Shuni ta ’kidlash kerakki, rahbarlar har doim ham v ak o lat
berishni xush k o ‘rmaydilar.
A m erikalik olim
Uilyara Nyumen
buning beshta sababini ko‘rsatdi:
—
Yuqori bo‘g ‘indagi boshqaruv vakolatlari
— ■
— -
0 ‘rtabo‘g‘indagi boshqaruv vakolatlari
---------------
Quyibo‘g‘indagi boshqaruv vakolatlari
7.10-chizma. V akolatlarni taqsimlash usullari.
1.
«M en buni yaxshiroq bajaram an» degan yanglish fikrga
borish. Bunday fikr aksariyat hollarda n o to ‘g ‘ridir. C hunki
bunday yondashuv:
birinchidan, rahbarga korxonaning strategik,
muhim m asalalarini yechishi uchun im kon berm aydi. A ksincha, u
m ayda-chuyda ishlar domiga tortiladi. Ikkinchidan,
xodim lariga
ishonm asdan vakolat bermaslik, u larn in g y u k salish ig ay o ‘lb erm aslik
bilan baravardir. Bu dem otivlashtirishning o ‘zidir.
2 .B o ‘ysunuvchilarga ishonmaslik. R ahbar o ‘z qo‘l ostidagilariga
shunday m unosabatda b o ‘lar ekan, endi ular aynan shunday ishlashga
moslashadilar. U lar tashabbusni va o ‘zlariga b o ‘lgan ishonchni
y o ‘qotadilar.
3.Tavakkalchilikdan qo‘rqish. Vakolatni topshirish m uam m olar
tu g ‘dirishi, rahbam ing esa ungajavob berish xavfi tu g ‘ilishi m um kin
deb fikrlaydilar va tavakkalga borm aydilar.
127
4.R ahbarlik qilish qobiliyatiga nisbatan gum onsirash.
Ayrim
rahbarlar vakolat beradigan kishilarda rahbarlik qobiliyati borligidan
gumonsiraydilar.
M ehnatni
malakali
kishilarga
taqsim lanish
ahamiyatini tushunib etm aydilar.
5.R ahbariyatni kutilishi mumkin boMgan xavfdan ogoh qilish
uchun tanlam a nazoratning y o ‘qligi. Vakolat berish orqali joylardagi
xodim lar ishini sam arali nazorat qilish va natijalar to ‘g ‘risida
axborot olish im koni tugMIishi mumkin. Bunday axborotlarni oiish
joylardagi tashabbuskorlikni rag‘batlantiradi, xodim larni m aqsadni
am alga oshirishga chorlashga imkon beradi.
Ammo b a ’zi
b ir vazifa va burchlar borki, ularni tarqatish
mumkin emas. B ular: vazifani berish, xodim larni m otivlashtirish,
maqsadni
belgilash va rejalashtirish, topshiriq natijalarini nazorat
qilish.
Afsuski, b o ‘ysunuvchilar ham vakolatni jon-dili bilan qabul
qilm as ekanlar. U .N yum en fikricha bu sabablar quyidagilardan
iborat:
- B o‘ysunuvchi m uam m oni o ‘zi yechishdan ko‘ra,
uni hal qilish
yoMini rahbardan so ‘rab olishni afzal k o ‘radi.
- B o‘ysunuvchi y o ‘l q o ‘ygan xatosi uchun tanqidga uchrashdan
qo‘rqadi. K atta m a s’ uliyat xato qilish ehtim olligini oshirishini bilgan
bo‘ysunuvchi undan qochishga harakat qiladi.
- Berilayotgan
topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarishi
uchun
bo'ysunuvchi ixtiyorida zaruriy resurslar va axborotlar boMmaydi.
- B o‘ysunuvchizim m asigayuklangan ish u bajarishi lozim boMgan
ish koMamidan ham k o ‘p yoki u aynan shundoq deb hisoblaydi.
- Bo‘ysunuvchi o ‘zig a nisbatan ishonchi y o ‘q.
- Bo‘ysunuvchiga topshirilayotgan q o ‘shim cha vakolat yoki
m as’uliyat q o ‘sh im cha rag ‘batlantirilmaydi.
So‘nggi sabab barcha sabablar
tarkibida eng muhimi boMib,
aksariyat k o ‘p chilik rahbarlar shunga rioya qilmaydilar, y a ’ni
q o ‘shim cha m as’u liyat yoki vakolat uchun shunga tegishli ravishda
mukofot bilan yoki m a ’naviy tomondan taqdirlashni yoddan chiqarib
qo‘yadilar.
Dostları ilə paylaş: