II bosqich – ishlab chiqarish bosqichi mavjud ishchi kuchi va uning malakasi;
uskunalarning quvvati va yoshi;
uskunalarning yuklanganlik darajasi;
ishlab chiqarish binolarining holati;
III bosqich – sotish bosqichi xaridorlar soni va ularning sotib olish qobiliyati;
debitorlarning xilma-xilligi, o‘zgarishi;
xaridorlarning to‘lay olmasligini himoya qilish darajasi;
tayyor mahsulotni kreditlash xarakteri bo‘yicha mijozning qaysi
tarmoqqa tegishliligi;
tarmoqdagi raqobat darajasi;
ijtimoiy an’analar va ustuvorliklar, siyosiy vaziyatlarning
kreditlanuvchi tayyor mahsulot narxiga ta’siri;
mazkur mahsulot bozorida ortiqcha ishlab chiqarish muammo-
sining mavjudligi;
demografik omillar;
valuta riski bilan bog‘liq omillar;
mamlakatda olib chiqish va boshqa mamlakatdan olib kelishga
kiritiladigan cheklovlar ehtimoli.
Sotish bosqichida risk omillari birinchi va ikkinchi bosqich omillari
bilan chatishib qolishi ham mumkin. Shu sababli amaliy risk xavfi sotish
bosqichida g‘amlama yoki ishlab chiqarish bosqichiga nisbatan yuqori
darajada bo‘lishi mumkin. Barqarorlik sharoitida mijozga kredit berish
va uning kreditga layoqatliligini baholashda amaliy risk tahlili bilan
cheklanish yetarli bo‘lmaydi. Bunday holda bu tahlilni moliyaviy
koeffitsiyentlarni hisoblash bilan to‘ldirish zarur.
Qayd qilingan omillar bank tomonidan kredit talabnomalarining
standart shakllarini ishlab chiqishda, ssudalarni berishning texnik-
iqtisodiy asoslanganligini isbotlashda albatta inobatga olinadi.
[233]. Amaliy risk darajasini aniqlash uchun tijorat banklari
yuqoridagi har bir omilni
skoring tizimi bo‘yicha tegishli ballar bilan
