Protativ kompyuterlar eng kudratli va yirik kuchma shaxsiy kompyuterlardir. Ular kupincha chemodan shaklida tayyorlanadi va ogzaki tilda kuchmanchi deb ataladi. Ularning xusuyatlari kuchmas ShK lar ishchi stantsiyalar xususiyatiga uxshashdir: kuchli mikroprotsessorli, kupincha RISC turidagi, 300 MGts.gacha bo’lgan taktli chastotali, 64 Mbaytgacha sigimdagi operativ xotirali, gigabaytli diskli jamgaruvchilarga ega, 4 Mbayt kadar videoxotirali tez xarakatlanuvchi interfeys va kudratli videoadapterlari bo’lgan kompyuterlardir. Mohiyatiga kura ular tarmoqdan ta’minlovchi oddiy ishchi stantsiyalar, birok tashqi kobigi(korpusi) kutarib yurish uchun kulay kilib tayyorlangan va boshka kuchma ShK lar kabi VGA sinflaridan yukori bulmagan yassi suyuk kristalli videomonitoriga ega. Ular odatada modemlarga ega va hisoblash tarmogida ishlash uchun aloka kanallarga tezkor ulanishi mumkin. Bir xil kuchma kompyuterlar ayniksa multemidia vositalari mavjud bo’lganda joylarda borib foydalanish samarali, birok kuchmas variantini ish stolini tejab, muvaffaqiyatli kullash mumkin.
"Lap Top"tipidagi protativ(tizmaband) kompyuterlar "diplomat" hajmdagi kichik chemodonlar kurinishida tayyorlanadi, ularning ogirligi odatda 5-10 kg atrofida buladi. Zamonviy "Lap Top"larda kupincha katta taktli chastotali( 200 MGts,gacha) Pentium, Pentium Pro mikroprotsessorlardan foydalaniladi; operativ xotirasi 64 Mbaytgacha buladi; sigimi 1200 Mbaytgacha bo’lgan sigimli kattik diskda jamlovchisi mavjud; CD-ROM va boshka multemidia ta’inotidan foydalanish mumkin.
Kompyuter ishlov beradigan barcha ma’lumotlar elementlari «Kishtchalar», ya’ni 0 va 1 raqamlardan (bitlar) dan tuziladi. Shundan so‘ng quyidagi zanjir hosil bo‘ladi: bit-bayt-fayl-katalog- mantiqiy disk.Bit — axborotning eng kichik birligi bo‘lib, 0 yoki 1 raqami beradigan axborotni bildiradi. Bitning qiymatini o‘chirilgan-yoqilgan, yo‘q-ha, yolg‘on-rost alternativalari kabi talqin etish mumkin.Kompyuter konkret bitlar bilan alohida juda kam hollarda ish ko‘radi. Odatda kompyuter sakkiz bitdan iborat 0 va 1 raqamlari kombinatsiyasi bilan ishlaydi. Bu kombinatsiyalar bayt deb ataladi.
