi davom ida jam iy at haqida turli xil qarashlar, ilmiy bilim lar ham rivojlanib, boyib bordi. N atijada, shu narsa m a’lum b oid ik i, jam iyat nihoyatda murakkab va ziddiyatli ijtim oiy organizm b o iib , uning m ohiyatini tarixiy hodisalar va jarayo nlar tashkil qiladi. Jam iyat tabiatning ajralm as b ir qismi, jam iyat tabiat taraqqiyoti asosida kelib ch iq q an , u tabiat taraq- qiyotining oliy m ahsuli, shu tufayli jam iyatda ham tabiat qonunlari am al qiladi, degan qarash q aro r topdi. Bu qarashni Y evro‘pada 11 Falsafa 161 X V III asr fransuz m utafakkirlari ilgari surishdi. U lar o ‘z asarlarida ta b ia t q o n u n la ri b ila n ijtim o iy , y a ’ni ja m iy a t q o n u n la rin i aynanlashtirib, ular o ‘rtasidagi m uhim farqni tushunib yetm adilar. Jam iyatni bunday tu sh unish o ‘z m ohiyati bilan uni naturalistik izohlash edi. N ih o y at, ja m iy atn i bir b u tu n h olda olib o ‘rganish, u ning m ohiyatini tushuntirishga qaratilgan turli xil falsafiy nazariyalar vujudga kela boshlaydi. Bu nazariyalarning biri nem is m um toz falsafasining buyuk vakili F.V. Xegel nazariyasidir. Xegel jam iyat m ohiyatini va uning taraqqiy etishini o ‘zining „m utlaq g ‘o y a“si bilan b o g ia b , „M u tlaq g ‘o y a“ o ‘z - o ‘zidan rivojlanib, a w a l u tabiatga aylanadi, so‘ng tabiat qiyofasida rivojlanib borib, jam iyat paydo boMadi. Jam iyatda „m utlaq g ‘oya“ , ,fnutlaq ruh “ qiyofasini o ladi. „ M u tla q r u h “ ja m iy a tn i h arak atg a k eltiru v ch i va u n i boshqaruvchi kuchdir, deydi. X egelning fikricha, Yüklə 7,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|