‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment
Yüklə 40,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
140
M a’naviy (semantik) to 'siq uzatilayotgan axborotni kodlashtirishda q o ‘llaniladigan belgi (sim vol)larning axborotni qabul qiluvchilar didiga (lavozimlari, m avqelari, m intalitet, milliy urf- odatlari nuqtai nazaridan) mos tushm aganligida nam oyon b o ‘ladi. O dam lar axborot alm ashinuvi jaray o n id a quyidagi sim vollar bilan alm ashinishadi: so ‘zlar, jestlar, intonatsiya. Jo ‘natuvchi xabarni verbal ham da noverbal sim vollar yordam ida kodlashtiradi. Sem antika so‘zlar orqali uzatiladigan m a ’nolarni qoMlash usulini o ‘rganadi. Ayrim so ‘zlartu rli odam lar uchun turlicha m a’noga ega boMishi m um kin va turlicha anglanishi m um kin. Semantik qiyinchiliklar odam lam ing sim vollar m ohiyatini tushunish usullar ziddiyatlari bilan ham berilgan boMishi m um kin. Simvollardan tashqari axborotlar bilan alm ashuv chogMda n o v erb al, y a ’ni o g ‘zaki yoki so‘zda em as, balki imo-ishoralar, m asalan, chehra, savlat, vajohat, tovushning o ‘zgarib turishi kabilar ham bajaruvchiga aytiladigan so‘z m ohiyatini tubdan o ‘zgartirilgan holda yetkazilishiga sabab boMishi m um kin. Ruhshunoslarning fikricha, so ‘z bilan aytiladigan axborotning 90 % gacha qismi so ‘z orqali emas, balki noverbal yoM bilan qabul qilin ar ekan. Filtrlash — axborotning iste’m o lch iga tez etib borishi jarayonida uni ixcham lashtirish, noxush « m a ’lum otlar»dan tozalash m aqsadida axborot soddalashtiriladi, qayta ishlanadi, tegishli jam lar chiqariladi. Bunday tashqari quyi b o ‘gMndagi rahbarlar, o ‘zlari xohlam agan, ammo yuqori b o ‘gMndagi rahbarlar bilishi shart boMmagan axborotlam i yuborm aydilar. Shu tariqa axborot fil’trlanadi. Aloqa kanallarining haddan tashqari k o ‘payib ketishi ham kom munikatsion jarayonga salbiy ta ’sir k o ‘rsatadi. N om a’qul tashkiliy struktura ham kom m unikatsion jarayonda m uam m o tu g ‘diruvchi om illardan biri sanaladi. B oshqaruv bo'gMnlari k o ‘p boMib, funksiyalar, vazifalar va vakolatlar bir-birini k o ‘p takrorlasa, shunchalik axborotning m anzilga yetib borishi sekinlashadi. N atijada shu davr ichida har bir b o ‘gMnda o ‘zig a m aqbul boMgan «tuzatishlar» kiritiladi. Bu jarayonda boMimlar va b o ‘gMnlarda sodir 141 boMadigan ixtiloflar axborotlar alm ashuviga va qarorlam i qabul qilishga jid d iy to ‘siqlarni yaratadi. A xborotni uzatish v a qabul qilish k o ‘p jihatdan samarali quloq solish s a n ’atiga ega boMish darajasiga bog‘liq. A m erikalik olim professor K it D evis samarali quloq solish san’atining 10 ta qoidasini keltiradi. Q oidalarni navbatm a-navbat o ‘qib, bir zum o ‘zingizni xoli tuting. Yuzm a-yuz gaplashayotgan aniq kishini ko‘z oldingizga keltiring v a U shbu qoidalarga nechogMiq rioya qilganingizga baho bering. Yüklə 40,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|