Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sobiq Ittifoq bank tizimi Ittifoq Davlat banki Ittifoq tashqi savdo banki Ittifoq Qurilish banki Bundes bank va 11 zamin markaziy banki
|
1-chizma. Germaniya bank tizimi. 2-chizma . Sobiq Ittifoqdagi bank tizimi. Sobiq Ittifoq bank tizimi Ittifoq Davlat banki Ittifoq tashqi savdo banki Ittifoq Qurilish banki Bundes bank va 11 zamin markaziy banki Aholiga xizmat ko‘rsatuvchi bank- lar Kreditlar bo‘yicha banklar Ipoteka tar- moq banklar Ixtisoslashgan banklar Investitsiya va qimmatli qo- g‘ozlar bilan operatsiya qila- digan banklar Ipoteka ix- tisoslashgan qurilish jam- g‘arma kassalar Pochta jam- g‘arma banklar va boshqalar Yirik banklar va ularning bo‘limlari Mintaqaviy banklar Xususiy banklar Xorijiy banklar bo‘limlari Jamg‘arma g‘aznalar Tarmoq banklari Uy-joy qu- rish bo‘yi- cha jamg‘arma Maxsus banklar Davlat bank- lari Davlat bank- lari 12 Sobiq Ittifoq bank tizimida Davlat banki monopol mavqega ega bo‘lib, o‘z vaqtida emissiya instituti, qisqa muddatli kreditlashtirish va xo‘jaliklarga hisob-kitob operatsiyalari bo‘yicha xizmat ko‘rsatuvchi markaz hisoblanardi. Ham emissiya, ham hisob-kitoblar, ham kreditlar bo‘yicha mijozlarga xizmat ko‘rsatish funksiyalarining bir joyda mo- nopollashuvi Davlat bankini boshqaruv va nazorat organiga aylantirgan edi. O‘zbekiston Respublikasining mustaqillikka erishishi iqtisodiy mus- taqillik sari qo‘yilgan ilk qadam bo‘ldi. Mustaqil yosh davlatimiz siyo- satining eng muhim yo‘nalishlaridan biri bank tizimini isloh qilishning dastlabki bosqichida 1991-yilda qabul qilingan «Banklar va bank faoli- yati to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni bozor sharoitlariga mos banklar institutini vujudga keltirishning asosiy yo‘nalishlarini bel- gilab berdi. Mazkur qonunga muvofiq SSSR davlat bankining hududiy bo‘limi O‘zbekiston Respublikasining Markaziy bankiga aylantirildi va u be- vosita davlat boshchiligida bank tizimini isloh qilishni boshladi. Juda qisqa muddat ichida respublikamizda ikki pog‘onali bank tizimi vujudga keltirildi. «O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshchiligidagi ikki bosqichli bank tizimini tashkil qilish respublikaning iqtisodiy musta- qillikka erishish hamda bozor munosabatlariga o‘tish ehtiyojlariga mos keladi», 1 ya’ni ikki pog‘onali bank tizimining yuqori pog‘onasining bosh maqsadi milliy valuta – so‘mning barqarorligini ta’minlashdan ibo- rat bo‘lgan Markaziy bank, quyi pog‘onasini esa bevosita mijozlar bilan ishlovchi tijorat banklari tashkil etadi (3-chizma). Shunday qilib, O‘zbekistonda bank tizimi ikki pog‘onali bo‘lib, bi- rinchi pog‘onada O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki, uning mar- kaziy apparati va viloyatlari bo‘yicha Markaziy bank bosh boshqar- malari tursa, ikkinchi pog‘onada tijorat banklari, ularning sho‘balari, chet el banklari sho‘balari turadi. O‘zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida»gi qonuniga ko‘ra, O‘zbekiston Respublikasida tashkil etilgan hamma banklar bank faoliyatining subyektlari hisoblanadi va ular tarkibiga qu- yidagilar kiradi: 1 Karimov I.A. O‘zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo‘lida. – T.: O‘zbekiston, 1999. |