Ġzabella qasimova, musa bayramov



Yüklə 5,58 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə44/55
tarix01.04.2017
ölçüsü5,58 Mb.
#13051
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   55

Cədvəl 4.29 

Çirkab suların kimyəvi tərkibi, mq/l (orta qiymətlər) 

 

Kimyəvi 



tərkib 

Çirkab sular  

Təsərrüfat-

məişət  


Istehsal və emal müəsisələri 

  

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Ph

KCl 


7,2 

7,2 


5,1 

5,3 



6,9 

6,5 


5,9 

7,3 


8,2 

6,6 


Asılı 

maddələr 

50-60  160 

2300  1215  103 

290 

40  551  198  - 



600 

Qalıq 


1000  600 

1250  1610  1210  2230  780 

600  500  700  1450 

HCO


3  

300 


350 

650 


962 

493 


641 

517 


465  386  - 

1281 


Cl 

80 


70 

80 


180 

63 


190 

128 


84 

878  170  126 

SO



100 



80 

230 


141 

285 


170 

177 


215  112  125  854 

C  


60 

55 


60 

195 


118 

280 


49 

55 


44 

30 


53 

25 



25 

80 


65 

49 


84 

101 


104  39 

30 


81 

Na 


100 

90 


80 

240 


80 

175 


85 

79 


104  45 

46 


K

2



15 

20 


130 

75 


160 

85 


73 

17 



66 


NH



15 

50 


16 

15 


49 

34 


55 



358 

N

ümumi 



15 

40 


200 

52 


60 

107 


46 

14 


14 

89 


387 

P

2



 O



40 


2,5 

30 



0,5 


1,8 

27 


37 

XPK 


50 

350 


400 

200 


1500  800 

600  330  360  500 

 

 



pH-ın qiymətinə  görə çirkab suları  qeyri-aqressiv (pH 6,5 – 8 ); zəif 

aqressiv  (pH  6-6,5;  8-9)  və  güclü  aqressiv  (pH  6-dan  kiçik,  9-dan  böyük). 

Asılı  maddələrin  qatılığına  görə:  zəif  qatılaşmış  (0-500mq/l);  orta  qatılıqlı 

(501-5000  mq/l),  qatılaşmış  (5001-30000  mq/l)  və  yüksək  qatılıqlı  (30000 

mq/l-dən çox).  

Çirkab  suların  təmizlənməsinə  qoyulan  normativlər:  asılı  maddələrin 

qatılığı  500  mq/l-dən  çox  olmayaraq;  pH  6,5-dən  aşağı  və  8,5-dən  yuxarı 

olmayaraq; çirkab axınların temperaturu  40

0

C - dən yüksək olmayaraq. 



Atılan çirkab sulara ekoloji tələbatlar 4.30 cədvəlində verilmişdir. 

420 

 

                 C



ədvəl 4.30 

Su hövzələrinə atılan çirkab suların ekoloji normativləri 

    


Göstəricilər  

                                          Xarakteristika  

 

 

Asılı maddələr  



Miqdarı 0,25 mq/l –i keçməməlidir.  Təbii mineralların miqdarı 

30  mq/l-dən  çox  olan  su  hövzələrində  çirkab  suların  tərkibində 

asılı  maddələrin  miqdarı  5  %-ə  qədər  arta  bilər.  Axarı  olan  su 

hövzələri  üçün  çökmə  sürəti  0,4  mm/saniyə  və  durğun  sularda 

0,2  mm/saniyədən  çox  olan  asılı  maddələrin  atılması  qadağan 

olunur.  

Üzən maddələr   Su  hövzəsinin  səthində  üzən  pərdə  və  mineral  yağ  ləkələri 

olmamalıdır.  

Qoxu, tam  

Xlorlaşmadan sonra və ya ardıcıl xlorlaşdırmada, su intensivliyi 

2 baldan yüksək olan qoxu və tama malik olmamalıdır.  

Rəngi 


Hündürlüyü 20 sm olan sütunda tapılmamalıdır 

Həll 


olmuş 

oksigen  

 Saat 12-yə qədər götürülmüş nümunədə ilin istənilən dövründə 

4 mq/l-dən az olmamalıdır.  

Xəstəlik 

yaradanlar  

Axınların  tərkibində  olmamalıdır.  Xəstəlik  törədiciləri  olan  çir-

kab suları təmizlənmədən sonra zərərsizləşdirilməlidir. Xəstəlik 

törədiciləri bioloji təmizlənmiş məişət çirkab sularının zərərsiz-

ləşdirilməsi  yolu  ilə,  koli-indeksi  i  1  l-də  3-ə  çatdırmaqla  nail 

olunur.  

