Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə37/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

kim-le
va 
kim igin
shakllari to 'g 'ri emas.
Ne
so'roq olmoshi turk tilida insondan tashqari barcha jonli 
(jumladan, hayvon va hasharotlar) va jonsiz predm etlarga nisbatan 
q o ila n a d i: 
Siitii ne igti? fSiitii kedi igti). Neyi goturdiin? (Kopegi
goturdiim)
kabi. 
Ne
olmoshining egalik va qaratqich shakllarida bir 
istisno holatining m avjudligi yuqorida ta ’kidlangan edi: 
ne-y-i-m.
ne-m
(egalik) va 
ne-y-i-n, ne-nin
(qaratqich) kabi. Egalikda 
nesi
60


shaklidan k o ‘ra 
neyi
shakli afzal ko'riladi. Qolgan shakllar aralash 
qo'llanaveradi.A 'e olm oshining jo 'n alish kelishigi shakli 
neve (neyine)
dir 
(Neyine giiveniyorsun).
Uning asosida yuzaga kelgan 
niye
so 'zi 
esa yordam chi so'z, bir so 'ro q ravishidir. Ushbu so 'ro q olm oshining 
chiqish kelishigi shakli 
neden
dir. U ning 
neden (nigin)
shakliga ega 
b o 'lg an ikkinchi k o'rinishi so'roq olmoshi emas, yordam chi so'zdir. 
Ne
olmoshi vositasida bir nechta q o 'sh m a shakllar yasalgan: 
ne
kadar, nigin (ne igin) nasil (ne asil)
kabi. 
Ne
olmoshi o'zidan keyin 
keluvchi fe ’llar bilan ham
nasil
ravishi kabi qo'llanadi 
(neyapayim?).
Undan tashqari, unli tovush bilan boshlangan so'zlar bilan ham oson 
birlashadi: 
nigin, nolur (ne olur), nideyim (ne edeyim?)
kabi.
Kim
va 

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin