‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

5.2. Boshqaruvda rahbarning roli va rahbarlik uslublari
Rahbar —
bu professional bilimlarga ega b o ‘lgan, maxsus 
tayyorgarlik ko‘rgan, boshqarishning sir-asrorlarini biladigan, 
boshqaruv qonun-qoidalarini puxta egallagan v a ularga amal 
qiladigan malakali mutaxassisdir.
Rahbarlarning boshqarish faoliyatidagi um um iy om illarini 
qayd etish mumkin. Rahbar ishi k o ‘p qirrali. U am alga oshiriladigan 
faoliyatning qisqa m uddatliligi, turli-tum anligi va aniqligi bilan 
xarakterlanadi. 
G estning tadqiqotlariga m uvofiq boshqaruv 
b o ‘yicha usta bir kunda 583 turli operatsiyalarni bajaradi. Rahbar 
m ehnati m azmuniga muvofiq tarzda, 
Minsberg 
boshqaruv ishining 
yana bir umumiy xususiyatiga alohida e ’tibor qaratdi — bu rahbar 
roli. M insberg ta’rifi bo ‘yicha, rahbar roli — bu «aniq tashkilot yoki 
aniq lavozim uchun mos bo‘lgan m a’lum x atti-harakat qoidalari 
to ‘plam i» hisoblanadi. M enejerlar m a’lum tashkiliy b o ‘linm alar 
rahbarlari sifatida alohida lavozimni egallaydilar v a bu ularning 
xizm at harakatini belgilaydi. A lohida shaxs rol bajarish xarakteriga 
ta ’sir k o ‘rsatishi mumkin, lekin uning m azm unini o ‘zgartiraolm aydi.
M insberg rahbarning turli davrlarda va turli darajada o ‘z 
zim m asiga oladigan 10 rolini ajratadi. U bu rollarni uch kategoriya 
chegarasida turkumlaydi: shaxslararo rollar, inform atsion rollar va 
qaror qabul qilish bo‘yicha rollar. M insberg ta ’kidlaganidek, rollar 
bir-biri bilan o ‘zaro bog‘liq va yaxlitni yaratishda o ‘zaro ta ’sir qiladi.
Shaxslararo rollar
rahbarning tashkilotdagi vakolati va 
m avqeidan kelib chiqadi ham da va uning odam lar bilan o ‘zaro 
m unosabati sohasini qam rab oladi:
69

---

• 
bosh rahbar:
huquqiy yoki ijtimoiy xarakterdagi doimiy 
m ajb uriy atlam i bajaradi;
• 
lider (sardor):
ishlovchilam i m otivlashtirish va faollashtirish, 
ishchilarni ishga qabul qilish, tayyorlash va shu m ajburiyat bilan 
b o g ‘liq holatlarga jav o b beradi;
•