Zəhərli 


maddələr  

Insan orqanizmi üçün zərərli olan qatılıqda olmamalıdır.  

Oksigenə 

biokimyəvi 

tələbat  

OBT


20

  20


0

C-də 3 mq/l-i keçməməlidir.   

   

Çirkab  suların  yol  verilən  atılmalarının  (YVA)  hesablanması,  çirkab 



suların ən çox  ortasaatlıq sərfinə görə aparılır g

ç

  (m



3

/saat), həm  də  I və  II  

kateqoriyalı  su  hövzələri  üçün  YVA  (q/saat)  YVA  (q/saat)  aşağıdakı  bəra-

bərliklə təyin olunur: 

 

                           YVA = g



ç

 



C

ç

                                           (4.16) 



 

burada C


ç

 – çirkab sularda çirkləndirici maddələrin qatılığı , q/l. 

Çirkab sular çaya atılarkən nəzarət olunan yerdə çirkləndirici maddə-

lərin qatılığını proqnozlaşdırmaq üçün C

qat

 (mq/l) V.A. Frolov və İ.D. Rod-



zuller metodundan istifadə etmək olar: 

 

             C



qat

 = (g


çq

 

.



 C

çq

 + ς



.

 g

çay



 

.

 C 



çay

) / (g


çq

+  ς


 .

 g

çay



)            (4.17) 

burada, g

çq

 və g


çay

 – uyğun olaraq, çirkab suyun və çayda suyun sərfi, 

m

3

/saat;  C



çq

  və  C


çay 

-  uyğun  olaraq,  çirkab  suyunda  çirkləndirici  maddənin 



421 

 

qatılığını və çayda onların axıdıldığı yerdən yuxarıda çirkləndirici maddənin 



qatılığını göstərir, mq/l; ς- qarışma əmsalı aşağıdakı tənliklə təyin olunur: 

       


                      ς  = (1- β) / [1+(g

çay


 . β) /g

çq

]                                   (4.18) 



 

burada , β = exp (-α . L

1/3

),                                                            (4.19) 



 

Hansı ki,  α  su axınının hidroloji rejimini xarakterizə edir: 

 

                       α  =   k



ç

 .  θ [ (0,005v . h) / g

ç

 ]

1/3



                                    

(4.20) 


 

Burada,  L  –  çi  rkab  suyun  atıldığı  yerdən  nəzarət  suyun  nümunəsi 

götürülən  yerədək  məsafə,  m;  k

ç

  –  çirkab    suyun  atıldığı  yerdən  asılı  olan 



əmsal k

ç

 = 1 (sahildən atılarkən), k



ç

 = 1,5 (çay yatağının dərin yerindən axan 

sulara  atılarkən);  θ  -    çayın  əyilmə  (təzyiqi)  əmsalı;  məsələn,  Don  –  2,6; 

Volqa – 1,24; v  - çirkab suyun atıldığı  yerdən nəzarət nümunəsi götürülən 

yerə qədər olan məsafə çay axınının orta sürəti, m/san;  h- həmin məntəqədə 

çayın orta dərinliyi, m.  



Misal.  Nitratla  çirklənmiş  su  sahildən  atılarkən  çayın  nəzarət  (yox-

lama) nümunəsində nitratların gözlənilən qatılığını təyin etmək tələb olunur: 



lkin  məlumatlar.  g

ç

  =  0,3  m



3

/san;  g


ç 

=  17m


3

/san;  nitratların  qatılığı: 

çirkab  su  atılan  yerdən  yuxarıda  -  8  mq/l;  çirkab  suyunda-  76  mq/l;  L  = 

1000 m;  = 0,9m/san; h =  1,6 m; k

ç

=1;  θ  = 1,2. 



Həlli: (4.20) bərabərliyinə görə α = 1.1,2. [(0,005 x 0,9 x 1,6)/0,3]

1/3


 = 

0,35.  (4.19)  formuluna  görə  β  =exp(-0,35  .  1000

1/3

)  =  0,03.  parametrini 



tapırıq. (4.18) formuluna görə qarışma əmsalını  ς = (1- 0,03) / [(1+(17.0,03) 

/  0,3]  =  0,36.  (4.17.)  formuluna  görə  çay  axınını  yoxlanılan  yerində  nitrat-

ların qatılıqını təyin edirik : 

 

C



qat

= (0,3.76 + 0,36 . 17 . 8) / (0,3 + 0,36 . 17) = 11,2 mq/l, 

 

başqa sözlə YVQ-dan (10mq/l) yüksək olması gözlənilir. 



 

Suvarma  üçün  çirkab  suyun  normasının  qiymətləndirilməsi.  Su-

varma  üçün  istifadə  olunan  çirkab  sular  mənşəyinə,  tərkibinə  və  çirkləndi-

ricinin  keyfiyyət  xarakterinə  görə  üç  əsas  kateqoriyaya  bölünür:  təsərrüfat-

məişət, istehsalat və heyvandarlıq çirkab suları. Çirkab suların suvarma ya-

rarlılığı 4.31 cədvəlində verilmiş göstəricilərinə əsasən qiymətləndirilir (su-

varma sorğu kitabı, 1990). 



422 

 

Cədvəl 4.31 



Çirkab suların suvarma üçün yararlığının qiymətləndirilməsi 

Göstərici 

Yol verilən 

parametrlər 

Çirkab suların şərti istifadə 

olunması 

p H 

6 – 8,5 


Bütün  növ  torpaqlar  üçün 

istifadə olunur. 







l

ekv

mq

Mg

Ca

K

Na

/

,



2

/



 



 

Bütün  növ  torpaqlar  üçün 



istifadə olunur. 

8 – 10 


Qranulometrik tərkibinə görə 

orta və yüngül torpaqlarda  

10 – 12 

Yüngül torpaqlarda 

 

 Na+K+Ca+Mg,  mq ekv/l 



20 

Bütün torpaqlarda 

20 – 45 

Orta  və  yüngül  torpaqlarda. 

Ildə bir yuma suvarması  

45 – 75 


Yüngül  və  orta  torpaqlarda. 

Bütün  suvarmalar  və  ya  hər 

iki  suvarmadan  biri  –  yuma 

olmalıdır.  

75 – 100 

Yaxı  drenaj  olunan  yüngül 

torpaqlara. Bütün suvarmalar 

– yuma. 


Mg / Ca 

Bütün hallarda  



Ümumi azot, mq/l   Fosfor, 

mq/l Kalium,            mq/l 

50 – 120 

10 – 30 


50 – 150 

Kifayət qədər nəmliyi olan 

zonalar üçün böyük qiymət-

lər, arid torpaqlar üçün kiçik 

qiymətlər  tətbiq olunur. 

Biogen elementlərin çatış-

mazlılığı, bitkinin tələbatı 

nəzərə alınmaqla, mineral 

gübrələrlə  doldurulur.  

 

Suvarma üçün istifadə ounan çirkab suyunda natriumum yüksək miq-

darı  torpaqın  duzlaşmasına  səbəb  ola  bilər.Bu  prosesin  yaranma  təhlükəsi 

natrium adsorbsiya münasibətinə görə (SAR) qiymətləndirilir: 

 

                      SAR = Na / [(Ca+Mg) / 2]                                (4.21) 



burada,  Na,Ca,  Mg-ionların  qatılıqı  mq.ekv/l.  SAR-ın  qiyməti  ağır 

qranulometrik tərkibli torpaqlarda 8-i keçməməlidir, 10 - gillicəli, 12 - qum-



423 

 

sal və qumlu torpaqlarda. Gübrə kimi dəyərinə görə çirkab suları üç kateqo-



riyaya bölünür: yüksək, orta və aşağı (cədvəl 4.32).      

 

Cədvəl 4.32 



Gübrə kimi dəyərinə görə çirkab suların yararlığının qiymətləndirilməsi. 

                                                                                                                              

Çirkab 

suların 


kateqoriyası 

gübrəlik 

dəyərinə görə  

 

 



Çirkab 

suların 


əsas növləri  

 

Çirkab sula-



rında  qida 

elementləri-

nin miqdarı  

Məhsulla  aparıl-

mış biogen mad-

dələrin 


çirkab 

sularla  suvarma 

nəticəsində kom-

pensasiyası 

 

Gübrənin 



əlavə  veril-

məsinə  töv-

siyyə 

 

 



 

Yüksək  


Kraxmal,  hidroliz, 

biokimyəvi,  yağ-

pendir  bişirmə  və 

spirt  zavodlarının, 

ət  kombina  tları-

nın,  heyvandarlıq 

komplekslərinin    

 

 



Azot ˃ 100 

Kalium˃ 70 

Fosfor ˃ 30 

 

 



100 %-dən artıq  

Torpağın 

münbitliyi 

nəzərə  alın-

maqla  fosfor 

gübrəsi  veril-

məsi 

tələb 


olunur 

 

 



Orta  

Çəkər, maya, pivə, 

konserv  zavodları-

nın,  kimya  səna-

yesinin,  kiçik  ya-

şayış 


məntə-qə-

lərinin  

 

Azot:50-100 



Kalium:30-70 

Fosfor: 10-30  

 

 

 



50 – 100 % 

Torpağa  mi-

neral  gübrə-

lərin yarı nor-

masının  ve-

rilməsi  tələb 

olunur. 

