1 K. Marks, F. Engels.
Tanlangan asarlar. 1-jild. Т., 1959, 69-bet.
163
esa, m ustaqil davlatlar paydo b o ‘lib, jam iyat to ‘g ‘risidagi o ‘zini
oqlam agan bir tom onlam a va cheklangan bu nazariya ham uloqtirib
tashlandi. O qibatda, m ustaqillik talablariga mos yangicha falsafiy
qarashlarni ishlab chiqish va jam iyat rivojining yangi istiqbollarini
belgilab berish zaruriyati tu g ild i. Prezidentim iz I.A. K arim ov
to m o n id an ishlab chiqilgan
, , 0 ‘zbekistonning o'ziga xos va o ‘ziga
mos taraqqiyot yo ‘li “
va u n ing besh tam oyili ayni shu zaruriyatni
anglab unga berilgan javob b o ‘ldi. Bugungi kunda 0 ‘zbekistonning
b o zor iqtisodiyoti m u n o sab atlarig a o ‘tish id a bu besh tam oyil
jam iyatim iz rivojlanishining yangi istiqbollarini belgilovchi asosiy
om illar sifatida xizm at qilm oqda.
2 - §. Jamiyatning moddiy va ma’naviy hayoti, ularning
birligi va o ‘zaro bogiiqligi
Jam iyatni falsafiy jih atd an tahlil qilish u ch u n , a w a lo , uning
m oddiy va m a ’naviy hayoti nim a ekanligini bilish zarur. Binobarin,
bir b utun jam iyat hayoti m oddiy va m a ’naviy jarayonlarning
birligidan tashkil topgan b o ia d i. Jam iyatning m oddiy va m a ’naviy
hayoti bir-biri bilan uzviy b o g iiq b o iib , u lar biri ikkinchisisiz
mavjud b o ia olmaydi.
Xo ‘sh, ja m iya tn in g m oddiy hayoti nima ?
Jam iyatning m oddiy hayoti deyilganda: kishilarning yashash
lari, shaxs sifatida kam ol to pishlari va inson sifatida faoliyat
k o ‘rsatishlari u c h u n z a ru r b o ig a n o ziq -o v q at, kiy im -k ech ak ,
tu rar joy, y o q ilg i, kom m unikatsiya vositalari, m oddiy n e ’m atlar,
m oddiy shart-sharoitlarningjam i tushuniladi. Jam iyatning moddiy
hayoti iqtisodiy ishlab chiqarish asosida yuzaga keladi. M oddiy
ishlab chiqarish jaray o n id a kishilar o ‘rtasida, ularning m eh nat
predm etlari, m eh n at qurollari, ishlab chiqarish vositalari bilan
obyektiv ravishda ro ‘y beradigan m unosabatlari ham jam iyatning
m oddiy hayotiga kiradi.
M oddiy ishlab chiqarish jam iy at hayotining m uhim va hal
qiluvchi shartidir. M oddiy n e ’m atlar ishlab chiqarilm asa jam iyat
hayoti izdan chiqadi, yashashi m um kin b o im a y qolad p J am iyat
m oddiy va m a ’naviy hayoti birligi falsafada „ijtim oiy b o rliq“ deb
ataladi. Jam iyatning mocldiy hayotini h am ifodalovchi ijtim oiy
borliq, b ir b utun borliqning o ‘ziga xos shakli, turidir. Shu jih atd an
ijtim oiy borliqda am al qiladigan q o n u n lar obyektiv xarakterga ega
b o iib , kishilarning ongi va irodasidan tashqarida, ularga tobe
b o im a g a n holda am al qiladi.
164
Lekin, yuqorida aytib o'tilganidek, jam iyatning m oddiy hayoti
uning m a ’naviy hayotisiz mavjud b o ‘la olm aydi. B uning u ch u n
biz jam iyatning m a ’naviy hayoti nim a ekanligini h am bilishim iz
zarur.
Dostları ilə paylaş: |
