‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
davrining Aflotuni”
deb ataganlar. Ulug‘bek “Ziji” o‘rta asrlardagi eng mukammal asar bo‘lib, tezda zamondoshlarining diqqatini o'ziga jalb etdi. Eng aw al, bu asar Samarqandda Ulug‘bek atrofida to‘plangan olimlar ijodiga katta ta’sir ko‘rsatdi. 1449 yili Ulug‘bekning fojiali halokatidan so‘ng Samarqand olimlari asta-sekin Yaqin va o‘rta Sharq mamlakatlari bo‘ylab tarqalib ketadilar. Ular o‘zlari borgan yerlarga Samarqand olimla- rining yutuqlarini va “Ziji”ning nusxalarini ham yetkazadilar. Jumladan, Ali Qushchi 1473 yili Istambulga borib, u yerda rasadxona quradi. Shu tariqa Ulug‘bek “Ziji” Turkiyada tarqaladi va Turkiya orqali Ovro‘pa mamlakatlariga ham yetib boradi. Hozirgi kundagi ma’lumotlarga ko‘ra “Zij”ning 120 ga yaqin forsiy va 15 dan ortiq arabiy nusxasi mavjud. 0 ‘rta asrlarda yozil- gan hech bir astronomik yoki riyoziy asar bunchalik ommalashma- gan. “Ziji” musulmon mamlakatlarining deyarli barchasida o‘rganilgan. 397 Mirzo Ulug‘bek xizmatlaridan yana bin shimdaki, u awalo yosh avlodning aqliy va ma’rifiy tarbiyasiga katta ahamiyat berib, ulami dunyoviy bilimlami egallashga da’vat etdi, har qanday johillik va bilimsizlikka qarshi kurashdi. U insonning imkoniyatlari cheksiz ekanligiga ishora qilib, yoshlarni ilm egallashga, insofli va himmatli bo‘lishga, halollik va rostgo‘ylikka da’vat etadi. Ulug‘bekning biiimlarmi nafaqat kitoblardan, balki bevosita hayotning o‘zidan ham olishni tavsiya etadi. Ulug‘bek yangi-yangi ilmiy kashfiyotlar qilishni inson uchun oliy fazilat deb biladi. U Movarounnahr shaharlarini, xususan Samarqand va Buxoroni ilm-u ma’rifat dargohiga aylantiradi. Ulug‘bek “Bilimga intilish har bir muslim va muslima uchun farzdir” degan shiomi ilgari suradi va uni madrasaning peshtoqiga yozdirib qo‘yadi. Madrasada esa ilmning turli. sohalarining o‘qi- tilishiga jiddiy e’tibor beriladi. Ulug‘bekning fikricha, ta’lim-tarbiyada matematika, falakkiyot fanlari bolaning aqliy qudrati va qobiliyatini o!stirishda muhim vosita bo‘lsa, tarix Yüklə 3,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|