Aşağı  


Şəhər  və  qəsəbə 

suları  bioloji  tə-

mizlənmədən  son-

ra, 


toxuculuq 

kombinatları 

və 

sellüloz-kağız  sə-



nayesinin  şərti  tə-

miz suları  

 

Azot 50-ə  



Kalium  30-a 

Fosfor  10-a   

qədər 

 

 



50 %-dən az  

Praktiki  ola-

raq 

mineral 


gübrələrin 

tam  norması 

tələb olunur.  

 

Ərzaq  sənayesi  və  təsərrüfat-məişət  müəsisələrindən  çirkab  suları 



yalnız mexaniki və bioloji təmizləmədən sonra istifadə olunur, hansı ki, süni 

yolla aerotenklərdə  və təbii yolla bionohurlarda həyata keçirilir. 

Suvarmada istifadə olunan İBM komplekslərindən heyvandarlıq axın-

ları  95%-dən  az  olmayan  nəmliyə  malik  olmalıdır,  donuzçuluq  komplek-

sində  isə  98%-dən  az  olmamalı,  bərk  qarışıqlar  və  uzunlifli  qarışıqlar  2,5 


424 

 

mm-dən böyük olmamalıdır.  Ümumi azotun yol verilən qatılığı təbii - iqlim 



zonasından və becərilən bitkidən asılı olaraq müəyyən olunur (cədvəl 4.33).     

                     



Cədvəl 4.33 

Heyvandarlıq axınlarında ümumi azotun yol verilən qatılığı, mq/l. 

 

Çoxillik  dənli  ot-



lar ikinci və həya-

tının  sonrakı  illə-

rində  

Çoxillik  dənli  otlar  çıxış-



dan  60  gün  sonra  (yonca, 

hibrid  yonca),  birillik  otla-

rın qarışığı (paxlılarsız)   

 

Dənli bitkilər, qar-



ğıdalı  

 

Şəkər çuğundu-



ru, günəbaxan  

Ifrat və kifayət qədər nəmliyi olan zona 

1500 

1000 


800 

500 


Kifayət qədər nəmliyi olmayan zona 

700 – 800 

500 

400 


250 – 300 

 

Damcı  və  şırımlarla  suvarma  normaları  çirkab  sularda  kimyəvi  ele-



mentlərin  miqdarını  nəzərə  almaqla  hesablanır.  Suvarma  norması  -  1  ha 

torpağa bir suvarmada verilən suyun həcmi (m

3

). Illik  suvarma norması -1 



ha  torpağa  bir  vegetasiya  müddətində  verilən  suyun  həcmi  (m

3

).  Suvarma 



norması  adətən  bitkinin  suya  tələbatına  (çatışmamazlığına)  uyğun  gəlir, 

hansı ki: 

D

= B – E  formuluna əsasən hesablanır. Burada, B – optimal sudan 

istifadəyə tələbat, mm;  E – faktiki buxarlanma, mm.  

Az miqdarda minerallaşmış çirkab suları ilə suvarma rejmini hesabla-

yanda  suya  təlabatla  aparılır,  biogen  maddələrin  yüksək  miqdarında  isə 

torpaqda qida elementlərinin balansını nəzərə almaqla hesablanır.        

Çirkab  sularla  gübrələmə  suvarmalarının  illik  norması  Q

çs 


(m

3

/il) 



aşağıdakı formula ilə hesablanır: 

 

                                                



m

NPK

m

çs

U

C

P

Q

3

10



                              (4.22) 

 

burada,  P



m   

-  planlaşdırılmış  məhsuldarlıqda  kənd  təsərrüfatı  bitkiləri 

ilə  azot,  fosfor  və  kalium  daşınması  (çıxarılması),  kq/ha;  C

NPK 


-  axınlarda 

azot,  fosfor  və  kaliumun  qatılığı,  mq/l;  U

-  azotun  (U



=  0,6  -  0,7), 

fosforun (U

m

 = 0,6 – 0,7) və kaliumum (U



= 0,6) istifadə olunma əmsalıdır.  

İstifadə  olunma  əmsalı  suvarma  üsulundan  və  texnikasından  asılıdır. 

Məsələn, yağdırma üsulunda ammonyak uçur, buna görə də azot üçün U



0,85 olur. 



425 

 

Əgər  axınların  yüksək  gübrəlik  dəyərliliyi  səbəbindən  illik  suvarma 



norması  suvarma  normasından  az  olarsa,  onda  fərqi  təmiz  su  verməklə 

təmin edirlər. İllik suvarma normasını vegetasiya və qeyri - vegetasiya nor-

malarına bölmək olar. Vegetasiya suvarma norması 1,5-2 m torpaq qatının, 

qrunt  sularının  yerləşməsinin  dərinliyini  nəzərə  almaqla,  su  saxlama  qabi-

liyyətinə görə təyin olunur.     

Çirkab suları ilə suvarmanı sanitar - gigenik tələbatlara uyğun həyata 

keçirmək lazımdır. Belə  ki,  heyvandarlıq axınlarını istifadə etdikdə, suvar-

ma sahəsi yaşayış yerlərindən, dəmiryol və avtomobil yollarından, istehsalat 

binalarından  25-30  m  (səthi  suvarmada),  yağış  yağdırma  üsulu  ilə  suvar-

dıqda isə 100 - 200 m uzaqda yerləşdirmək lazımdır.  

Çirkab  suların  və  heyvandarlıq  axınlarının  suvarılan  ərazidən  kənara 

və su hövzələrinə  atılması qadağandır.    



Misal.  Qələviləşmiş  qara  torpaqlarda  yazlıq  buğdanın  səthi  suvarıl-

masında  peyin  axınları  ilə  gübrələmə  suvarmasının  illik  normasını  təyin 

etmək tələb olunur.  

Ilkin  məlumatlar.  Yazlıq  buğdanın  suvarılma  norması  3433  m

3

/ha. 



Yazlıq buğdanın planlaşdırılmış məhsuldarlığı – 2,5 t/ha, bu zaman torpaq-

dan azot – 90 kq/ha, fosfor – 27,5 kq/ha, kalium – 50 kq/ha götürülür. Hey-

vandarlıq axınlarında qida elementlərinin miqdarı: azot – 110 mq/l, fosfor – 

40 mq/l, kalium – 75 mq/l. İstfadə  olunma əmsalı: azotda – 0,7;  fosforda  - 

0,6; kaliumda – 0,6.  

         Həlli.  

1.

 



(4.22) formuluna  əsasən yazlıq buğda üçün peyin axınları ilə güb-

rələmə  suvarmasının  illik  normasını  hesablayırıq:  azota  görə  -  1169 

m

3

/ha;  fosfora  görə  -  1146  m



3

/ha;  kalima  görə  -  1111  m

3

/ha.  Tətbiq 



norması  kimi  peyin  axınlarının  su  ilə  qatılmamış  üç  hesablanmış 

qiymətindən ən kiçiyi götürülür, yəni 1111 m

3

/ha.  


2.

 

 Gübrələmə  suvarmalarının  müəyyən  olunmuş  norması  suvarma 



normasından suya olan tələbata  (3433 m

3

/ha) görə azdır.   Buna  görə 



də fərqi (2322 m

3

/ha) təmiz su ilə kompensasiya etmək lazımdır. Azot 



və fosforun çatışmayan miqdarını isə mineral gübrə kimi əlavə etmək 

olar.     



Torpağa çirkab su çöküntülərinin quru kütləsinin verilmə norma-

sının qiymətləndirilməsi. Çöküntüdə külün miqdarından asılı olaraq üç növə 

bölünür: üstün  minerallıq (kül 70% - dən çox), üstün üzvi tərkib (kül 30% - 

dən az) və qarışıq (kül 30 -70 %). 

Çirkab suların çöküntülərinin (ÇSÇ) istifadəsini reqlametləşdirən əsas 

normativ sənəd  ―Çirkab suların və onların çöküntülərinin suvarma və gübrə 

üçün istifadəsinə gigenik tələbatlar‖ -dır. Torpaqa ÇSÇ - nin tətbiqinə lazım 



426 

 

olan  tələbat  kimi,  ağır  metalların  tərkibinə  görə  nəzəri  yol  verilən  tətbiq 



normasını  hesablamaq  tövsiyyə  olunur.  Bu  aşagıdakı  formula  ilə  həyata 

keçirilir.  

