Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Imbetsillik
|
Alkogolli gallyutsinoz qoidaga ko‘ra, kasal ongining saqlanishi orqali
uni doim kuzatib yuruvchi ko‘rish va eshitish gallyutsinatsiyasi mavjudligi bilan farqlanadi. O‘z navbatida, alkogolli paranoid alkogolli psixozning turi sifatida nafaqat gallyutsinatsiyalar bilan, balki kasalning ongi saqlansa-da, kuzatish, zaharlash, rashk, o‘ch olish, alahsirashlar kuzatilishi bilan xarakterlanadi. Alohida ta’kidlash joizki, bu guruhdagi vaqtinchalik ruhiy buzilishlar mavjud bo‘lganda aqli norasolik to‘g‘risidagi masala, tibbiy mezon birinchi guruhdagi ruhiy kasalliklardagi kabi kasallik o‘tishining hamma ko‘rsatgichlari va kasalning o‘rab turgan sharoitda to‘g‘ri harakatlanishi hamda o‘zini boshqara olish qobiliyati hisobga olingan holda hal qilinadi. Tibbiy mezonning uchinchi guruhini aqli zaiflik (oligofreniya) tashkil etadi. Psixiatriyada oligofreniya yoki tug‘ma aqli zaiflik deganda, tug‘ilish vaqtida miyaning jarohatlanishi bilan shartlanadigan yoki bola ruhiyatining kasallik holatlari natijasida go‘daklikda orttirilgan patologik holat tushuniladi. Aqli zaiflik ko‘pincha, nafaqat, miyaning organik o‘zgarishi natijasida, balki har xil jarohat, infeksiya va kasalliklar 248 oqibatida fikrlash, aqliy qobiliyat, eslash, diqqatni to‘plash kabi inson ruhiy funksiyalarining rivojlanmay qolishi bilan tavsiflanadi. Aqli zaiflikning eng asosiy belgisi umumiy ruhiy nomukammallik hisoblanadi 1 . Tug‘ma yoki orttirilgan aqli zaiflik og‘irlik darajasiga ko‘ra, uch turga bo‘linadi: – debillik (yengil shakli); – imbetsillik (o‘rta shakli); – idiotiya (og‘ir shakli). Debillik – aqli zaiflikning eng yengil va keng tarqalgan shakli. U ko‘pgina hollarda shaxsni har xil jinoiy qilmishlar sodir etishda aqli rasoligini istisno etmaydi, chunki ular muayyan sharoitda o‘z qilmishining xususiyatini anglay oladilar va boshqara oladilar. Aqli zaiflikning bu shaklida shaxsda tafakkurning yetishmasligi yoki fikrlay olish qobiliyatining bo‘lmasligi yoki fikrlashning soddaligi kuzatiladi. Imbetsillik tug‘ma yoki orttirilgan aqli zaiflikning yengilroq darajasini aks ettiradi. Bu kasallikka chalinganlar atrofidagilar uchun muayyan xavf tug‘diradi va kasallik o‘tkirlashgan davrda har xil jinoyatlarni sodir etishga moyil bo‘ladilar. Ko‘pincha, bu ijtimoiy xavfli harakatlar ularning anglamasligi bilan tavsiflanadi. Idiotiya – aqli zaiflikning eng og‘ir shakli. Bu kasallikda shaxsning nutqi va boshqa ruhiy funksiyalari deyarli umuman bo‘lmaydi. Qoidaga ko‘ra, bunday kasallar statsionar davolanishga, doimiy qarab turishga muhtoj bo‘lishadi. Tashqi omillarning qo‘zg‘alishi va ta’sir etishi natijasida kasallar atrofidagilar va o‘ziga nisbatan yovvoyilashib ketishi mumkin, shuningdek, jinoyat sodir etishga moyil bo‘lishadi. Ko‘pincha, bu guruh kasallar jinoyat sodir etishda, sud-psixiatriya ekspertizasi xulosasi asosida aqli noraso deb topiladi. Tibbiy mezon ruhiy kasalliklarining to‘rtinchi guruhini boshqa Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|