Ўzbekiston respublika oliy va ўrta maxsus
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
8.5. Kafolatlar Mahsulotning iste‟mol funksiyalaridan tashqarida bo„lgan mahsulotning to„rtinchi tarkibiy qismi bo„lib kafolatlar hisoblanadi. Kafolatlar – bu korxonaning o„z mahsulotiga nisbatan bo„lgan majburiyatlari bo„lib, korxona ularni xaridor oldida bajarish mas‟uliyatini oladi va ularni mahsulot sotilganidan so„ng bajarishga kirishadi. Mahsulotlar turli-tumanligining oshishi, ularni sotish kanallari sonining kengayishi, mahsulot tarkibiga kiradigan mexanizm va qurilmalarning murakkablashishi tufayli xaridor uchun kafolatlarning mahsulot tarkibiy qismi sifatidagi ahamiyati ko„pincha kritik masalaga aylanadi. Kafolatlar faqat texnik jihatdan murakkab mahsulotlarga yoxud juda qimmatbaho mahsulotlarga qo„llaniladigandek tuyulishi mumkin. Haqiqatda olib qaraganda, real biznes amaliyotida bundaymas. Kafolatlar xaridor pul to„laydigan va xarido uchun qimmatli narsa hisoblangan mahsulotning tarkibiy qismi sifatida deyarli har qanday mahsulotga nisbatan qo„llanilishi mumkin. Buning ustiga, ko„plab korxonalar xaridorlarning o„z mahsulotlariga bo„lgan e‟tiborlarini jalb qilish, shuningdek xaridor uchun mahsulotning qimmatlilik darajasini oshirish maqsadida kafolatlar sohasini sun‟iy ravishda kengaytirishadi yoki hatto mahsulotning funksional va ekspluatatsion xususiyatlari bilan umuman bog„liq bo„lishi mumkin bo„lmagan kafolatlarni kashf qilishadi va taklif qilishadi. Tovar ishdan chiqqanda yoki belgilangan sifat ko„rsatkichlariga mos kelmagan hollarda uni ta‟mirlab yoki almashtirib berish kafolati xaridor uchun turdosh mahsulotlar ichidan maqbulini tanlashda borgan sari hal qiluvchi omil sifatida namoyon bo„lmoqda. Bunda xaridor kafolatlarga muvofiq xizmatlarga ega bo„lish 146 imkoniyati, tezligi, qulayligiga e‟tibor qaratadi. Masalan, avtomobil buzilib qolganda uni ta‟mirlab berishga oid kafolat mazmunida, ya‟ni avtomobilni ta‟mirlash joyiga kim – korxona yoki avtomobil egasi – olib borishi borasida ulkan tafovut mavjud. Bu turdagi kafolatlar uchun mijoz ta‟mirlash bilan bog„liq xizmatlar uchun qancha haq to„lashi lozimligi muhimdir. Odatda korxonalar kafolatlarni mahsulotning salmoqli ulushiga aylantirish barobarida xaridorning bu xarajatlarini qisqartiradilar, shu yo„sinda ta‟mirlash bilan bog„liq sarf-xarajatlarini mahsulot sotishdan olinadigan daromadlar bilan qoplaydilar. Uchinchi guruh kafolatlariga tovar narxi bilan bog„liq kafolatlar taaluqlidir. Ko„pincha bunday kafolatlar narx bo„yicha barqaror raqobat kurashini olib boruvchi korxonalar tomonidan mahsulot tarkibiga eng muhim omillardan biri sifatida kiritiladi. Bu kafolatlarga asosan tovar sotib olinsayu, bundan so„ng mazkur tovar narxi tushsa xaridor tovar narxidan chegirma olish xuquqiga ega. To„rtinchi guruh kafolatlari e‟lon qilingan xususiyatlarda mos yoki mos emasligi yoki qandaydir nosozlik yuz bergan bermaganidan qat‟iy nazar sotib olingan tovarni qaytarib olish kafolatidir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|