                        

3000


8

,

0



x

C

F

YVQ

D





m



                             (4.23) 

 

burada, D



- ÇSÇ nəzəri yol verilən tətbiq norması, t/ha quru kütlə; YVQ -  

torpaqda ağır metalın yol verilən qatılığı, mq/kq (cədvəl 4.34); F

 – ÇSÇ  - də ağır 



metalın  quru  kütlədə  miqdarı,  mq/kq;  3000  -  quru  maddəyə  çevrildikdə  torpağın 

şum qatının kütləsi, t/ha.  

(4.23)  formulu  V.P.Qerasimenko  tərəfindən  təkmilləşdirilmiş  və  aşa-

ğıdakı bərabərliklə göstərilir: 

   



m

C

d

z

Fağ

YVQ

D

.

.



10000

)

8



,

0

(



                        (4.24) 



burada, 10000  - ölçü əmsalı; z - şum qatının qalınlıqı, m; d- torpaqın 

sıxlığı, q/sm

3

.  


Sanitariya-gigiyena  qaydalarına  uyğun  olaraq,  ÇSÇ-inin  normativləri 

4.35 cədvəlində göstərilən tələbatlara uyğun olmadıqda, onun torpağa veril-

məsi qadağan olunur.  

 

Cədvəl 4.34 

Torpaqda ağır metalların yol verilən qatılığı (YVQ) 

 

Maddənin adı 

Fonu (klarkı) nəzərə 

almaqla torpağın YVQ 

(mq/kq) qiyməti 

Zərərliyin limitləşdirici 

göstəriciləri 

Yol verilən qatılıq (YVQ), mq/kq (ümumi miqdar) 

Vanadium  

150 


Ümumi sanitar 

Vanadium – marqans  

100 + 1000 

― 

Mışyak  



Translokasiya 

Civə  

2,1 


― 

Qurğuşun  

30 

Ümumi sanitar 



Qurğuşun – civə  

20 + 1 


Translokasiya 

Hərəkətli forma 

Kobalt  

Ümumi sanitar 



Marqans 0,1çıxarılmış və  

H

2



SO

4

: - qaratorpaq 



700 

― 

-



 

Çimli-podzol: p H 4 

300 

― 

           pH  5,1 – 6   



400 

― 

           pH  ˃  6    



500 

― 

   Marqans  



140 

― 


427 

 

davamı 





Çimli-ppdzol: p H 4 

60 


― 

          pH  5,1 – 6    

80 

― 

             pH  ˃  6     



100 

― 

Mis  



Ümumi sanitar 

Nikel  



― 



Qurğuşun  

― 



Sink  

23 


Translokasiya 

Flüor  


2,8 

― 

Xrom  



Ümumi sanitar. 

Suda həll olunan forma 

Flüor  


10 

Translokasiya 

Təxmini –yol verilən qatılıq (TYQ), mq/kq (ümumi miqdar) 

Nikel: qumsal və qumlu  

20 

Qmumi sanitar 



  

40 


― 

     pH ˃ 5,5      

80 

― 

Mis: qumlu və qumsal  



33 

― 

Turş gillicəli və gilli:  



          pH ˂ 5,5       

 

66 



 

― 

          pH ˃   5,5         



132 

― 

 Sink: qumsal və qumlu  



55 

Translokasiya 

Turş gilli və gillicəli  

pH ˂ 5,5        

110 

― 

pH ˃ 5,5          



220 

― 

Mışyak: qumlu və qumsal  



55 

― 

Turş gilli və gillicəli 



pH ˂ 5,5         



― 

― 

pH ˃   5,5                   



10 

― 

Kadmium: qumlu və qumsal  



0,5 

― 

Turş gillicəli və gilli: 



pH ˂ 5,5          

 



 pH ˃ 5,5                    

 



Qurğuşun: qumlu və qumsal  

32 


Ümumi sanitar 

Turş gillicəli və gilli:  

pH ˂ 5,5           

65 


― 

pH ˃   5,5                     

130 

― 

 



Misal. 1. (4.23) və (4.24) formuluna əsasən çsç-nin gillicəli turş tor¬paqlara 

verilmə  normasini  təyin  etmək  və  aqrolandşaftin  ağir  metallarla 

yüklənməsini müqayisə etmək tələb olunur.  

Ilkin məlumatlar.  (cədvəl 4.35– 4.36).  



428 

 


Yüklə 5,58 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   55




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin