Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


Kelasi zamon sifatdoshlari (gelecek sifat-fiilleri) turk tilida



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə100/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

Kelasi zamon sifatdoshlari (gelecek sifat-fiilleri) turk tilida
saqlangan -ecek (-acak) qo'shimchasi vositasida yasaladi: inecek
yolcular, verilecek cevap, olmayacak teklifkabi, Ular kelasi zamon
ifodasidan tashqari ta’kid ma’nosida ham keladi (gelecek konuk,
gahnacak kapi). Bunda ular passiv -ecek sifatdoshlari o'rnida keladi:
yatacakyer; igeceksu; kagacak delikkabi.
-ecek sifatdoshlari -dik sifatdoshlari kabi o'tgan zamon sifat-
doshlarining kelasi zamondagi parallel shaklini yuzaga keltiradi va
gapda sifatdosh oboroti bo'ladi: Bavulu getirecek adama bin lira verdi
(Jomadonm keltiradigan kishiga ming lira berdi).
-ecek sifatdoshlari egalik qo'shimchalari olmasdan ham
123


qo'llanadi: “Ondan gelecek A llah’tan gelsin” (Undan keladigani
Allohdan kelsin). Bu sifatdoshlar egalik qo‘shimchasi olgan holda sifat
-aniqlovchi bo"lishi mumkin: odeyeceginiz vergi, yapacagi kotuluk,
kar$ila$acagim guqliik kabi.
Egalik qo‘shimchalari olgan sifatdoshlar olmosh va harakat nomi
sifatida ikki alohida ifodada qo‘llanadi: Ustaya odeyeceginiz (§ey) eski
bir i§ kar.phgidir (Ustaga to ‘laydiganingiz (narsa) ilgarigi bir ishning
evazigadir). Ustaya odeyeceginiz (odeme niyetiniz) bana bildirildi
(Ustaga to'lovni to 'lashingiz menga m a ’lum qilindij. “Golgesinde
oturulacak agagin dali kesilmez” (Soyasida о ‘tiriladigan daraxtning
shoxi kesilmas). Kar§ima qikacagin gozunii patlatirim (Ro ’paramdan
chiqadiganining ко ‘zini о ‘aman) kabi. Bu oxirgi ikki qoilanishda ot

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin