sinfiy munosabat shakllandi. Buning natijasi
o ‘laroq, m adaniy meros m a’lum bir sinf manfaatlari, qiziqishlaridan
kelib chiqib baholanadigan b o ‘ldi. Bunday baholashning oqibatida
ko'plab tarixiy obidalar, yodgorliklar, badiiy va san’at asarlari, ilmiy
m anbalar aksariyat hollarda sinf manfaatiga zid hodisalar sifatida
vayron qilindi, yoqib yuborildi yoki aham iyatsiz narsalar sifatida
e ’tiborsiz qoldirilib, asta-sekin y o ‘q b o ‘lib ketdi. Tarix m adaniy
merosga
diniy m unosabat shaklini ham yaratdi.
D in larn in g yuzaga kelishi, rivojlanishi nuqtayi n azarid an
m adaniyat tarixini shartli ravishda, ja h o n dinlari —
buddizm , xristianlik, islom yuzaga kelgungacha va un d an keyingi davrlarga
bo ‘lish mum kin. Birinchi davrda insoniyat erishgan yutuqlar deyarli
yo‘qolib ketgan. N egaki, yuqoridagi uch ja h o n dini o ‘z h ukm -
ronligini o ‘rnatish y o ‘lida xalqlarning tarixiy va m adaniy yodgor-
lik larin i m a ’ju siy h o d is a la r sifa tid a q u v g 'in q ild ila r. Z e ro ,
m adaniy a n ’analari saqlanib qolgan xalqni b o ‘ysundirish, e ’tiqodini
o'zgartirish ancha qiyin kechardi.
Shuningdek, bu uch ja h o n dinlari uzoq vaqt o ‘zaro kurash
olib bordi. Bu dinlarning tarqalgan hududiy barqarorligi yuzaga
kelguncha bir necha yuz yil o 'td i va, natijada, k o ‘plab m adaniyat
durdonalari izsiz y o ‘qolib ketdi. ham da m adaniyatdagi vorislik
jarayonida m a ’lum uzilish sodir b o ‘ldi. Sovet tuzum i davrida ham
m adaniyatga sinfiy yondashuv tufayli m adaniy m erosni xolisona
o'rg anish im konidan m ahrum b o ‘lib qoldik.
R espublikam izda m ustaqillik tufayli bu sohada y o ‘l q o ‘yilgan
kam chiliklar, xatolarga tom m a ’noda barham berilm oqda, asrlarga
tengdosh milliy qadriyatlarim iz, a n ’analarim iz tiklanm oqda, boy
m ad an iy m ero sim iz o ‘zin in g ruhi va salobati bilan xalqim iz
m a ’naviy dunyosining tarkibiy qismiga aylanib borm oqda.
Hozirgi paytda butun dunyoda m adaniyatga u m um insoniy
qadriyatlar nuqtayi nazaridan baho berish, har bir m adaniyatga,
m adaniy hodisaga, uning diniy, sinfiy, milliy, m intaqaviy va h.k.
niansubligidan q a t’iy nazar, inson ruhiy, m a ’naviy izlanishining
mevasi, insonning o ‘z - o ‘zini anglashi, kam olotga intilishining bir
bosqichi, k o ‘rinishi sifatida qarash ustuvor b o ‘lib borm oqda.